Χτες είχαμε Πρωταπριλιά και κάποιοι επέμειναν στο έθιμο που θέλει να λέμε ψέματα εκείνη τη μέρα. Ομως σήμερα, 2 Απριλίου, απλώς θα λεξιλογήσουμε για το ψέμα. Η λέξη είναι μεσαιωνική, αλλά έχει αρχαία την καταγωγή, αφού προέρχεται από το ελληνιστικό ψεύμα και αυτό από το ψεύσμα, το οποίο ανάγεται στο ρήμα ψεύδομαι, που το έχουμε και σήμερα, ή μάλλον στο ρήμα ψεύδω, διότι στα αρχαία είχε και ενεργητικό τύπο. Το ψεύδω σήμαινε εξαπατώ, αλλά και αθετώ δέσμευση, διαψεύδω ελπίδες, ενώ το ψεύδομαι, που είχε και παθητική λειτουργία (εξαπατώμαι, διαψεύδομαι) τελικά επικράτησε ως μόνος τύπος. Από εκεί και το ψεύδος, που είναι ήδη ομηρικό. Δεν αποκλείεται αυτή η οικογένεια λέξεων να συνδέεται με τον ψίθυρο αφού υπάρχει και το αρχαίο ψύθος με τη σημασία «ψέμα».
Παρόλο που, σύμφωνα με την παροιμία, το ψέμα έχει κοντά ποδάρια (δηλ. δεν πηγαίνει μακριά, τελικά φανερώνεται), στη φρασεολογία μας έχει κάνει αρκετό δρόμο: «μου φαίνεται σαν ψέμα», λέμε για ένα ανέλπιστο καλό, που μας συγκινεί έντονα· «τέλειωσαν τα ψέματα», όταν η κατάσταση έχει φτάσει σε κρίσιμο σημείο και δεν χωράνε πια υπεκφυγές· «με τα ψέματα», όταν κάποιος καταφέρνει κάτι με ανεπαρκή μέσα, αλλά και όταν κάτι γίνει χωρίς να το συνειδητοποιήσουμε. Οταν εισάγουμε μια αναντίρρητη αλλά όχι κατ’ ανάγκη ευχάριστη αλήθεια, λέμε «κακά τα ψέματα», ενώ όταν θέλουμε να επιβεβαιώσουμε αυτό που είπε ο συνομιλητής μας, του λέμε «πες το ψέματα».
Παλιότερα, αν σου λέγαν κάποια εντυπωσιακή είδηση μέρα Πρωταπριλιάς δεν την πίστευες –έχω ακούσει πως ο θάνατος του βασιλιά Γεωργίου Β΄, που έτυχε Πρωταπριλιά του 1947, άργησε να γίνει πιστευτός. Οι εφημερίδες και τα κανάλια σ’ όλο τον κόσμο επιστράτευαν όλην τη φαντασία τους για να φτιάξουν μερακλίδικες και πιστευτές ψεύτικες ειδήσεις, σαν τις μακαρονοφυτείες της Ελβετίας (φάρσα του BBC το 1957) ή τον κομήτη που θα πλησίαζε τη Γη και θα ήταν ορατός από την Ελλάδα, που ανακοίνωσε το νυχτερινό δελτίο ειδήσεων της τότε ΕΡΤ2 μια 31η Μαρτίου γύρω στο 1985 και μας έβγαλε όλους στις ταράτσες (δεν είχαμε συνειδητοποιήσει πως είχαν περάσει τα μεσάνυχτα και ήταν ήδη Πρωταπριλιά).
Ομως, έτσι που γίναν τα πράγματα τον τελευταίο καιρό, έχει χάσει το νόημά της η φάρσα, αφού και τα πιο αδιανόητα σενάρια έχουν γίνει πραγματικότητα. Εχουμε συνηθίσει και το ψέμα: για παράδειγμα, δεχτήκαμε αδιαμαρτύρητα τη διαβεβαίωση του πρωθυπουργού πως ο 13ος μισθός έχει ήδη δοθεί, ενώ όταν ο πατέρας του είχε ισχυριστεί, πριν από 35 χρόνια, ότι 0+0 = 14 τον είχαμε χλευάσει. Κι αν έβγαινε κάποιος πριν από 5 χρόνια κι έλεγε πως οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις συνιστούν να έχουν οι πολίτες εφόδια για 72 ώρες, όλοι θα το θεωρούσαν πολύ υπερβολικό για πρωταπριλιάτικο: κι όμως σήμερα το λένε στα σοβαρά. Κάθε μέρα Πρωταπριλιά έχουμε!
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας