Με αμερικανική μεσολάβηση, Ισραήλ και Λίβανος βρίσκονται κοντά στην επίτευξη συμφωνίας για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών τους. Η προτεινόμενη συμφωνία στηρίζεται σε αμοιβαίο συμβιβασμό για έρευνες σε ύδατα τα οποία διεκδικούνται και από τις δύο χώρες. Συγκεκριμένα, το Ισραήλ αποδέχεται την πραγματοποίηση ερευνών στο οικόπεδο «Κάνα» από τη γαλλική εταιρεία Total για λογαριασμό της κυβέρνησης του Λιβάνου και θα λάβει κάποιο ποσοστό από τα μελλοντικά έσοδα. Το ποσοστό παραμένει άγνωστο.
Η πρακτική υλοποίηση της συμφωνίας είναι λεπτή υπόθεση. Ισραήλ και Λίβανος βρίσκονται τεχνικά σε καθεστώς πολέμου. Υπάρχουν λεπτομέρειες που ακόμα δεν έχουν ρυθμιστεί. Επίσης, η Χεζμπολάχ έχει κλιμακώσει τη ρητορική της εναντίον του Ισραήλ για τις έρευνές του, από την εταιρεία Energean μάλιστα, σε ένα άλλο οικόπεδο, το «Κάρις», θεωρώντας πως αυτό ανήκει στον Λίβανο. Πριν από λίγο καιρό η Χεζμπολάχ έστειλε μη επανδρωμένα αεροσκάφη στην περιοχή, τα οποία αναχαιτίστηκαν. Ακόμα, ο Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος θα προσπαθήσει να επανεκλεγεί πρωθυπουργός τον Νοέμβριο, αντιτίθεται στον συμβιβασμό των δύο κρατών.
Παρά το εύθραυστο των διαπραγματεύσεων για τους προαναφερθέντες λόγους, ορισμένα συμπεράσματα ήδη εξάγονται. Πρώτον, οι ΗΠΑ παραμένουν ο μοναδικός παίκτης που έχει το ειδικό βάρος να μεσολαβεί διεθνώς. Η αμερικανική προσπάθεια στοχεύει στη διευκόλυνση της εύρεσης εναλλακτικών πηγών ενέργειας, αυτή τη φορά στον Λίβανο, την επαύριο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Εχει στόχο, παράλληλα, τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης στη χώρα αυτή μέσω των προσδοκώμενων ενεργειακών εσόδων, ώστε, θεωρητικά τουλάχιστον, να σταθεροποιηθεί η κατάσταση στην περιοχή. Στο πλαίσιο αυτό, η αμερικανογαλλική συνεργασία δείχνει εξαιρετική.
Δεύτερον, η διαφαινόμενη συμφωνία δημιουργεί ένα μικρό παράθυρο για την κατασκευή του υποθαλάσσιου αγωγού, που θα συνδέει τα κοιτάσματα του Ισραήλ με την Τουρκία, ανάθεμα για την Ελλάδα και την Κύπρο – χωρίς προηγούμενη επίλυση του Κυπριακού. Επειδή ένας τέτοιος αγωγός δεν μπορεί να περάσει από την υποτιθέμενη υφαλοκρηπίδα των κατεχομένων της Κύπρου, η Αμερική αναζητεί εναλλακτικές παράκαμψης. Μεγάλο εμπόδιο παραμένει η Συρία, όχι μόνο επειδή δεν έχει οριοθετήσει τις θαλάσσιες ζώνες της με τον Λίβανο, αλλά και λόγω των κυρώσεων που της έχουν επιβληθεί. Ενίοτε βέβαια γίνονται συμφωνίες, όπως αυτή που αφορά την παροχή φυσικού αερίου από την Αίγυπτο στον Λίβανο μέσω Ιορδανίας και Συρίας.
Τρίτον, ο Λίβανος διεκδικεί πλέον τη συμμετοχή του στο East Med Gas Forum. Αν αυτό συμβεί, η μοναδική χώρα της περιοχής που δεν θα συμμετέχει –πλην Συρίας και Λιβύης που βρίσκονται σε καθεστώς εμφυλίου πολέμου– θα είναι η Τουρκία. Οι ΗΠΑ έχουν εκφράσει στο παρελθόν την επιθυμία τους για συμμετοχή της Τουρκίας σε αυτόν τον περιφερειακό οργανισμό. Συνεπώς, δεν μπορεί να αποκλειστεί πως η πολιτική τους θα στραφεί προς την κατεύθυνση αυτή, αξιοποιώντας το προηγούμενο το οποίο ενδεχομένως δημιουργήσει η προσθήκη του Λιβάνου.
Και τέταρτον, ακόμα και χώρες που βρίσκονται τεχνικά σε πόλεμο, όπως το Ισραήλ και ο Λίβανος, συζητούν για θέματα οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών. Αυτό δεν σημαίνει πως οι διαπραγματεύσεις τους είναι εύκολες ή ότι το ζήτημα της ασφάλειας δεν κατέχει εξέχουσα θέση σε αυτές – με τη δυναμική να ανατρέπει συμφωνηθέντα. Ομως, κάθονται στο ίδιο τραπέζι. Υπό τις συνθήκες που διαμορφώνονται σε περιφερειακό επίπεδο, κάθε άλλο παρά είναι απίθανο η Ελλάδα να πιεστεί για ουσιαστικό διάλογο με την Τουρκία για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.
Η χώρα μας καλείται να μελετήσει πολύ προσεκτικά την προτεινόμενη συμφωνία Ισραήλ-Λιβάνου από νομικό, τεχνικό και πολιτικό πρίσμα, καθώς επίσης τα κίνητρα μεσολάβησης των ΗΠΑ. Η ολιστική αυτή προσέγγιση θα βοηθήσει για την αποφυγή απρόβλεπτων εξελίξεων, όπου η Ελλάδα δεν θα έχει ρόλο πρωταγωνιστή αλλά απλού συμμετέχοντος σε επικείμενες διεργασίες υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Πολιτειών στο καινούργιο γεωπολιτικό περιβάλλον.
* λέκτορας Διεθνών Σχέσεων στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο της Νίκαιας, Senior Fellow στο ΕΛΙΑΜΕΠ και στο Κέντρο Στρατηγικών Σπουδών Μπέγκιν-Σαντάτ
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας