Κάθε φορά που γίνεσαι γονιός μαθαίνεις τον κόσμο ξανά από την αρχή… Δέκα χρόνια πριν νομίζαμε, όπως ο περισσότερος κόσμος που δεν χρειάστηκε να το ψάξει, πως όλοι οι άνθρωποι γεννιόμαστε ή «κορίτσια» ή «αγόρια» (δηλαδή χρωμοσωμικά ΧΧ ή ΧΥ). Η πληροφορία πως το μωρό που περιμέναμε ήταν ΧΧΥ ήταν κάτι πέρα από το γνωστό μας σύμπαν, ένα αναπάντε- χο και γερό πολιτισμικό σοκ: οι άνθρωποι δεν γεννιούνται μόνο θηλυκοί και αρσενι κοί, αλλά και οπουδήποτε ενδιάμεσα, βιο λογικά μιλώντας.
Εκτιμάται ότι το 1,7% των παιδιών στον κόσμο γεννιούνται κάθε χρόνο με ποικίλες διαφοροποιήσεις των χαρακτηριστικών φύλου, δηλαδή ίντερσεξ. Για παράδειγμα, μερικά παιδιά έχουν γεννητικά όργανα διαφορετικά από τα συνηθισμένα πρότυπα για αγόρια και κορίτσια, άλλα παιδιά έχουν θηλυκά σώματα, αλλά ΧΥ (αρσενικά) χρωμοσώματα ή αρρενωπά σώματα και ΧΧ (θηλυκά) χρωμοσώματα.
Παρ’ όλο που το παγκόσμιο κίνημα για την αναγνώριση και τα δικαιώματα των ίντερσεξ ανθρώπων ήταν ήδη 2-3 δεκαετίες ενεργό στο εξωτερικό, ο όρος «intersex» (διαφυλικό) τότε ήταν ακόμα εντελώς άγνωστος στην Ελλάδα. Κι ενώ ο γιατρός στην Αθήνα μάς διαβεβαίωνε πως το μωρό μας ήταν υγιέστατο και μας συνέστησε να ενημερωθούμε από σύγχρονες και έγκυρες πηγές, δύο τοπικοί γιατροί μάς αρνήθηκαν να συνεχίσουμε, πιέζοντάς μας να το τερματίσουμε ως «λάθος» και «τέρας της φύσης»…
Το υπέροχα ποικιλόμορφο φάσμα του βιολογικού φύλου
Αυτός ήταν ο πρώτος «τοίχος», πριν καν γεννηθεί. Σήμερα ξέρουμε πως παραπάνω από το 80% των ίντερσεξ κυήσεων τερματίζεται αναίτια, με ιατρική προτροπή ή πίεση και την τρομαγμένη συναίνεση ανενημέρωτων ή φοβικών γονιών, καθαρά λόγω προκαταλήψεων. Αντ’ αυτού επιλέξαμε να ερευνήσουμε στον παγκόσμιο ιστό, όπου βρήκαμε επικαιροποιημένη πληροφορία, δεκάδες υπέροχους ΧΧΥ ανθρώπους και γονείς ΧΧΥ παιδιών και βεβαιωθήκαμε πως δεν υπήρχε λόγος τερματισμού. Αναζητήσαμε άλλο μαιευτήριο, όλα πήγαν καλά και το παιδί γεννήθηκε και καταγράφηκε σαν «αγόρι», ένα χαμογελαστό και καλόβολο πλασματάκι, που άρχισε να μαθαίνει τον κόσμο, κι εμείς μαζί του.
Ο δεύτερος «τοίχος» για κάποια ίντερσεξ μωρά που γεννιούνται με διφορούμενη εξωτερική ανατομία είναι οι επίπονες, ιατρικώς αναίτιες, αισθητικές και μη αναστρέψιμες χειρουργικές επεμβάσεις «κανονικοποίησης» φύλου, που προτείνονται στους σοκαρισμένους γονείς «για να γίνει το παιδί πιο εύκολα κοινωνικά αποδεκτό» από γονείς, συνομήλικους και μέλλοντες συντρόφους. Ερήμην των παιδιών, με τη μυστικότητα και την ντροπή του ταμπού, το δικαίωμα των παιδιών στη σωματική τους ακεραιότητα απλώς αποσιωπάται και παραβιάζεται κατάφωρα «για το καλό τους».
Οι ίντερσεξ άνθρωποι υπήρχαν πάντα και θα συνεχίσουν να υπάρχουν όσο υπάρχει το ανθρώπινο είδος
Ωστόσο από το 1990 πολλοί ίντερσεξ άνθρωποι που υπέμειναν τέτοιες επεμβάσεις ως μωρά, μεγάλωσαν και άρχισαν να μιλούν για το τραύμα τους. Οι επεμβάσεις αυτές συχνά αποδεικνύονται λανθασμένες ως προς την επιλογή φύλου, χαρακτηρίζονται από τον ΟΗΕ ανθρώπινα βασανιστήρια, δεν υποστηρίζονται από μακρόχρονες έρευνες και οι ίντερσεξ οργανώσεις καλούν παγκόσμια στην απαγόρευσή τους μέχρι το άτομο να είναι σε ηλικία κατάλληλη να δώσει την ενημερωμένη του συναίνεση. Παρά τα προστατευτικά παγκόσμια και ευρωπαϊκά ψηφίσματα και οδηγίες, μόνο η Μάλτα (2014) απαγορεύει τις αισθητικές επεμβάσεις στα ίντερσεξ βρέφη και παιδιά και πρόσφατα ακολούθησαν η Καλιφόρνια και η Ινδία.
Ενας τρίτος παραβιαστικός «τοίχος» για τα ίντερσεξ παιδιά και ενήλικες είναι τα απόλυτα έμφυλα κοινωνικά στερεότυπα, στα οποία δεν μπορούν πάντα να ανταποκριθούν. Πολλοί ίντερσεξ άνθρωποι τυχαίνει να συμφωνούν με το φύλο που τους αποδόθηκε στη γέννηση (κατά προσέγγιση πάντα), ωστόσο κάποιοι μπορεί να αναπτύξουν οποιαδήποτε ταυτότητα φύλου ή να μην ταυτίζονται με τα άκρα του διπόλου αρσενικό-θηλυκό ή να αισθάνονται κάπου ενδιάμεσα (όπως το παιδί μας) ή και να μην ταυτίζονται με κανένα φύλο, να δηλώνουν απλά «ο εαυτός τους».
Η αδυναμία αποδοχής των διαφορετικών έμφυλων χαρακτηριστικών και της διαφορετικής έμφυλης ταυτότητας ή έκφρασής τους ξεκινάει από τα πρώτα χρόνια της εκπαίδευσης: στα αναλυτικά προγράμματα κάθε εκπαιδευτικής βαθμίδας τα ίντερσεξ παιδιά παραμένουν αόρατα ή -στην καλύτερη περίπτωση- χαρακτηρίζονται «εκκεντρικά». Ετσι είτε μαθαίνουν να κρύβονται και να απομονώνονται, είτε αν νιώθουν/εκφράζουν μια μη δυαδική ή τρανς ταυτότητα στοχοποιούνται από νωρίς, υφίστανται εκφοβισμό, αμφισβήτηση και ενίοτε εγκαταλείπουν το σχολείο.
Στο μικρό επαρχιακό μας σχολείο χρειάστηκε από την αρχή η παρέμβαση του Συνήγορου του Παιδιού (σε δασκάλους, γονείς, μαθητές) ώστε να καλλιεργηθεί η βασική γνώση και αποδοχή που θα εξασφάλιζε στο παιδί το ελάχιστο πλαίσιο συμπερίληψης και ασφάλειας. Ωστόσο δεν είναι αρκετές οι αποσπασματικές προσπάθειες (γονιών, δασκάλων ή φορέων), ούτε καλύπτουν το δικαίωμα των παιδιών στην ελεύθερη έκφραση και ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους.
Είναι απόλυτα αναγκαίο, όχι μόνο για τα ίντερσεξ, αλλά για όλα τα ΛΟΑΤΚΙ+ παιδιά και για κάθε παιδί τελικά, να υπάρξει επιτέλους η θεσμική παρέμβαση και ορατότητα: το υπουργείο Παιδείας οφείλει να εκδώσει κατευθυντήριες οδηγίες συμπερίληψης (χθες!) και να αναθέσει σε επιμορφωμένους δασκάλους ένα συμπεριληπτικό, σύγχρονο, επικαιροποιημένο και υποχρεωτικό μάθημα Αγωγής Ζωής και Υγείας, ενσωματωμένο κατάλληλα στο αναλυτικό πρόγραμμα κάθε εκπαιδευτικής βαθμίδας, από το Νηπιαγωγείο μέχρι τις ανώτατες παιδαγωγικές σχολές. Γιατί αλλιώς οι «τοίχοι» μπροστά στα ίντερσεξ νεαρά άτομα θα συνεχίζουν να ορθώνονται σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής τους: στην εργασία, στην υγεία, στο δικαίωμά τους στην ελεύθερη έκφραση, την ταυτότητα, την οικογένεια, την τεκνοθεσία.
Οι ίντερσεξ άνθρωποι υπήρχαν πάντα και θα συνεχίσουν να υπάρχουν όσο υπάρχει το ανθρώπινο είδος με το υπέροχα ποικιλόμορφο φάσμα του βιολογικού αλλά και του κοινωνικού φύλου. Τα ίντερσεξ παιδιά χρειάζονται ό,τι και κάθε παιδί: άνευ όρων αγάπη, ορατότητα, συμπερίληψη και υποστήριξη της ψυχοσωματικής τους ακεραιότητας. Για έναν κόσμο που θα μας περιέχει όλους, χωρίς διακρίσεις και έμφυλη βία.
* Γονέας και ακτιβίστρια, μέλος των οργανώσεων Intersex Greece, ΣΥΔ, Πολύχρωμο Σχολείο
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο τεύχος «Αόρατη Ιστορία: Διαδρομές, βιώματα, πολιτικές των ΛΟΑΤΚΙ+ στην Ελλάδα», που κυκλοφόρησε με την «Εφ.Συν.» - Σαββατοκύριακο στις 8 Ιουνίου 2019. Μπορείτε να διαβάσετε τα κείμενα σε ηλεκτρονική μορφή επιλέγοντας το αντίστοιχο λινκ από τον κατάλογο περιεχομένων που ακολουθεί ή να ξεφυλλίσετε και να διαβάσετε ολόκληρο το τεύχος στην εφαρμογή issuu μετά τον κατάλογο περιεχομένων.
Περιεχόμενα Τεύχους
● Εισαγωγή, σελ. 2
● Νίκος Μυλωνάς (συνέντευξη στο Θεοδόση Γκελτή), Ένας «φίλος της Ντόροθυ» στην Ελλάδα, σελ. 3
● Σόνια, Λεσβίωμα, σελ. 4
● Ι.Κ., Το ζητούμενο είναι το τέλος της ντροπής, σελ. 4
● Αρης Μπατσιούλας, 20th Century Boy, σελ. 5
● Ρηνιώ Συμεωνίδου, Το υπέροχα ποικιλόμορφο φάσμα του βιολογικού φύλου: Ιντερσεξ παιδιά και άνευ όρων αγάπη, σελ. 6
● Ελενα – Ολγα Χρηστίδη, Μεγαλώνοντας σε μια κουίρ οικογένεια τη δεκαετία του ‘90, σελ. 7
● Αννα Κουρουπού, Συγγρού… σελ. 8
● PASSPORT, Καμία ομοφοβική στολή, καμία τρανσφοβική εντολή, καμία ρατσιστική εξουσία, σελ. 9
● Μπέττυ Βακαλίδου, Το τρανς κίνημα όπως το έζησα, σελ. 10
● Θωμάς Ξωμερίτης, Ηρωική έξοδος, δύσκολη ελευθερία, σελ. 11
● Δήμητρα Τζανάκη, Από το 1871 μέχρι το 1950: Γενεαλογία φύλου και σεξουαλικότητας, σελ. 12-13
● Κώστας Γιαννακόπουλος, Μια διάχυτη ομοφυλοφιλία στη μεταπολεμική Ελλάδα, σελ. 14-15
● Θεοδόσης Γκελτής, Από το 1976 μέχρι το 1990: Το κίνημα για την απελευθέρωση της ομοφυλόφιλης επιθυμίας, σελ. 16-18
● Πάολα Ρεβενιώτη (συνέντευξη στο Θεοδόση Γκελτή), Όταν βάζεις τη φούστα δεν την ξαναβγάζεις, σελ. 18
● Χρήστος Ρούσος (συνέντευξη στο Θεοδόση Γκελτή), Στη φυλακή γνώρισα έρωτες που τους λέω κινηματογραφικούς, σελ. 19
● Ειρήνη Πετροπούλου, Από το 1990 μέχρι το 2004: Δράσεις, ορατότητα, συνεργασίες, σελ. 20 – 21
● Νέλη Καούνη, Από το 2005 μέχρι σήμερα: Εκρηξη ακτιβιστικής δραστηριότητας και ενδοσκόπηση, σελ. 22-25
● Λεσβιακή Ομάδα Αθήνας, 18 χρόνια, 700 συναντήσεις, σελ. 26
● Φίλιππος Παγάνης, Σπάζοντας το καλούπι, σελ. 27
● Γιώργος – Κυβέλη, Εξω από το δίπολο, σελ. 27
● Μενέλας, Επιζώντες της ετεροκανονικότητας: η πορνογραφία και εγώ, σελ. 28
● ΕΜΑΝΤΕΣ, ΛΟΑΤΚΙ+ πρόσφυγες: Μειονότητα μέσα στη μειονότητα, σελ. 29
● Νάνσυ Παπαθανασίου, Ελενα-Ολγα Χρηστίδη, Αμφισβητώντας την αυθεντία: τα κινήματα απέναντι στην «επιστήμη», σελ. 30-31
● Γιώργος Παπαδοπετράκης, Αντώνης Πούλιος, Το HIV/AIDS και η μετάδοση του στίγματος, σελ. 32-33
● Δέσποινα Χρονάκη, Κατασκευάζοντας τη μη ετεροκανονική συνθήκη στη δημοφιλή κουλτούρα, σελ. 34
● Γιώργος Σαμπατακάκης, Κουίρ σαν χώρα ή βγαίνοντας με κέφι από την ντουλάπα της Μεταπολίτευσης, σελ. 35
● Κωνσταντίνος Κυριακός, Για την ερωτική διαφορά στην ελληνική σκηνή: παραστάσεις με σημασία, σελ. 36-37
● Αν Πελεγκρίνι, Fuck Stonewall, σελ. 38-39
● Αλεξάνδρα Χαλκιά, Εχουν πράγματι αλλάξει τα πάντα;, σελ. 39
● Ελενα – Ολγα Χρηστίδη, Νάνσυ Παπαθανασίου, Ο δρόμος έχει τη δική σου ιστορία, σελ. 40
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας