Επιβίωση ή βιώσιμη κοινωνία;

Οι καθημερινές αναφορές από τους χώρους εργασίας για τις συνθήκες που επικρατούν και η συνεχής αύξηση των εργατικών δυστυχημάτων, το τελευταίο διάστημα, αποτελούν συντριπτικές αποδείξεις ότι σε πολύ μεγάλο ποσοστό επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα, αλλά σε ειδικές περιπτώσεις εταιρειών του Δημοσίου έχουμε υπερβεί κάθε έννοια σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας του εργαζομένου.

Εξι συνάδελφοί μας σκοτώθηκαν στη δουλειά τους σε διάστημα εννέα ημερών, από τη Δευτέρα 21 Μαρτίου έως την Τετάρτη 30, όταν ο καταγεγραμμένος από την Ελληνική Στατιστική Αρχή μέσος όρος μέχρι το 2020 ήταν δύο νεκροί τον μήνα. Το πολύνεκρο εργατικό δυστύχημα στο εργοστάσιο εκρηκτικών, στα Γρεβενά, απασχόλησε τα ΜΜΕ, στο πλαίσιο του αστυνομικού ρεπορτάζ, μία μόνο μέρα και με δημοσιότητα μικρότερη από αυτήν ενός στραβοπατήματος παίκτη του Survivor. Στην Κόρινθο και στη θάλασσα του Αστακού βρέθηκαν νεκροί δύο Ινδοί εργάτες, ανασφάλιστοι πιθανότατα και με διερεύνηση των υποθέσεων για υπαγωγή τους στην κατηγορία για εμπορία και εκμετάλλευση ανθρώπων. Σε εργολαβία πρασίνου του Δήμου Ελληνικού - Ηλιούπολης, οι πληροφορίες λένε ότι ο εργολάβος «δανείστηκε» clark εμπορευμάτων δίχως προστατευτικό κάγκελο, από παρακείμενη επιχείρηση υπεραγοράς δομικών υλικών (!!), για «να κάνει τη δουλειά του». Ο εργολαβικός συνάδελφος που ανέβηκε στην πλατφόρμα φόρτωσης εμπορευμάτων, για να καθαρίσει τα δέντρα από τα κουκούλια, έπεσε και σκοτώθηκε. Τη Δευτέρα 4 Απριλίου, εργάτης λατομείου σκοτώθηκε στη Θάσο.

Και, βέβαια, εκατοντάδες άλλα εργατικά ατυχήματα με ακρωτηριασμούς και άλλους σοβαρούς ή ελαφρύτερους τραυματισμούς και περιπτώσεις εργασιακού εκφοβισμού συμβαίνουν καθημερινά στην πατρίδα μας. Γιατί κάθε εργατικό δυστύχημα δεν είναι ένα αποσπασματικό γεγονός αλλά το αποτέλεσμα εκατοντάδων επικίνδυνων παραγόντων που έχουν δημιουργήσει δεκάδες εργατικά ατυχήματα.

Κάνουμε αυτήν την παράθεση, για να δημοσιοποιήσουμε το ζήτημα, της εργοδοτικής αυθαιρεσίας, της αδράνειας της πολιτείας και το μέγεθος της εξελισσόμενης ανθρώπινης τραγωδίας.

Είναι σαφές ότι η λειτουργία των θεσμών σε συνδυασμό με το νομικό πλαίσιο καλλιεργούν αυτό το ασφυκτικό περιβάλλον: τα εμπόδια στη σύναψη συλλογικών συμβάσεων εργασίας, τα εμπόδια στη συμμετοχή των εργαζομένων στα συνδικάτα, η αποδυνάμωση των ελεγκτικών μηχανισμών και η πλήρης εντατικοποίηση της εργασίας για ένα κομμάτι ψωμί, είναι ζητήματα που άμεσα πρέπει να αντιμετωπιστούν. Μετά τη διακηρυχθείσα λήξη των υπερδεκαετών μνημονίων και αντί να προσαρμοστούμε στους όρους του ψηφισμένου, από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Πυλώνα (European Social Pillar) ήρθε ο ν. 4808/ 2021 να μας απομακρύνει ακόμα περισσότερο από αυτόν.

Η λειτουργία των θεσμών και το νομικό πλαίσιο δημιουργούν ασφυκτικές συνθήκες και στην καθημερινότητά μας, με την ακρίβεια να επελαύνει και την αγοραστική μας δύναμη να μειώνεται δραματικά. Σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, αμειβόμαστε πολύ λιγότερο για την εργασία μας, πληρώνουμε πολύ ακριβότερα το ψωμί, το γάλα, το ηλεκτρικό ρεύμα, το πετρέλαιο και τη βενζίνη, ενώ οι κρατικές επενδύσεις σε υγεία, εκπαίδευση και πολιτισμό είναι πολύ μικρές. Στη βενζίνη και το πετρέλαιο κίνησης, το 50% του κόστους καλύπτουν μνημονιακοί φόροι, ενώ τα μνημόνια, όπως μας διακηρύσσεται, έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί.

Ο στρεβλός γενικός κανόνας, στον οποίον υπαγόμαστε, είναι ότι το κόστος ζωής στη χώρα μας αυξάνεται πολύ περισσότερο από το παγκόσμιο επίπεδο, λόγω διεθνών συνθηκών, ενώ οι παροχές και η στήριξη στους εργαζομένους και τους μικρούς επιχειρηματίες κινούνται σε εμφανώς χαμηλότερα επίπεδα. Η δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων της ειδικής θεματικής έρευνας κοινής γνώμης του Ινστιτούτου Εργασίας της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδος αποδίδει την πραγματικότητα:

● Το 59% των εργαζομένων δηλώνει ότι η άνοδος των τιμών τούς έχει οδηγήσει σε μείωση της κατανάλωσης βασικών ειδών διατροφής, ενώ το 74% έχει περιορίσει τις δαπάνες για θέρμανση και το 80% έχει περιορίσει την ψυχαγωγία του.

● Το 85% των εργαζομένων συμφωνεί με την πρόταση της ΓΣΕΕ, να επανέλθει άμεσα το ύψος του κατώτατου μισθού στα 751 ευρώ και, στη συνέχεια, να γίνει διαπραγμάτευση μεταξύ των κοινωνικών εταίρων.

● Για την προστασία του βιοτικού τους επιπέδου από τις ανατιμήσεις, το 49% επιλέγει τη μείωση των ειδικών φόρων και φόρων κατανάλωσης, το 43% την αύξηση του κατώτατου μισθού, ενώ το 3% επιλέγει τη λύση των επιδομάτων που προωθεί η κυβέρνηση.

● Επισημαίνεται ότι ο δείκτης αισιοδοξίας βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο του από το Σεπτέμβριο του 2019, καθώς το 61% των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα δηλώνει απαισιόδοξο και το 30% αισιόδοξο.

Εχουμε εθιστεί σε αυτή τη νοσηρή πραγματικότητα στους χώρους εργασίας και στην καθημερινή μας ζωή; Θεωρούμε δεδομένο ότι άνθρωποι μπορούν να δουλεύουν υπό αυτές τις συνθήκες και να τραυματίζονται ή να χάνουν τη ζωή τους από τις απίθανες προαναφερόμενες αιτίες; Είναι φυσιολογικό να αποδέχεται η κοινωνία ότι ένας εργαζόμενος με 400 ευρώ καθαρά τον μήνα μπορεί να ζήσει αξιοπρεπώς;

Η μεγάλη συμμετοχή των εργαζομένων στην πανελλαδική απεργία της 6ης Απριλίου δίνει ένα ισχυρό μήνυμα ότι η κοινωνία είναι αποφασισμένη να αλλάξει τις δυσχερείς αυτές συνθήκες. Η απαράδεκτη περαιτέρω φτωχοποίηση των λαϊκών στρωμάτων, με αφορμή την πανδημία covid 19 και την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και με όχημα τον αντεργατικό ν. 4808/ 2021 και την ανεξέλεγκτη λειτουργία της αγοράς, έλαβαν μία ισχυρή απάντηση.

Το πέρασμα από τον αγώνα της επιβίωσης σε μια βιώσιμη κοινωνία και μια καλύτερη ζωή, είναι αναγκαίο. Είναι ο κεντρικός στόχος.

Οι ρεαλιστικές προτάσεις της ΓΣΕΕ και των Συνδικάτων για άμεση αύξηση του κατώτατου μισθού στα 751 ευρώ τον μήνα, προσαρμογή του στο επίπεδο της αξιοπρεπούς διαβίωσης (60% του διάμεσου μισθού πλήρους απασχόλησης) και συζήτηση με τους εργοδοτικούς φορείς για τον καθορισμό χρονοδιαγράμματος μέσω της επαναφοράς του προσδιορισμού του στην Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, υπηρετούν αυτόν τον στόχο. Οπως και εκείνες που αφορούν τη σημαντική αύξηση του ποσοστού κάλυψης των συλλογικών συμβάσεων εργασίας με στόχο το 70% των μισθωτών και τη θωράκισή τους με παράταση της ισχύος όλων των όρων των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, μέχρι την ολοκλήρωση των συλλογικών διαπραγματεύσεων και την υπογραφή νέων. Στην Ε.Ε η κάλυψη φτάνει το 80%.

Επιπλέον, η μείωση των ειδικών φόρων κατανάλωσης στην ενέργεια και τα βασικά είδη διατροφής με παράλληλη εισαγωγή φόρου επί των έκτακτων κερδών των εταιρειών παροχής ενέργειας και διάθεση του ποσού αυτού για τη στήριξη του διαθέσιμου εισοδήματος και η θέσπιση μιας περιόδου χάριτος αποπληρωμής των λογαριασμών ενέργειας θα δώσει μια ανάσα στα φτωχότερα νοικοκυριά.

Το σταθερό αυτό πλαίσιο των συνδικάτων και η ενεργή συμμετοχή των εργαζομένων και των πολιτών μπορούν να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για καλύτερους όρους εργασίας και διαβίωσης και να πιέσουν για την ανάληψη της απαραίτητης αντίστοιχης θεσμικής ευθύνης από την κυβέρνηση και τους εργοδότες.

* Δρ, Μέλος Διοίκησης ΓΣΕΕ