Οσοι προδοθέντες επέσατε θύματα

Μια απόφαση που πηγάζει από τα σπλάχνα. Πέρα από την αμφιταλάντευση. Και την προτροπή του λαϊκού λόγου που καλούσε τον Βασίλη του δημοτικού τραγουδιού να κάτσει φρόνιμα. Να απολαύσει τα αγαθά, την οικογένεια. Να μην ξοδέψει το αίμα του σε απονενοημένα διαβήματα. Που οδηγούν σε αδιέξοδα και ατελέσφορες θυσίες.

Η θυσία είναι βασικός ιστός στις επαναστάσεις. Με αίτημα την ελευθερία μιας ομάδας που διεκδικεί τη συλλογική αξιοπρέπεια. Η θυσία ως ελεύθερη βούληση χαλυβδώνει το άτομο και γίνεται το αμόνι για τη διαμόρφωση της συνείδησης μιας ομάδας. Είναι τότε που η έννοια της ελευθερίας παύει να είναι αφηρημένη. Μετασχηματίζεται σε υλική ενσάρκωση, βγαλμένη από τα κόκαλα των θυσιασμένων. Το ατομικό σώμα γίνεται τόπος μιας διαφορετικής αντίληψης για τη θυσία. Γιατί αυτή είναι ελεύθερη επιλογή.

Ο Τάσος Λειβαδίτης το είπε με τον δικό του, χαμηλόφωνο τρόπο.

Οταν ο περαστικός ξυλοκόπος κάθεται σε μια πέτρα/στην άκρη του δρόμου, την ώρα που βραδιάζει/δεν είναι μονάχος./Ακούει κάτω απ’ το χώμα του δρόμου να τον φωνάζει το αίμα σου.

Το αίμα τρυπώνει στις λέξεις και γίνεται στίχος, πεζό, μουσική, χρώμα. Και είναι η τέχνη που κρατάει όρθια τη μνήμη της οφειλής προς όλους όσοι έσπευσαν να απαρνηθούν τις εξαρτήσεις της καθημερινότητας. Που κατάφεραν να νικήσουν τους σαρκικούς δισταγμούς, να κλείσουν τα αυτιά στις Σειρήνες του κομφορμισμού.

Πατρίδα, είσαι γεννημένη απ’ τους πεθαμένους. Ο στίχος του Λειβαδίτη (στίχοι γραμμένοι σε πακέτα τσιγάρα) είναι γραμμένος για όσους δεν δίστασαν να επιλέξουν. Και ανάμεσα σ’ αυτούς συγκαταλέγονται και όσοι ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση του Αλέξανδρου Υψηλάντη, που δημιούργησε τον Ιερό Λόχο. Φοιτητές με όνειρα ανέμισαν τα λάβαρα της Επανάστασης του 1821. Είναι οι νέοι που δεν προσχώρησαν στο επαναστατικό κίνημα με υπολογισμούς. Δεν παζάρεψαν τη συμμετοχή τους. Ανταποκρίθηκαν στο προσκλητήριο, έχοντας στο δισάκι τους τον ενθουσιασμό και την πίστη στο «εμείς» της ελευθερίας.

Οι νέοι στο Δραγατσάνι προδόθηκαν από τους ηγήτορές τους. Λάκισαν στην πρώτη δυσκολία. Οταν επιτέθηκε ο σουλτανικός στρατός, οι νέοι αμετακίνητοι. Δεν έγιναν ριψάσπιδες. Το αίμα τους λίπανε τον επαναστατικό αγώνα. Με το αίμα τους χάραξαν έναν άλλο δρόμο, πέρα από εκείνον του συμβιβασμού και «εαυτουλισμού». Τον δρόμο της ατομικής και συλλογικής αξιοπρέπειας.

Την εικόνα τους αναζητά ο νους μας, αυτές τις ημέρες. Οσο κι αν προδόθηκαν από τους ηγήτορες, η ιστορία τούς επιφύλαξε τη συλλογική τρυφερότητα.