«Ο πρωθυπουργός ακολουθεί την παλαιάς κοπής μέθοδο “εκδίκηση του αντιπάλου”»

Είναι αυτό που λέμε «ένα όνομα, μια ιστορία». Και εξαιτίας του ίδιου αλλά κυρίως εξαιτίας των ιστοριών που έζησε, έγραψε και ανέδειξε. Ο Βασίλης Βασιλικός, πολυβραβευμένος Ελληνας συγγραφέας, μέσα στους 10 πιο μεταφρασμένους Ελληνες συγγραφείς σύμφωνα με την UNESCO, γιος βουλευτή, αδερφός πρωταθλήτριας, με σπουδές Νομικής (στο ΑΠΘ) και σκηνοθεσίας (στο Γέιλ), πολιτικός εξόριστος επί χούντας, γνωστός σε όλον τον κόσμο, μεταξύ άλλων, και για το έργο του «Ζ» το οποίο μεταφέρθηκε με τεράστια επιτυχία στον κινηματογράφο από τον Κώστα Γαβρά, έχει αναλάβει πλέον και έναν εντελώς νέο ρόλο και μάλιστα θεσμικό: στην όγδοη δεκαετία της ζωής του εξελέγη βουλευτής, καθώς ηγήθηκε του ψηφοδελτίου Επικρατείας του ΣΥΡΙΖΑ στις τελευταίες εκλογές.

• Εχετε εμφανιστεί ελάχιστα μετά τις εκλογές (αν και κατά την προεκλογική περίοδο οι εμφανίσεις σας ήταν επίσης λίγες). Ωστόσο, πάτε κανονικά και συνέχεια στη Βουλή. Πώς σας φαίνεται; Τι καταλαβαίνετε από τους ανθρώπους που κινούνται εκεί, από τις διαδικασίες (και ως πολιτικός και ως συγγραφέας με «κινηματογραφικό»/«λογοτεχνικό» μάτι αλλά και ως ένας άνθρωπος από τον χώρο της Αριστεράς που πλέον είναι και πολιτικός);

Κατ’ αρχάς απαξάπαντες οι βουλευτές της παρούσας Βουλής των Ελλήνων συνεορτάζουν ότι σε αυτό το Κοινοβούλιο δεν υπάρχει πλέον ούτε η ώσμωση της «Χρυσής Αυγής».

Κι αυτό είναι μια μεγάλη επιτυχία της προηγούμενης κυβέρνησης που αφοσιώθηκε στον νόμιμο (μέσω της Δικαιοσύνης) εξοβελισμό της. Βέβαια το βάρος της δίκης των χρυσαυγιτών το σήκωσε ολόκληρο η μητέρα του Παύλου, η Μάγδα Φύσσα. Αλλά και η παρουσία της συζύγου του πρωθυπουργού μέσα στη δικαστική αίθουσα, επανειλημμένες φορές, ήταν για τη μάνα ανακουφιστική.

Για μένα, η δολοφονία του Παύλου που έφερε τη διάλυση της Χρυσής Αυγής έχει την ίδια βαρύτητα με τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, του Σωτήρη Πέτρουλα και του Τεμπονέρα. Οσο για την ίδια τη Βουλή... ας τα πούμε σε ένα εξάμηνο από τώρα.

Ας πω μόνο πως στην τωρινή Βουλή υπάρχουν πολλοί νέοι βουλευτές και βουλευτίνες πολύ νεότερης γενιάς. Σε μας, στον ΣΥΡΙΖΑ, στους 86 βουλευτές οι μισές είναι βουλευτίνες. Της Ν.Δ. δεν τις μέτρησα, αλλά δεν θα είναι πάνω από 25 γυναίκες στους 165. Και οι άντρες κατά 90% έρχονται γραβατωμένοι. Υπάρχει και ένας νεαρός του ΜέΡΑ25, με ξανθό χίπικο μαλλί, που μιλάει από το βήμα της Βουλής με τα εκφραστικά του χέρια σχεδόν, χωρίς χειρόγραφο...

Θυμάμαι πως μια φορά, στα 15 μου, με πήρε ο πατέρας μου στην Αθήνα και τότε παρέστην σε ένα άγριο γρονθοκόπημα βουλευτών. Ηταν στο κτίριο της Παλαιάς Βουλής. Νόμιζα ότι βρίσκομαι σε ρινγκ πυγμαχίας. Τώρα, στο νέο κτίριο της Βουλής, οι κόντρες, κυρίως με την ακροδεξιά πτέρυγα της τωρινής κυβέρνησης, είναι για την ώρα μόνο λεκτικές.

• Σας έκανε κάτι περισσότερο ή λιγότερο εντύπωση; Εσάς πώς σας αντιμετωπίζουν;

Μου έκανε εντύπωση η ποιότητα του λόγου από τα αντιπολιτευόμενα κόμματα. Φυσικά, κακή εντύπωση συνεχίζει να μου κάνει η κυβερνητική πλευρά που όταν εισέρχεται ο πρωθυπουργός χειροκροτεί όρθια(!). Επίσης, κακή εντύπωση μου έκανε τον πρώτο καιρό η κατεπείγουσα ανάγκη τους να τελειώνουν με τα σκληρά τους νομοσχέδια τις «ήσυχες μέρες του Αυγούστου».

Πραγματικά αναρωτιόμουν γιατί τέτοια πρεμούρα; Είχαν, βέβαια, τον λόγο τους. Κι ενώ «η νέα κυβέρνηση τρώει από τα έτοιμα», όπως είπε ο Αλέξης Τσίπρας σε συνέντευξη στην εφημερίδα σας, η αξιωματική αντιπολίτευση στο σύνολό της, με την τετράχρονη και πλέον εμπειρία της ως κυβέρνηση της χώρας, έχει το απαραίτητο οπλοστάσιο για να αντισταθεί στο γκρέμισμα των όσων η ίδια αγωνίστηκε να χτίσει. Κι αυτό ισχύει για ένα σωρό προνόμια εργαζομένων και στήριξη των ανέργων πολιτών που θέλει να εξαλείψει η Δεξιά, γιατί δεν τα χρειάζεται... Οσο για το πώς με αντιμετωπίζουν; Νιώθω ότι μερικοί αναρωτιούνται: «Τι θέλει αυτός στα χωράφια μας;»

• Οταν ήρθε η πρόταση από τον ΣΥΡΙΖΑ για επικεφαλής του ψηφοδελτίου Επικρατείας, πώς νιώσατε (τιμή, φόβο, χαρά, αμφιβολία...);

Η πρόταση από τον ΣΥΡΙΖΑ ήρθε την κατάλληλη στιγμή να με γιατρέψει από το σοκ των ευρωεκλογών. Δέχτηκα ολοπρόθυμα, ενθυμούμενος ότι ο Μπερλίνγκουερ είχε κάνει το ίδιο με τον Αλμπέρτο Μοράβια.

Κι ένιωσα περήφανος ως συγγραφέας που το έργο του αναγνωρίζεται από το επίσημο κόμμα της Αριστεράς στην πατρίδα μας, ως επιστέγασμα μιας μακράς πορείας στο κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι. Και χάρηκα που θα είμαι κοντά στη νέα φάση του ΣΥΡΙΖΑ, που θα είναι η εμβάθυνση στις ίδιες του τις ρίζες.

• Πώς είναι για σας, με την όλη πορεία σας, να ασχολείστε πλέον με την πολιτική και από τα έδρανα της Βουλής;

Είπαμε: πόλις, πολίτης, πολιτική, πολιτισμός. Ηθελα να δω τι σκοντάφτει στο τρίτο (πολιτική) για να ανυψωθεί όπως του πρέπει το τέταρτο (ο πολιτισμός).

• Ηταν τώρα λέτε η κατάλληλη στιγμή; Και γιατί με τον Τσίπρα;

Για μένα ήταν η σωστή. Και με τον Τσίπρα γιατί έχει «το χάρισμα».

• Τι θα λέγατε για τον Αλέξη Τσίπρα ως άνθρωπο, που πλέον τον γνωρίζετε από κοντά; Ηταν διαφορετικός απ’ ό,τι εισπράττατε ως πολίτης;

Ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο ήθελα να τον γνωρίσω τέλη του Μάη που μας πέρασε. Ακριβώς για να διαπιστώσω αν η τηλεοπτική του εικόνα αντιστοιχούσε στην πραγματική. Εν τέλει, η πραγματική ήταν ανώτερη απ’ την τηλεοπτική. Κάτι τότε πέρασε μέσα μου σαν αύρα, κεραυνοβόλα. Ημουν πια φαν.

• Ως πρωθυπουργό πώς τον κρίνετε;

Είναι χαρισματικός. Το χάρισμα δεν το αποκτάς. Ή το έχεις από γεννησιμιού σου ή δεν το έχεις. Και το έχει χωρίς να είναι γόνος.

• Αντίστοιχα, για τον Κυριάκο Μητσοτάκη;

Πιστεύω ότι επηρεάζεται πολύ από τους συμβούλους του, κυρίως από εκείνους που δεν βγήκαν στο προσκήνιο. Ως γόνος πολιτικής οικογένειας φέρει το βάρος, όπως όλοι οι γόνοι, της σύγκρισης με τον πρόγονο. Αυτό το είδαμε να συμβαίνει και σε άλλες πολιτικές παρατάξεις στο παρελθόν.

Και καθώς ο 21ος αιώνας είναι ο αιώνας των γυναικών στην εξουσία, θα προτιμούσα να έχουμε μια πρωθυπουργίνα. Ο πρώτος μήνας του Κυριάκου Μητσοτάκη υπήρξε καταστροφικός. Τώρα μείωσε την ταχύτητα των απαλλοτριώσεων, αλλά συνεχίζει το ξήλωμα. Ομως έτσι δεν ευδοκιμεί ένα κράτος. Δέχεσαι ό,τι καλό πέτυχε η προηγούμενη κυβέρνηση και προχωράς ένα βήμα παραπέρα – αυτό είναι καρποφόρα «εθνική πολιτική». Σε αντίθεση, η μέθοδος που ακολουθεί είναι η παλαιάς κοπής «εκδίκηση του αντιπάλου».

• Θα ’θελα το σχόλιό σας για τις «περιπέτειες» του ΣΥΡΙΖΑ: α) την πρώτη περίοδο του 2015, β) από τις δεύτερες εκλογές έως την απόφαση του Αλ. Τσίπρα για πρόωρες εκλογές (αλήθεια πώς την κρίνετε;) και γ) σήμερα, με τα όσα ανοίγματα κάνει.

Στο πρώτο τρίμηνο του 2015 όλοι οι Ελληνες, ανεξάρτητα από κόμματα, νιώσαμε μια εθνική περηφάνια που την είχαμε χάσει για πολλά χρόνια. Ανασάναμε, κι αυτό μας έκανε καλό. Μετά τα πράγματα άρχισαν να γίνονται δυσνόητα. Ακολούθησαν τα γνωστά, «όχι», «ναι», κέρδισε το «όχι» που δεν μπορούσε παρά να γίνει «ναι» όποιος κι αν ήταν στην εξουσία.

Στο πρώτο τρίμηνο του 2015 όλοι οι Ελληνες, ανεξάρτητα από κόμματα, νιώσαμε μια εθνική περηφάνια που την είχαμε χάσει για πολλά χρόνια. 

Προπαντός όταν ήταν ο νεότερος πρωθυπουργός στην Ιστορία της χώρας μας. Φαντάζεστε έναν καπετάνιο μόλις 40 ετών να θέλει να ανατινάξει το καράβι του, μόνο και μόνο για να μείνει ο ίδιος πιστός στην ιδεολογία του;

Την επομένη (να χτυπήσω ξύλο!) θα είχε αυτοκτονήσει σαν τον Κορυζή. Αντίθετα, κάνοντας αυτό που έπρεπε (την «κωλοτούμπα», όπως την αποκάλεσαν οι πάντα ξύπνιοι «ελληναράδες»), στα τέσσερα χρόνια που ακολούθησαν κατάφερε τόσο θετικά επιτεύγματα για τους πολλούς, ώστε να περάσει το καράβι όχι μόνο αλώβητο μέσα από τις συμπληγάδες, Σκύλλα και Χάρυβδη, αλλά πλήρως εξοπλισμένο για το μεγάλο ταξίδι.

Μόλις όμως άνοιξε τα πανιά του στον ωκεανό, η φουρτούνα των ευρωεκλογών το ταρακούνησε. Βρήκε όμως την ισορροπία του αμέσως μετά στις βουλευτικές εκλογές και σήμερα, από τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, υπερασπίζεται με πάθος όλα όσα έχει πετύχει και τα οποία συνειδητά, ένα ένα, προσπαθεί να καταστρέψει η αμαρτωλή, τώρα και πάντα, αμετανόητη Δεξιά. Αλλά δεν θα το πετύχει.

• Σ’ αυτό το «πέλαγος» που περιγράψατε, τι θα «συμβουλεύατε» το κόμμα σας πλέον;

Σύντροφοι, κερδίσατε το παιχνίδι που χάσατε. Πώς; Θα το πει σε λίγο το VAR στον διαιτητή. Λίγο υπομονή κι επιμονή χρειάζεται.

• Υπάρχει πιστεύετε πολιτική ένδεια; Πολιτιστική ένδεια υπάρχει;

Ενδεια σε μας είναι μόνο η οικονομική. Πολιτιστική ένδεια υπάρχει μόνο στην πολιτική.

• Μιλώντας για πολιτική και πολιτισμό, σας είδαμε και στην τελευταία ταινία του φίλου σας Κ. Γαβρά να κάνετε ένα μικρό πέρασμα λέγοντας «αχ αυτοί οι κομμουνιστές».

Ετσι είναι. Η εμφάνισή μου κρατάει για τρία δευτερόλεπτα. Εχω παίξει και στην «Ομολογία» του Γαβρά το 1971. Εκει κρατάει δέκα δευτερόλεπτα. Και εκεί είμαι πάλι ο «κακός».

• Ο ίδιος ο σκηνοθέτης μιλώντας στην «Εφ.Συν.» υποστήριξε δύο πράγματα, μεταξύ άλλων: πρώτον, ότι ο Τσίπρας έκανε τα αντίθετα από αυτά που υποσχέθηκε. Και δεύτερον, ότι ελπίζει «οι δεξιοί να κάνουν ό,τι χρειάζεται για να αλλάξει η ζωή του λαού» (είπε συγκεκριμένα: «Ο λαός έχει πάντα δίκιο, ακόμα κι όταν κάνει λάθος. Ελπίζω πάντως οι δεξιοί να κάνουν ό,τι χρειάζεται για να αλλάξει η ζωή του λαού»). Πώς κρίνετε αυτές τις δύο δηλώσεις;

Μια ελπίδα εκφράζει ο άνθρωπος για τον τόπο όπου γεννήθηκε. Που τον πονά. Δεν είναι εύσημο για τη Δεξιά όπου ποτέ, ούτε εδώ ούτε στη Γαλλία, δεν ανήκε. Με τον Κώστα έχουμε μια φιλία άρρηκτη εδώ και πενήντα χρόνια. Και παραμένει ίδιος από τότε που τον γνώρισα.

• Σας άρεσε η ταινία;

Το να πεις η ταινία «δεν μου άρεσε» πέφτεις στο γνωστό «μ’ αρέσει – δεν μ’ αρέσει» που απεχθάνομαι. Η ταινία με στεναχώρησε. Ενώ θα έπρεπε να είναι κόλαφος για την Ευρώπη όπως κατάντησε, δεν περνάει αυτό το μήνυμα στην (πληκτική) παρωδία του Γιούρογκρουπ. Αλλά εκείνο που βαθύτερα με πόνεσε είναι ότι αδικεί τον Τσίπρα, από την αρχή μέχρι το τέλος. Η αδικία εν πρώτοις περιέχεται στην εντελώς λάθος επιλογή του συγκεκριμένου ηθοποιού. Μπορεί να είναι παραδεκτός σε άλλους ρόλους, αλλά είναι απαράδεκτος στον ρόλο που επωμίστηκε.

Η ταινία του Γαβρά με στεναχώρησε

Ο Τσίπρας είναι πρωθυπουργό γεμάτος νιάτα και ζωντάνια, είναι ευειδής, πανέξυπνος, αποτελεσματικός, που αγωνίζεται με νύχια και με δόντια να σώσει τη χώρα του απ’ το βάραθρο που την έχουν ρίξει οι γόνοι των προηγούμενων κυβερνήσεων. Δεν είναι ο «αγκιστρωμένος ξιφίας», όπως τον παρουσιάζει η ταινία, αλλά το «δελφίνι» που αποφεύγει τέσσερα χρόνια να εγκλωβιστεί στο ενυδρείο. Και καταφέρνει να βγει στην ελεύθερη θάλασσα. Και ο χορός στο τέλος;

Το μπαλέτο; Κι αυτό ξεκρέμαστο. Δεν κατάλαβα τον συμβολισμό του. Θα έπρεπε κατά την ταπεινή μου γνώμη να υπάρχει, πέρα από το βιβλίο, και μια τελική φράση που να υποδηλώνει τη συνέχεια. Κάτι τέτοιο συνηθίζεται στον κινηματογράφο. Π.χ. να διάβαζε ο θεατής: «τέσσερα χρόνια μετά: Η Ελλάδα κατόρθωσε επιτέλους να λυτρωθεί από τα μνημόνια επί κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ». Αυτό θα βοηθούσε στο αμερόληπτο της ταινίας και θα μας επανέφερε στο τώρα, όπου έχουμε άλλη κυβέρνηση, ενώ κολλήσαμε στο τότε, που είχαμε βαρεθεί να το βλέπουμε καθημερινά στην τηλεόραση όλο το πρώτο εξάμηνο του 2015.

• Αν σας ρωτούσα, μετά από όλους τους ανθρώπους που έχετε γνωρίσει και τα όσα έχετε ζήσει και γράψει, σε τι πιστεύετε πλέον, τι θα μου απαντούσατε;

Πιστεύω εις ένα Θεό, Πατέρα Παντοκράτορα, Ποιητήν Ουρανού και Γης... Μόνο η ποίηση μπορεί να μας σώσει!