Ο δρόμος έχει τη δική σου ιστορία

Η ιστορία γράφεται στους δρόμους. Στις 21 Σεπτεμβρίου 2018 πέρασαν στην ιστορία ένας πεζόδρομος, η Γλάδστωνος από τη μία, και οι διασταυρώσεις πολλών διαφορετικών ταυτοτήτων σου από την άλλη: ήσουν περήφανα οροθετική. Ησουν περήφανα αδερφή. Ησουν περήφανα τσούλα. Ησουν περήφανα drag queen. Με άλλα λόγια, κουβαλούσες ορατά τόσες ταυτότητες που έκαναν ένα πολύ δύσκολο πράγμα: αμφισβητούσαν ό,τι θεωρείται αποδεκτό, κατανοητό και κανονικό, σε μία κοινωνία ετεροκανονικών, αρτιμελών, «υγιών» και σεξουαλικά τιθασευμένων προτύπων.

Αυτές τις διασταυρώσεις σου τις κουβαλούσες χρόνια με ορμή, πάθος, διεκδίκηση και ελευθερία. Πολλές φορές η ανάληψη της ευθύνης της ορατότητάς μας είναι βαρύτερη από την ανάληψη της ευθύνης της επιβίωσής μας κι εσύ το ήξερες.

Μέσα από την ορατότητα αυτή, εν-σωμάτωσες κυριολεκτικά την αμφισβήτηση της ετεροκανονικότητας, του επικίνδυνου προτύπου, της απειλής για τη δημόσια υγεία, του φόβου για το «άλλο», του ιού ως τιμωρητικής συνθήκης, της θηλυκότητας ως υποτίμησης, της σεξουαλικής απόλαυσης ως ασυδοσίας, της στερεοτυπικής, κλειστής και ασφυκτικής πεποίθησης για το πώς τελικά αξίζει να ζει ένας άνθρωπος.

Ο μεγαλύτερος φόβος για το «άλλο», το «διαφορετικό», το μη οικείο, έρχεται όταν αυτό κουβαλά μια απόλαυση στην οποία οι υπόλοιποι άνθρωποι δεν έχουμε (ή δεν ξέρουμε πώς θα ήταν να έχουμε) πρόσβαση. Στην κοινωνική συνθήκη, τις αναπαραστάσεις και τις θρησκευτικές, κοινωνικές, ταξικές, εθνικές, βιοπολιτικές και άλλες κατασκευές για το πώς πρέπει να βιώνεται αυτή η ζωή, δεν έχει δημιουργηθεί χώρος για την ελευθερία της επιθυμίας. Η ελεύθερη επιθυμία είναι απειλή. Η ανοίκεια ταυτότητα επίσης. Υπάρχουν δύο επιλογές που ανασύρονται όταν αυτά προκύπτουν: ή παραμένεις στο σκοτάδι ή τιμωρείσαι που βγήκες στο φως.

Κάπως σημαδιακά, εκείνη τη μέρα βρέθηκες πίσω από μια κλειδωμένη τζαμαρία. Σε ένα φουκοϊκό σχήμα, βρέθηκες σε ένα σημείο όπου εσύ ήσουν απόλυτα ορατός, ενώ όλοι οι άλλοι όχι. Σε ένα σημείο από το οποίο εσύ προσπαθούσες να απεγκλωβιστείς, ενώ οι άλλοι επόπτευαν, σε μια πανοπτική, αυτοσχέδια κατασκευή. Σαν όλη σου η ζωή να έγινε σκηνή σε ταινία. Η νόρμα είναι ένα μεγάλο βαρέλι κομποστοποίησης που κρίνει τι θεωρείται σωστό, ανάξιο ή σημαντικό, τι δικαιολογείται και τι καταδικάζεται. Πετάς μέσα εικόνες, ιδέες, βιώματα και πολλαπλές αυθεντικότητες, και βγάζεις πηχτή, κολλώδη εξουσιαστικότητα και κανόνες. Και η εξουσία αυτή δημιουργεί πραγματικότητες, νοηματοδοτεί εικόνες, ερμηνεύει τιμωρίες.

Εκείνη την ημέρα, δεν ήσουν ο Ζακ. Ησουν ο επίδοξος ληστής. Δεν ήσουν η Ζάκι, ήσουν ο μεταδιδόμενος ιός. Δεν ήσουν ο ταραγμένος πολίτης, ήσουν ο χρήστης που απειλούσε. Κι άλλες, πολλές ταυτότητες που είναι φορτισμένες αρνητικά, θεωρούνται μιαρές. Η κατασκευή των πολλών πραγματικοτήτων απ’ τη μεριά του όχλου δεν χρειάζεται επιτόπου συντονισμό, αρκούν οι στερεοτυπικές ρυθμίσεις που μας έχουν γίνει από μωρά, για να αντιδράσουμε με έναν συγκεκριμένο τρόπο.

Ολοι οι γνωστοί μηχανισμοί λειτούργησαν στην περίπτωσή σου. Ολα τα στερεότυπα ενεργοποιήθηκαν. Ησουν «ληστής που απείλησε τη ζωή άλλων» και μετά «αυτοτραυματίστηκες μέχρι θανάτου» προσπαθώντας να απεγκλωβιστείς. Και ενώ όλα θα πήγαιναν να ξεχαστούν κι εσύ θα γινόσουν ένας νεκρός αγνώστων στοιχείων που πέθανε τυχαία, τότε ακριβώς, η ορατότητα που υπερασπιζόσουν ξύπνησε. Η οροθετικότητα, η θηλυκότητα, η πρόκληση, η γκέι ταυτότητα, τα τακούνια σου, ο αντιφασισμός σου, το σεξ που έκανες ή δεν έκανες, ο φόβος σου για κάθε άνθρωπο με στολή, η μανία σου να μιλάς ανοιχτά, η λατρεία για τη Μαντόνα, οι περούκες και τα φουστάνια σου, τα μπλε αθλητικά σου, οι μπούκλες στα μαλλιά, το ψεύδισμα, το μικρό ανάστημα, ο φόβος και η συστολή σου, τα γραπτά σου, το σκυλί σου, το στραβό μειδίαμα...

Ξύπνησαν όλα. Βλέπαμε το σώμα να παραβιάζεται, να δολοφονείται, να αιμορραγεί, να μην αντιδρά, να δένεται με πλαστικές χειροπέδες. Το σώμα αυτό όμως, πλέον, είχε πάνω του όλες τις ταυτότητές σου. Είχε κάθε συλλαβή από τις βιωματικές ομιλίες σου, κάθε σταγόνα από το μελάνι των συνθημάτων σου, κάθε τραγούδι και απόσπασμα από τις παραστάσεις σου, κάθε αγκαλιά και φιλί από αυτά που μοίραζες δωρεάν σε ακτιβιστικές δράσεις.

Η Τζούντιθ Μπάτλερ έχει πει πως «είναι αλήθεια ότι όλες οι ζωές έχουν σημασία, αλλά είναι επίσης αλήθεια ότι δεν γίνονται αντιληπτές σαν να μετράνε το ίδιο. Και γι' αυτό πρέπει να δίνουμε όνομα σε αυτές τις ζωές που μετράνε λιγότερο και που αγωνίζονται για να έχουν τη σημασία που αξίζουν».

Ως κοινότητα, ως φίλοι και φίλες, ως άγνωστοι, ως παρατηρητές, σου αναγνωρίζουμε αυτό που θα έπρεπε να σου έχει αναγνωριστεί νωρίτερα: έδινες όνομα σε κάθε ζωή, κάθε άτομο, κάθε βίωμα και χώρο για όλες τις ταυτότητές τους. Σου χρωστάμε να θυμόμαστε και να θυμίζουμε το δικό σου.

Ο δρόμος έχει –και επίσημα– τη δική σου ιστορία, γραμμένη με αίμα και γκλίτερ, σε έναν συνδυασμό πόνου και ατελείωτου πάρτι, όπως έζησες. Ο πόνος σ’ εμάς παραμένει. Αλλά μας θυμίζεις ότι πάντα έχουμε δικαίωμα και στη γιορτή.

Ζαχαρία μας, Ζακ, Ζάκι, σε ευχαριστούμε.

Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο τεύχος «Αόρατη Ιστορία: Διαδρομές, βιώματα, πολιτικές των ΛΟΑΤΚΙ+ στην Ελλάδα», που κυκλοφόρησε με την «Εφ.Συν.» -  Σαββατοκύριακο στις 8 Ιουνίου 2019. Μπορείτε να διαβάσετε τα κείμενα σε ηλεκτρονική μορφή επιλέγοντας το αντίστοιχο λινκ από τον κατάλογο περιεχομένων που ακολουθεί ή να ξεφυλλίσετε και να διαβάσετε ολόκληρο το τεύχος στην εφαρμογή issuu μετά τον κατάλογο περιεχομένων. 

Περιεχόμενα Τεύχους

● Εισαγωγή, σελ. 2

● Νίκος Μυλωνάς (συνέντευξη στο Θεοδόση Γκελτή), Ένας «φίλος της Ντόροθυ» στην Ελλάδα, σελ. 3

● Σόνια, Λεσβίωμα, σελ. 4

● Ι.Κ., Το ζητούμενο είναι το τέλος της ντροπής, σελ. 4

● Αρης Μπατσιούλας, 20th Century Boy, σελ. 5

● Ρηνιώ Συμεωνίδου, Το υπέροχα ποικιλόμορφο φάσμα του βιολογικού φύλου: Ιντερσεξ παιδιά και άνευ όρων αγάπη, σελ. 6

● Ελενα – Ολγα Χρηστίδη, Μεγαλώνοντας σε μια κουίρ οικογένεια τη δεκαετία του ‘90, σελ. 7

● Αννα Κουρουπού, Συγγρού… σελ. 8

● PASSPORT, Καμία ομοφοβική στολή, καμία τρανσφοβική εντολή, καμία ρατσιστική εξουσία, σελ. 9

● Μπέττυ Βακαλίδου, Το τρανς κίνημα όπως το έζησα, σελ. 10

● Θωμάς Ξωμερίτης, Ηρωική έξοδος, δύσκολη ελευθερία, σελ. 11

● Δήμητρα Τζανάκη, Από το 1871 μέχρι το 1950: Γενεαλογία φύλου και σεξουαλικότητας, σελ. 12-13

● Κώστας Γιαννακόπουλος, Μια διάχυτη ομοφυλοφιλία στη μεταπολεμική Ελλάδα, σελ. 14-15

● Θεοδόσης Γκελτής, Από το 1976 μέχρι το 1990, Το κίνημα για την απελευθέρωση της ομοφυλόφιλης επιθυμίας, σελ. 16-18

● Πάολα Ρεβενιώτη (συνέντευξη στο Θεοδόση Γκελτή), Όταν βάζεις τη φούστα δεν την ξαναβγάζεις, σελ. 18

● Χρήστος Ρούσος (συνέντευξη στο Θεοδόση Γκελτή), Στη φυλακή γνώρισα έρωτες που τους λέω κινηματογραφικούς, σελ. 19

● Ειρήνη Πετροπούλου, Από το 1990 μέχρι το 2004: Δράσεις, ορατότητα, συνεργασίες, σελ. 20 – 21

● Νέλη Καούνη, Από το 2005 μέχρι σήμερα: Εκρηξη ακτιβιστικής δραστηριότητας και ενδοσκόπηση, σελ. 22-25

● Λεσβιακή Ομάδα Αθήνας, 18 χρόνια, 700 συναντήσεις, σελ. 26

● Φίλιππος Παγάνης, Σπάζοντας το καλούπι, σελ. 27

● Γιώργος – Κυβέλη, Εξω από το δίπολο, σελ. 27

● Μενέλας, Επιζώντες της ετεροκανονικότητας: η πορνογραφία και εγώ, σελ. 28

● ΕΜΑΝΤΕΣ, ΛΟΑΤΚΙ+ πρόσφυγες: Μειονότητα μέσα στη μειονότητα, σελ. 29

● Νάνσυ Παπαθανασίου, Ελενα-Ολγα Χρηστίδη, Αμφισβητώντας την αυθεντία: τα κινήματα απέναντι στην «επιστήμη», σελ. 30-31

● Γιώργος Παπαδοπετράκης, Αντώνης Πούλιος, Το HIV/AIDS και η μετάδοση του στίγματος, σελ. 32-33

● Δέσποινα Χρονάκη, Κατασκευάζοντας τη μη ετεροκανονική συνθήκη στη δημοφιλή κουλτούρα, σελ. 34

● Γιώργος Σαμπατακάκης, Κουίρ σαν χώρα ή βγαίνοντας με κέφι από την ντουλάπα της Μεταπολίτευσης, σελ. 35

● Κωνσταντίνος Κυριακός, Για την ερωτική διαφορά στην ελληνική σκηνή: παραστάσεις με σημασία, σελ. 36-37

● Αν Πελεγκρίνι, Fuck Stonewall, σελ. 38-39

● Αλεξάνδρα Χαλκιά, Εχουν πράγματι αλλάξει τα πάντα;, σελ. 39

● Ελενα – Ολγα Χρηστίδη, Νάνσυ Παπαθανασίου, Ο δρόμος έχει τη δική σου ιστορία, σελ. 40