Το τρανς κίνημα όπως το έζησα

Ολα ξεκίνησαν από ένα τσούρμο τρανς που ήταν πεσμένες η μία πάνω στην άλλη και τσίριζαν. Οι φωνές τους ενώνονταν σε ένα παράδοξο και παράτονο άκουσμα, ό,τι κοντινότερο σ’ αυτό που σήμερα θα περιγράφαμε σαν συλλογική, σπαρακτική, υπαρξιακή κραυγή. Ηταν το 1977 και αιτία το διαβόητο νομοσχέδιο «περί αφροδισίων νοσημάτων» που απειλούσε να επαναφέρει εξορίες -να ξαναγεμίσουν τα νησιά, που είχαν αδειάσει από πολιτικούς κρατούμενους.

Ημασταν πέντ'-έξι αυτές που θορυβήθηκαμε πρώτες και συναντηθήκαμε με κάποια γκέι παιδιά, που ο πυρήνας τους αποτελούνταν από τον Νίκο  Μουρατίδη και τους αείμνηστους Ανδρέα Βελισσαρόπουλο και Λουκά Θεοδωρακόπουλο. Σύντομα βρέθηκαν γύρω τους κι άλλοι δυο-τρεις. Ωστόσο κανείς δεν ήθελε να καταγγείλει δημόσια το νομοσχέδιο και να διεκδικήσει δικαιώματα ομοφυλόφιλων. Για τον λόγο αυτό κατέληξα να τολμήσω να το κάνω μόνη μου. 

Τελικά τα παιδιά εκείνα ίδρυσαν το ΑΚΟΕ και άρχισαν να εκδίδουν το περιοδικό ΑΜΦΙ. Και γενικότερα παρέμεναν κοντά μας με συμμαχικές διαθέσεις.

Πολύ σύντομα έφτασε το 1981 που έφερε το ΠΑΣΟΚ μαζί με το σύνθημα για Αλλαγή, η οποία ποτέ δεν ήρθε –για μας τουλάχιστον. Μέχρι τότε όλες οι τρανς βιώναμε τις χειρότερες συνθήκες επισφάλειας, ανυποληψίας και ατίμωσης, κυρίως σε ό,τι αφορά την αντιμετώπισή μας από την πολιτεία και ειδικότερα από την αστυνομία. Ημασταν τα πιο εύκολα και μπανάλ θύματά της. 

Σύμφωνα με τον τελικό απολογισμό, η δεκαετία του '80 αποδεκάτισε τις τρανς κυρίως λόγω της διάδοσης της χρήσης ναρκωτικών ουσιών. Αυτό με τη σειρά του έφερε μια άρνηση για ίδρυση σωματείων διεκδίκησης δικαιωμάτων. Με τον καιρό όσο λιγότερο απειλούνταν από τις επιδρομές της εξουσίας, τόσο περισσότερο αλλοτριώνονταν και δεν ήθελαν να συμμετάσχουν σε τίποτα. Κι επειδή επικρατούσε αυτή η τάση εγώ προσωπικά θαυμάζω τη Μαρίνα Γαλανού για την ίδρυση του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών (ΣΥΔ) και τους πετυχημένους αγώνες της για την αναγνώριση ταυτότητας φύλου.

Τη θαυμάζω επίσης για τα συσσίτια και τη στέγη που εξασφαλίζει σε τρανς που ζουν στην εξαθλίωση λόγω της οικονομικής κρίσης. Και δε χωρά αμφιβολία ότι η κοινωνική ομάδα που χτυπήθηκε πιο βάναυσα ήταν αυτή των τρανς, επειδή είναι η λιγότερο αποδεκτή από την κοινωνία. Ας μην ξεχνάμε ότι ακόμα και σήμερα πιο εύκολα ένας ιδιοκτήτης ακινήτου νοικιάζει το σπιτάκι του σε άστεγο ή μετανάστηΟλες οι τρανς βιώναμε τις χειρότερες συνθήκες επισφάλειας, ανυποληψίας και ατίμωσης απ’ ό,τι σε τρανς.

Ολες οι τρανς βιώναμε τις χειρότερες συνθήκες επισφάλειας, ανυποληψίας και ατίμωσης

Αν είναι μάλιστα και τα δύο, για παράδειγμα τρανς πρόσφυγας, ακόμα χειρότερα. Αλλά και πέρα απ’ αυτά το ΣΥΔ κατάφερε να εξασφαλίζει νοσηλεία σε όσες αρρώσταιναν και που μέχρι τότε το συνηθέστερο ήταν να πεθαίνουν σε παγκάκια μόνες τους από τα ναρκωτικά ή απλώς από τις κακουχίες της ζωής. 

Δεν ξέρω αν έχω το δικαίωμα να συμπεριλάβω κι εμένα στις θετικές όψεις του τρανς ακτιβισμού. Εννοώ ότι εγώ από το 1984 που έκανα την εγχείρηση αλλαγής φύλου και ανήκω επισήμως στο «γυναικείο φύλο» δεν ασχολήθηκα ιδιαίτερα με τις συνηθισμένες φόρμες ακτιβισμού. Θεωρώ όμως ότι θα μπορούσε κάποιος να αναγνωρίσει στον από τότε βίο μου μέχρι σήμερα μια διαφορετική και μάλλον απρόσμενη μορφή ακτιβιστικής πρόθεσης, να ζω μια ζωή έντιμη και σταθερή, ενταγμένη στην «κανονικότητα» του κοινωνικού μου περίγυρου, ο οποίος απαρτίζεται από ανθρώπους όλων των στρωμάτων μόρφωσης και οικονομικής ισχύος.

Πραγματικά δεν ξέρω αν το να ζεις ήρεμα, όπως ζω εγώ σήμερα αφού διάνυσα όλο το φάσμα της πολυτάραχης προσωπικής ιστορίας μου, και να ασχολείσαι με το ποιοτικό σινεμά και το θέατρο ρεπερτορίου συνιστά μια μέγιστη ακτιβιστική πράξη, επειδή δεν με καταβρόχθισε το πιο αμείλικτο πεπρωμένο για το είδος μου: η παγίδα των αυτοκαταστροφικών έξεων. 

*Συγγραφέας, ηθοποιός 

Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο τεύχος «Αόρατη Ιστορία: Διαδρομές, βιώματα, πολιτικές των ΛΟΑΤΚΙ+ στην Ελλάδα», που κυκλοφόρησε με την «Εφ.Συν.» -  Σαββατοκύριακο στις 8 Ιουνίου 2019. Μπορείτε να διαβάσετε τα κείμενα σε ηλεκτρονική μορφή επιλέγοντας το αντίστοιχο λινκ από τον κατάλογο περιεχομένων που ακολουθεί ή να ξεφυλλίσετε και να διαβάσετε ολόκληρο το τεύχος στην εφαρμογή issuu μετά τον κατάλογο περιεχομένων. 

Περιεχόμενα Τεύχους

● Εισαγωγή, σελ. 2

● Νίκος Μυλωνάς (συνέντευξη στο Θεοδόση Γκελτή), Ένας «φίλος της Ντόροθυ» στην Ελλάδα, σελ. 3

● Σόνια, Λεσβίωμα, σελ. 4

● Ι.Κ., Το ζητούμενο είναι το τέλος της ντροπής, σελ. 4

● Αρης Μπατσιούλας, 20th Century Boy, σελ. 5

● Ρηνιώ Συμεωνίδου, Το υπέροχα ποικιλόμορφο φάσμα του βιολογικού φύλου: Ιντερσεξ παιδιά και άνευ όρων αγάπη, σελ. 6

● Ελενα – Ολγα Χρηστίδη, Μεγαλώνοντας σε μια κουίρ οικογένεια τη δεκαετία του ‘90, σελ. 7

● Αννα Κουρουπού, Συγγρού… σελ. 8

● PASSPORT, Καμία ομοφοβική στολή, καμία τρανσφοβική εντολή, καμία ρατσιστική εξουσία, σελ. 9

● Μπέττυ Βακαλίδου, Το τρανς κίνημα όπως το έζησα, σελ. 10

● Θωμάς Ξωμερίτης, Ηρωική έξοδος, δύσκολη ελευθερία, σελ. 11

● Δήμητρα Τζανάκη, Από το 1871 μέχρι το 1950: Γενεαλογία φύλου και σεξουαλικότητας, σελ. 12-13

● Κώστας Γιαννακόπουλος, Μια διάχυτη ομοφυλοφιλία στη μεταπολεμική Ελλάδα, σελ. 14-15

● Θεοδόσης Γκελτής, Από το 1976 μέχρι το 1990: Το κίνημα για την απελευθέρωση της ομοφυλόφιλης επιθυμίας, σελ. 16-18

● Πάολα Ρεβενιώτη (συνέντευξη στο Θεοδόση Γκελτή), Όταν βάζεις τη φούστα δεν την ξαναβγάζεις, σελ. 18

● Χρήστος Ρούσος (συνέντευξη στο Θεοδόση Γκελτή), Στη φυλακή γνώρισα έρωτες που τους λέω κινηματογραφικούς, σελ. 19

● Ειρήνη Πετροπούλου, Από το 1990 μέχρι το 2004: Δράσεις, ορατότητα, συνεργασίες, σελ. 20 – 21

● Νέλη Καούνη, Από το 2005 μέχρι σήμερα: Εκρηξη ακτιβιστικής δραστηριότητας και ενδοσκόπηση, σελ. 22-25

● Λεσβιακή Ομάδα Αθήνας, 18 χρόνια, 700 συναντήσεις, σελ. 26

● Φίλιππος Παγάνης, Σπάζοντας το καλούπι, σελ. 27

● Γιώργος – Κυβέλη, Εξω από το δίπολο, σελ. 27

● Μενέλας, Επιζώντες της ετεροκανονικότητας: η πορνογραφία και εγώ, σελ. 28

● ΕΜΑΝΤΕΣ, ΛΟΑΤΚΙ+ πρόσφυγες: Μειονότητα μέσα στη μειονότητα, σελ. 29

● Νάνσυ Παπαθανασίου, Ελενα-Ολγα Χρηστίδη, Αμφισβητώντας την αυθεντία: τα κινήματα απέναντι στην «επιστήμη», σελ. 30-31

● Γιώργος Παπαδοπετράκης, Αντώνης Πούλιος, Το HIV/AIDS και η μετάδοση του στίγματος, σελ. 32-33

● Δέσποινα Χρονάκη, Κατασκευάζοντας τη μη ετεροκανονική συνθήκη στη δημοφιλή κουλτούρα, σελ. 34

● Γιώργος Σαμπατακάκης, Κουίρ σαν χώρα ή βγαίνοντας με κέφι από την ντουλάπα της Μεταπολίτευσης, σελ. 35

● Κωνσταντίνος Κυριακός, Για την ερωτική διαφορά στην ελληνική σκηνή: παραστάσεις με σημασία, σελ. 36-37

● Αν Πελεγκρίνι, Fuck Stonewall, σελ. 38-39

● Αλεξάνδρα Χαλκιά, Εχουν πράγματι αλλάξει τα πάντα;, σελ. 39

● Ελενα – Ολγα Χρηστίδη, Νάνσυ Παπαθανασίου, Ο δρόμος έχει τη δική σου ιστορία, σελ. 40