Η παραίτηση του μέχρι τώρα υποψηφίου των Δημοκρατικών για την προεδρία των ΗΠΑ και σημερινού προέδρου Μπάιντεν δεν αποτέλεσε κεραυνό εν αιθρία.
Στις τελευταίες εμφανίσεις του προέδρου τα σημάδια της σωματικής και πνευματικής του έκπτωσης ήταν έκδηλα. Ο χρόνος βέβαια της παραίτησης συνδέεται τόσο με το πώς αποτιμήθηκε η εικόνα του στο πρόσφατο debate όσο και με την απόπειρα δολοφονίας κατά του Τραμπ, εξέλιξη που αλλάζει το πολιτικό τοπίο δραματικά καθώς πλέον ο Τραμπ προβάλλεται ως ένας ηγέτης υπό διωγμόν.
Κυρίαρχο ρόλο όμως στην απόσυρση από την προεδρική εκστρατεία έπαιξε σαφώς και η ανάκληση χορηγιών εκατομμυρίων δολαρίων προς το Δημοκρατικό Κόμμα από πλούσιους χορηγούς. Το καθεστώς των χορηγιών διαμορφώνει ένα προβληματικό σύστημα που παραμορφώνει πολύ επικίνδυνα τις δημοκρατικές διαδικασίες στο πολιτικό σκηνικό των ΗΠΑ, καθώς επί της ουσίας συνιστά ένα είδος νομιμοποίησης της διαπλοκής. Στις ΗΠΑ δεν μπορεί κανείς να ενισχύσει άμεσα έναν υποψήφιο με ποσόν μεγαλύτερο των 10.000 δολαρίων. Μπορεί όμως να δώσει απεριόριστο ποσόν χρημάτων σε ένα fund που χρηματοδοτεί την καμπάνια του υποψηφίου (τα λεγόμενα Super PACs).
Η βουλεύτρια από τη Νέα Υόρκη, Αλεξάντρια Οκάσιο-Κορτέζ, που εκφράζει την αριστερή πτέρυγα του Δημοκρατικού Κόμματος, κατέδειξε ότι ο ισχύων νόμος που αφορά τις χορηγίες δεν προστατεύει επί της ουσίας το δημόσιο συμφέρον, καθώς δεν υπάρχει καμία απολύτως νομοθεσία που να διασφαλίζει ότι το νομοθετικό έργο όποιου εκλεγεί δεν θα είναι προϊόν συναλλαγής, βάσει των συμφερόντων οικονομικών ή επαγγελματικών κλάδων που είχαν χρηματοδοτήσει τις πολιτικές εκστρατείες υποψηφίων. Μία τρομακτική περιγραφή της δύναμης των δωρητών υπάρχει σε αναρτηθέν βίντεο της γερουσιαστή (https://www.youtube.com/watch?v=j_gxiMTIudA).
Το ίδιο φαινόμενο της απόλυτης κυριαρχίας των «φιλανθρωπικών» παροχών παρατηρήσαμε πρόσφατα και στα Πανεπιστήμια των ΗΠΑ. Η απόσυρση των δωρεών από διάσημα Πανεπιστήμια όπως Χάρβαρντ, Κολούμπια, της Πενσιλβάνια, οδήγησε μέσα σε λίγες μέρες όχι μόνο στην αλλαγή της στάσης τους στην αντιμετώπιση των φοιτητικών διαμαρτυριών αλλά και στην αλλαγή προέδρου του Πανεπιστημίου. Η προσεκτική παρατήρηση των παραπάνω επιδράσεων δημιουργεί μεγάλες ανησυχίες και ερωτήματα, από το ποιος ελέγχει τελικά τη νομοθετική εξουσία της λεγόμενης «δημοκρατίας» στον καπιταλισμό μέχρι το πού βασίζεται η «αυτοτέλεια» της μη κρατικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Η κρίση που διαπερνά το Δημοκρατικό Κόμμα των ΗΠΑ σήμερα δεν είναι δυσεξήγητη ούτε και το πώς έφθασε σε αυτό το σημείο προκαλεί έκπληξη. Σίγουρα θα μπορούσε να είναι ένα μάθημα προς αποφυγήν. Η κρίση αυτή είναι αποτέλεσμα των εμποδίων που υπήρξαν στην όποια διαδικασία ανανέωσης του κόμματος. Οι παραδοσιακοί κομματικοί μηχανισμοί της Νάνσι Πελόζι και των Κλίντον ήλεγξαν ασφυκτικά την ανάδειξη νέων στελεχών στο κόμμα και το έστρεψαν δεξιότερα, τη στιγμή που η αριστερή πτέρυγα, που εκφραζόταν από τον Μπέρνι Σάντερς, αποκλείστηκε από τις διαδικασίες του Δημοκρατικού Κόμματος. Ο κλασικός κομματικός μηχανισμός κινήθηκε συστηματικά εναντίον του Σάντερς. Ο Ομπάμα επικράτησε αυτού του μηχανισμού εν μέρει λόγω του εξαιρετικά χαρισματικού χαρακτήρα του αλλά επίσης (και ίσως κυρίως) λόγω της υποστήριξης από τον μακαρίτη πια γερουσιαστή Κένεντι (η οικογένεια Κένεντι έδρασε ως το αντίπαλον δέος των Κλίντον μέσα στο κόμμα).
Το αποτέλεσμα ήταν η επικράτηση μιας συντηρητικής πολιτικής που δεν επέτρεψε την ανανέωση στελεχών και παραγνώριζε συστηματικά το γεγονός ότι θα έπρεπε να υπάρχει πολύ μεγαλύτερη επαφή με τον κόσμο. Δεν πρέπει να ξεχνούμε, είπε η Οκάσιο-Κορτέζ, πως ό,τι θετικό έκανε ο Μπάιντεν, την περίοδο της διακυβέρνησής του, έγινε κάτω από την πίεση της ομάδας των αριστερών που προσπάθησαν να ενισχύσουν με κοινωνικά μέτρα το πρόγραμμά του (Democratic Socialists of America, DSA, η αριστερή συνιστώσα του Δημοκρατικού Kόμματος).
Γιατί κερδίζει έδαφος ο Τραμπ; Σε ποιους απευθύνεται; Πρώτον σε ένα κοινό 35 εκατομμυρίων ευαγγελικών του Νότου που παραμένουν θρησκευτικά προσηλωμένοι (πραγματικά και μεταφορικά) στην απαγόρευση των αμβλώσεων, στην απαγόρευση του γάμου ομόφυλων ζευγαριών και στα ιδανικά «πατρίς, θρησκεία, οικογένεια». Δεύτερον στη λευκή εργατική τάξη των μεσοπολιτειών (Οχάιο, Μίσιγκαν, Πενσιλβάνια, Ιντιάνα) που επλήγησαν από την παγκοσμιοποίηση και την απώλεια θέσεων εργασίας (αυτοκίνητα, κατασκευαστικές) πού ήταν συνέπεια μεταφοράς των εταιρειών στο εξωτερικό. Τους υπόσχεται μια Αμερική που θα παράγει πάλι τοπικά και θα φορολογεί τα κινέζικα προϊόντα ακριβά. Επίσης τους υπόσχεται ότι η μείωση των φόρων θα επαναπατρίσει επιχειρηματίες στις ΗΠΑ και θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας. Αυτή η οικονομική πολιτική του νεοφιλελευθερισμού (λιγότερο κράτος, περισσότερη επιχείρηση) δοκιμάστηκε και επί Ρέιγκαν και απέτυχε (το γνωστό trickle-down economics). Μπορεί ο Τραμπ να πουλάει φρούδες ελπίδες σε μεσαία και εργατική τάξη αλλά οι Δημοκρατικοί, αρνούμενοι να υιοθετήσουν μια ριζοσπαστική ατζέντα (δωρεάν παιδεία, άνοδο μισθών, υποστήριξη της γυναικείας εργασίας, κατάργηση δανείων, έλεγχο τραπεζών και τιμών ακινήτων, επανεκπαίδευση του εργατικού δυναμικού, γενναία ενίσχυση της έρευνας κ.λπ.) απέτυχαν να πείσουν ότι νοιάζονται πρωταρχικά για την οικονομία και έχουν ένα σχέδιο για να αντιμετωπίσουν την ακρίβεια και τη συσσώρευση πλούτου. Δυστυχώς, όπως και στην Ελλάδα (Predator, διαφθορά), τα θέματα πολιτικής ηθικής (εγκλήματα Τραμπ, εξέγερση Ιανουαρίου, γάμοι ομοφύλων) δεν ευαισθητοποιούν τους ψηφοφόρους.
Η Κάμαλα Χάρις ως υποψήφια του Δημοκρατικού Kόμματος στις επικείμενες προεδρικές εκλογές είχε μια εξαιρετικά επιτυχημένη πρότερη πορεία ως εισαγγελέας της Καλιφόρνιας (οι γενικοί εισαγγελείς των Πολιτειών εκλέγονται με άμεση λαϊκή ψηφοφορία) και έχει πολύ καλές ακαδημαϊκές περγαμηνές. Δυστυχώς όμως η Χάρις δεν έχει δώσει ακόμα δείγματα της δικής της πολιτικής φιλοσοφίας. Είναι ειρωνεία πως στο πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ ο άνθρωπος που βρίσκεται πιο μακριά από την εξουσία και την άμεση πολιτική προβολή είναι στην πραγματικότητα ο αντιπρόεδρος που ζει στη σκιά του εκάστοτε προέδρου. Επομένως, λόγω της «συγκατοίκησης» της με τον Μπάιντεν, η Χάρις δεν μας έχει δώσει ακόμα σαφές στίγμα των δικών της θέσεων. Ωστόσο πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι μιλάει με πάθος και ευκρίνεια και θεωρείται πιο προοδευτική σε μια σειρά από θέματα, όπως το μεταναστευτικό ή θέματα κοινωνικής πολιτικής. Σε κάθε περίπτωση είναι νωρίς να πούμε αν θα μπορούσε να νικήσει τον Τραμπ και θα χρειαστούμε κάποιες δημόσιες εμφανίσεις της για να το δούμε αυτό.
Σε κάθε περίπτωση, η παρακαταθήκη Σάντερς παραμένει ζωντανή στους Δημοκρατικούς και υπάρχει πάντα η ελπίδα ότι το κίνημά του θα αναζωογονηθεί στους κόλπους του κόμματος. Οι Δημοκρατικοί δεν κατόρθωσαν να ακολουθήσουν μια πραγματικά αριστερή φιλολαϊκή πολιτική και άφησαν τα φιλολαϊκά μέτρα στη λαϊκίστικη ρητορική της Ακροδεξιάς, ενδεχόμενο που μπορεί να το δούμε να γιγαντώνεται και στην Ευρώπη αν δεν το αντιληφθούμε εγκαίρως.
* Τομεάρχης Απόδημου Ελληνισμού, ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας