Η ομοφωνία και ο αφοπλισμός των «μικρών»

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ζήτησε τη Δευτέρα να μπει τέλος στην αρχή της ομοφωνίας σε θέματα εξωτερικής πολιτικής της Ε.Ε. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αντιπρότεινε να μπορεί η Ε.Ε. να θέτει τα ζητήματα σε ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία στις εξωτερικές υποθέσεις.

Είναι το αποτέλεσμα μιας μακράς συζήτησης που διεξάγεται στις Βρυξέλλες και τις πρωτεύουσες σχετικά με την αλλαγή των ευρωπαϊκών συνθηκών. Ηταν κι ένα θέμα που προέκυψε από την… περιβόητη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης, που τόσο πολύ υποτιμήθηκε όσο βρισκόταν σε εξέλιξη.

Η αλήθεια είναι ότι πολλές χώρες χάνουν την υπομονή τους με τις άλλες που χρησιμοποιούν την ομοφωνία ως μια μορφή ομηρίας για την επίτευξη άσχετων στόχων – βλέπε Ουγγαρία ή και Πολωνία. Ωστόσο, στην πραγματικότητα η ομοφωνία είναι το μόνο όπλο που έχουν μικρότερες χώρες, όπως η Ελλάδα και η Κύπρος, να επηρεάσουν το αποτέλεσμα.

Δεν είναι μόνο οι χώρες που εμείς γνωρίζουμε καλύτερα. Πολλές μικρές χώρες δικαίως ανησυχούν ότι αν εγκαταλειφθεί η αρχή της ομοφωνίας για μεγάλες αποφάσεις όπως η ένταξη νέων χωρών, η εξωτερική πολιτική και η φορολογία, θα χρειαστεί να υποκύψουν στα μεγαλύτερα μέλη. Αλλά ακόμη και οι μεγάλες χώρες, όπως η Γαλλία, χρησιμοποιούν το δικαίωμα που τους δίνουν οι συνθήκες.

Κάποιες χώρες είναι ανοιχτές σε μια «επιλεκτική ομοφωνία». Κάτι τέτοιο υποστήριξε η Ολλανδή υπουργός Οικονομικών: η χώρα της θα υποστήριζε την αλλαγή των κανόνων για ορισμένους -περιορισμένους- τομείς των εξωτερικών υποθέσεων, αλλά σίγουρα όχι για τη δημοσιονομική πολιτική.

Η απόφαση να εγκαταλειφθεί η ομοφωνία χρειάζεται την υποστήριξη και των 27 μελών της Ε.Ε. – κάτι που από μόνο του θα είναι δύσκολο. Ακόμα και διπλωμάτες από χώρες που τάσσονται υπέρ της κατάργησης του κανόνα της ομοφωνίας λένε ότι δεν πιστεύουν πραγματικά ότι θα συμβεί.