Σε μία εποχή που η έννοια της ισότητας κατοχυρώνεται θεσμικά, θα ανέμενε κανείς πως η ισότητα των φύλων, τόσο σε επαγγελματικό, όσο και σε διοικητικό επίπεδο, θα αποτελούσε αυτονόητη πραγματικότητα. Ωστόσο, οι δείκτες συμμετοχής των γυναικών και των θηλυκοτήτων γενικότερα σε ηγετικές θέσεις, τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, δείχνουν πως αυτή η αυτονόητη ισότητα εξακολουθεί να παραμένει ως μία διεκδίκηση.
Παρά τις σημαντικές νομοθετικές παρεμβάσεις, τόσο στη χώρα μας, όσο και διεθνώς, η παρουσία γυναικών και θηλυκοτήτων σε θέσεις ευθύνης παραμένει εξαιρετικά περιορισμένη. Η υποεκπροσώπηση δεν είναι καθόλου τυχαία. Είναι το αποτέλεσμα διαρθρωτικών αποκλεισμών, κοινωνικών στερεοτύπων και θεσμικών αδρανειών.
Η έλλειψη πρόσβασης σε ηγετικές θέσεις έχει λιγότερο να κάνει με ικανότητες και περισσότερο με το ποιος έχει πρόσβαση στην εξουσία. Ειδικά για τις γυναίκες, τα τρανς ή και φυλοδιαφορετικά πρόσωπα και γενικότερα άτομα που βιώνουν πολλαπλές διακρίσεις λόγω καταγωγής, ηλικίας, αναπηρίας ή σεξουαλικού προσανατολισμού κλπ, η ανισότητα όχι μόνο πολλαπλασιάζεται, αλλά παίρνει τεράστιες διαστάσεις.
Η εργασία δεν είναι μόνο ένα μέσο βιοπορισμού. Είναι και χώρος κατοχύρωσης δικαιωμάτων και άσκησης κοινωνικής ταυτότητας. Η άνιση κατανομή εξουσίας στην εργασία αποτυπώνει και αναπαράγει ευρύτερες κοινωνικές ιεραρχίες.
Σύμφωνα με την Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ), τον εθνικό μας θεσμό για την προάσπιση και προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η ισότιμη πρόσβαση στην εργασία και στις θέσεις λήψης αποφάσεων αποτελεί πυλώνα μιας υγιούς δημοκρατίας, ενώ όπου η εργασία αναπαράγει έμφυλες ανισότητες, η δημοκρατία υπονομεύεται.
Για να επιτευχθεί ουσιαστική ισότητα, χρειάζονται να παρθούν γενναίες αποφάσεις. Χρειάζονται καθολικές πολιτικές ισότητας που θα διαπερνούν κάθε τομέα του επαγγελματικού βίου και θεσμοί λογοδοσίας και διαφάνειας σε διαδικασίες προσλήψεων και προαγωγών. Να χτιστούν συμμετοχικά και συμπεριληπτικά μοντέλα ηγεσίας, όπου η διαφορετικότητα δεν είναι απλώς ανεκτή, αλλά απαραίτητη, ενώ παράλληλα να αναγνωριστούν και οι πολλαπλές ταυτότητες.
Η συζήτηση για την ισότητα των φύλων δεν μπορεί να παραμένει προσχηματική, ούτε να εξαντλείται μέσα σε μία «συμβολική» εκπροσώπηση. Ο στόχος δεν είναι απλώς να «υπάρχουν» γυναίκες ή άτομα από υποεκπροσωπούμενα φύλα σε ηγετικές θέσεις, αλλά να αλλάξουν τα ίδια τα κριτήρια ηγεσίας, που συχνά διαμορφώνονται με βάση ανδροκεντρικά πρότυπα.
Η ισότητα των φύλων αφορά όλα τα φύλα. Όπου ένα φύλο υπερεκπροσωπείται, έχουμε ξεκάθαρη, κατάφωρη παραβίαση της αρχής της ίσης μεταχείρισης. Επομένως, ο στόχος δεν είναι να «αντιστρέψουμε» τις ανισότητες, αλλά να τις εξαλείψουμε.
Η ισότητα των φύλων κατοχυρώνεται τόσο σε εθνικό, όσο σε ευρωπαϊκό, αλλά και σε διεθνές επίπεδο, μέσα από μία σειρά νομοθεσιών, Οδηγιών και Συμβάσεων. Είναι Συνταγματική υποχρέωση και κατοχυρώνεται μέσα από το Άρθρο 4, παρ.2 του Συντάγματος. Επίσης ο νόμος για την προώθηση της ουσιαστικής ισότητας ( Ν. 4604/2019), θεσπίζει υποχρεώσεις για τους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς να εντάσσουν την ισότητα σε όλες τις πολιτικές τους (gender mainstreaming). Η Οδηγία 2006/54/ΕΚ της Ε.Ε. απαγορεύει τις διακρίσεις λόγω φύλου στην εργασία και προωθεί την ισόρροπη συμμετοχή σε θέσεις λήψης αποφάσεων, ενώ ο Ν.4443/2016 της αρχής της ίσης μεταχείρισης και της καταπολέμησης των διακρίσεων, προστατεύει την ίση μεταχείριση στον εργασιακό τομέα, πέραν όλων των άλλων και για λόγους, φύλου, έκφρασης ταυτότητας και χαρακτηριστικών φύλου και σεξουαλικού προσανατολισμού. Επιπλέον, η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης και η Σύμβαση για την Εξάλειψη των Διακρίσεων κατά των Γυναικών, δεσμεύουν τη χώρα μας για την εξάλειψη των εμποδίων συμμετοχής των γυναικών σε δημόσια και ιδιωτική ζωή. Τέλος, ο Ν. 5178/2025 αποτελεί ένα πολύ σημαντικό βήμα ως προς την επίτευξη ουσιαστικής ισότητας των φύλων στην εταιρική διακυβέρνηση στη χώρα μας, ευθυγραμμίζοντας την Ελλάδα με τις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις και ενισχύοντας τη συμμετοχή των γυναικών και θηλυκοτήτων, αλλά και γενικότερα των υποεκπροσωπούμενων φύλων σε θέσεις ευθύνης. Η συμμόρφωση με αυτά τα νομικά κείμενα δεν είναι προαιρετική. Είναι συνταγματική και διεθνής υποχρέωση.
Η έμφυλη ισότητα στον χώρο εργασίας είναι περισσότερο από ένα ζήτημα «πολιτικής ορθότητας». Είναι ανθρώπινο δικαίωμα. Η παρουσία των γυναικών, των θηλυκοτήτων και όλων των υποεκπροσωπούμενων φύλων στις θέσεις ευθύνης δεν είναι παραχώρηση, είναι δικαιοσύνη. Και η δικαιοσύνη δεν διαπραγματεύεται. Εξασφαλίζεται!
*Special Advisor Diversity Charter Greece, μέλος Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών (ΣΥΔ), μέλος Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ)
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας