Αθήνα, 6°C
Αθήνα
Αραιές νεφώσεις
6°C
6.2° 5.1°
2 BF
77%
Θεσσαλονίκη
Αυξημένες νεφώσεις
3°C
4.5° 2.1°
2 BF
69%
Πάτρα
Αίθριος καιρός
8°C
7.7° 5.0°
4 BF
55%
Ιωάννινα
Ελαφρές νεφώσεις
-5°C
-5.1° -5.1°
1 BF
93%
Αλεξανδρούπολη
Αραιές νεφώσεις
0°C
0.7° -0.1°
2 BF
69%
Βέροια
Ελαφρές νεφώσεις
2°C
2.9° 1.5°
1 BF
78%
Κοζάνη
Αραιές νεφώσεις
-2°C
-0.8° -2.1°
0 BF
86%
Αγρίνιο
Ελαφρές νεφώσεις
4°C
3.5° 3.5°
1 BF
75%
Ηράκλειο
Ασθενείς βροχοπτώσεις
9°C
8.8° 7.2°
5 BF
76%
Μυτιλήνη
Σποραδικές νεφώσεις
6°C
5.9° 3.5°
4 BF
71%
Ερμούπολη
Αυξημένες νεφώσεις
8°C
8.4° 7.2°
6 BF
57%
Σκόπελος
Αραιές νεφώσεις
4°C
4.0° 4.0°
5 BF
55%
Κεφαλονιά
Αίθριος καιρός
7°C
6.9° 5.9°
3 BF
61%
Λάρισα
Αραιές νεφώσεις
3°C
3.0° 2.9°
2 BF
100%
Λαμία
Αραιές νεφώσεις
4°C
4.0° 2.5°
0 BF
87%
Ρόδος
Ελαφρές νεφώσεις
9°C
8.8° 8.8°
1 BF
53%
Χαλκίδα
Αραιές νεφώσεις
5°C
6.0° 4.2°
4 BF
78%
Καβάλα
Αίθριος καιρός
2°C
1.6° -4.7°
2 BF
60%
Κατερίνη
Αραιές νεφώσεις
4°C
3.6° 2.2°
2 BF
88%
Καστοριά
Αυξημένες νεφώσεις
0°C
-0.4° -0.4°
1 BF
88%
ΜΕΝΟΥ
Δευτέρα, 10 Φεβρουαρίου, 2025
vivlia
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
© Dreamstime.com

Πέντε αξιοσύστατες νέες φωνές

Στο κλείσιμο του 2024, σε μια μεταβατική περίοδο αλλά και γόνιμη για την ελληνική πεζογραφία, πραγματοποιούν την πρώτη τους λογοτεχνική εμφάνιση με διήγημα ή νουβέλα οι συγγραφείς: Αταλάντη Ευριπίδου, Κώστας Μίντζηρας, Δήμητρα Παναγιωτοπούλου, Αλεξάνδρα Σάνδη και Βαγγέλης Σέρφας. Κοινά σημεία στις αφηγήσεις τους: εικονοποιητική και συνάμα στοχαστική γραφή, που αποφεύγει τους πλεονασμούς και τον διδακτισμό, συνδυάζοντας ευφάνταστα τον ρεαλισμό με την υπερβατικότητα και τη μετωπική με την αθέατη πραγματικότητα.
Αταλάντη Ευριπίδου

Εκείνοι που δεν έφυγαν

Σελ. 184
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΟΛΙΣ, 2024

Η συλλογή διηγημάτων της Αταλάντης Ευριπίδου Εκείνοι που δεν έφυγαν εκφράζει έναν ιδιόμορφο συνδυασμό λαογραφίας και τρόμου, ενσωματώνοντας στο υπερφυσικό κοινωνικά ζητήματα από την παλιά όσο και τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα. Καλύπτοντας το διάστημα από την οθωμανική κατοχή μέχρι σήμερα, τα εφτά διηγήματα της συλλογής εξιστορούν το χρονικό ανθρώπων στο περιθώριο της Ιστορίας –γυναίκες, κουιρ άτομα, εθνικές και θρησκευτικές μειονότητες κ.ά.–, συνδυάζοντας το παραδοσιακό με το μοντέρνο και δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα που θίγει και αντανακλά ποικίλες κοινωνικές αδικίες και ήττες.

Στο διήγημα «Πέρα από τα γυάλινα βουνά, τους κοκαλένιους κάμπους», η συγγραφέας συσχετίζει την ιστορία ενός δήμιου την εποχή της οθωμανικής κατοχής, με τη μαγεία, τον φόβο για τον θάνατο και την κατάρα των νεκρών, ενώ στο «Πέντε φεγγάρια ρημαδιό» εξετάζει τη μάχη της ηρωίδας να ξεφύγει από έναν βρικόλακα καθώς και την αίσθηση ενός ένοχου παρελθόντος. Η εποχή εκείνη και οι ηθικές και κοινωνικές αντιλήψεις της αναβιώνουν και στην «Τρισεύγενη», όταν ένας Κλέφτης θα ψάξει να βρει «μαγικά» κίτρα για να κάνει καλά τον άρρωστο Καπετάνιο του. Η συνδυαστική προσέγγιση στην ιστορική, την κοινωνική και την υπερφυσική σφαίρα βρίσκει εφαρμογή και στα διηγήματα «Το καρφί στην κεφαλή» και «Το καλοκαίρι που χάθηκε η χαρά», με την αφήγηση να διαπραγματεύεται το ίδιο πειστικά τη φαντασία σε συνάρτηση με τις ποικίλες κοινωνικές και προσωπικές αντιξοότητες. Στη γραφή της Ευριπίδου, τόσο η γλώσσα όσο και η δομή αποφεύγουν τον κίνδυνο μιας άνευρης μεταφοράς στο χαρτί παλιότερων δοξασιών και μύθων, ανατρέποντας τους όποιους ενδοιασμούς γι’ αυτού του είδους τις συγγραφικές απόπειρες.

Κώστας Μίντζηρας

Στην πόρτα

Σελ. 120
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΟΤΑΜΟΣ, 2024

Στη νουβέλα με τον παράδοξο τίτλο Στην πόρτα, ο Κώστας Μίντζηρας αναδύει μια αίσθηση απομόνωσης και σωματικής και ψυχικής παράλυσης, μέσα από τη ζωντανή αλλά και συγκεχυμένη αφήγηση ενός ανθρώπου που βιώνει την αρρώστια και τη φθορά. Εστιάζοντας στον εαυτό του, ο κεντρικός αφηγητής παραμένει εγκλωβισμένος σε ένα παραμορφωμένο και βασανισμένο σώμα, που δεν του επιτρέπει να κινηθεί ελεύθερα και φυσιολογικά. Γεμάτος αγωνία και απογοήτευση και χωρίς να μπορεί να συνειδητοποιήσει τη βαρύτητα της πτώσης του (σωματικής και πνευματικής), βρίσκεται αντιμέτωπος με πολλές ευτράπελες καταστάσεις και απρόοπτα.

Ταυτόχρονα, τα ερεθίσματα της καθημερινότητας –η φροντίδα των νοσοκόμων, οι επισκέψεις, οι κουβέντες που ακούγονται αδύναμα πίσω από τις κουρτίνες– δημιουργούν μια δεύτερη στρώση κωμικότητας αλλά και θλίψης, αποκαλύπτοντας τη μελαγχολία ενός χαρακτήρα που μάταια προσπαθεί να έρθει σε επαφή με τους γύρω του. Παρά την όποια προσπάθεια για αλληλεπίδραση, η ύπαρξή του παραμένει σε κατάσταση αιώρησης, τόσο σωματικής όσο και συναισθηματικής, με τις πράξεις του –αλλά και τις πράξεις των άλλων στα μάτια του– να παραμένουν θολές και αβέβαιες. Αυτή την αβεβαιότητα, ο Μίντζηρας καταφέρνει να την αποδώσει αβίαστα και με τρόπο αποστασιοποιημένο, χάρη σε μια γραφή που, ενώ είναι γεμάτη από συναισθηματική φόρτιση, γνωρίζει πώς να αποφύγει το μελόδραμα ή να μην εξωραΐζει τις καταστάσεις. Ολη η ατμόσφαιρα της νουβέλας κινείται γύρω από αυτόν τον σκοτισμένο χαρακτήρα, που πάσχει να παραμείνει ζωντανός καθώς οι εξωτερικοί παράγοντες απομακρύνονται σταδιακά, εναποθέτοντας στην πόρτα του, αλλά και στην ψυχή του αναγνώστη, μαζί με την αίσθηση του κενού, μια τρυφερή στωικότητα και μια συγκατάβαση.

Δήμητρα Παναγιωτοπούλου

Sha la la

Σελ. 63
ΕΚΔΟΣΕΙΣ LOGGIA, 2024

Στο Sha la la της Δήμητρας Παναγιωτοπούλου, σε μια πόλη όπου αυτά που συμβαίνουν παρουσιάζονται ως θραύσματα μιας αποσυνθεμένης πραγματικότητας, τα αντικείμενα και οι άνθρωποι λειτουργούν περισσότερο ως συμβολικές παρουσίες παρά ως πραγματικές οντότητες. Πρόκειται για ένα πολυεπίπεδο έργο, με κεντρικό ήρωα έναν αδύναμο και πολύπλοκο χαρακτήρα ο οποίος, επιστρέφοντας στη γενέθλια πόλη του –μια πόλη-φάντασμα, κάπου στη Βόρεια Ελλάδα της δεκαετίας του ’80–, βιώνει τις προκλήσεις μιας αλλόκοτης καθημερινότητας.

Μέσα σ’ αυτή την πόλη, που μοιάζει περισσότερο με λαβύρινθο και όπου το καθημερινό μπλέκεται με το παράδοξο, ο πρωταγωνιστής, στην προσπάθειά του να πουλήσει το πατρικό του, παρουσιάζεται αναποφάσιστος, γεμάτος ανασφάλειες και εσωτερικές συγκρούσεις, σε αντίθεση με τον φίλο του που εμφανίζεται πιο πρακτικός και ικανός να προσφέρει υποστήριξη και αλληλεγγύη. Πρόκειται για ένα ταξίδι πέρασμα ή για μια έξοδο από την Αχερουσία της Μνήμης; Στην ανερμάτιστη περιπλάνηση του πρωταγωνιστή και τη μάταιη αναζήτηση ενός συμβολαιογραφείου και μιας πόλης που πιθανότατα πια δεν υπάρχουν, κυριαρχεί το γκροτέσκο και η υπαρξιακή απορία, με τις καταστάσεις να αιωρούνται ανάμεσα στην ανάμνηση, τη φαντασία και την πραγματικότητα. Η δομή του κειμένου, που βασίζεται στην αποσπασματικότητα, ενισχύει με τη σειρά της αυτή την αίσθηση, ενώ η γλώσσα, δυνατή σε μεταφορές και ανάλογες αναφορές, προσδίδει μια κωμικοτραγική χροιά, με τις περιγραφές, άλλοτε υπερβολικά ρεαλιστικές κι άλλοτε αλληγορικές, να δημιουργούν την εντύπωση ενός λιποθυμικού, εσωτερικού μονολόγου που προσδίδει στην όλη αφήγηση μια γοητευτική ασάφεια. Σ’ αυτόν τον γοητευτικά ασαφή και θρυμματισμένο χωρόχρονο, η ροή είναι κινηματογραφική, με γρήγορες εναλλαγές εικόνων και συναισθημάτων.

Αλεξάνδρα Σάνδη

Lupus

Σελ. 96
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΥΡΤΑΡΙ, 2024

Στο Lupus, τη συλλογή διηγημάτων της Αλεξάνδρας Σάνδη, η συγγραφέας χρησιμοποιεί ένα μείγμα καθημερινής γλώσσας και μυστηριακών εικόνων, με στόχο να δημιουργήσει μια σύνθετη αφήγηση, ισορροπώντας ανάμεσα στο πραγματικό και το υπερφυσικό και εμβαθύνοντας στη φιλοσοφική διάσταση της ζωής και την αποδοχή της μοίρας. Με τρόπο λιτό αλλά διεισδυτικό, συνδυάζει την ωμή περιγραφή με ποιητικές και αλληγορικές καταστάσεις που επιτρέπουν στον αναγνώστη να δώσει τις δικές του ερμηνείες. Στον «Λύκο», το διήγημα που δανείζει τον τίτλο του στο βιβλίο, η εξιστόρηση ξεκινά με την ανάμνηση ενός λύκου που εισβάλλει στο δωμάτιο της αφηγήτριας και την παρατηρεί. Η παρουσία του λύκου ως μεταφορική οντότητα συνδέεται άμεσα με το πένθος και τον τρόμο της αφηγήτριας για τον θάνατο του πατέρα της, τη στιγμή που η ίδια μιμείται τον ύπνο για να παραμείνει σε ασφάλεια.

Η εμφάνιση του θηρίου στην κηδεία, αντικατοπτρίζοντας τους πιο σκοτεινούς, υπαρξιακούς της φόβους, γίνεται το σύμβολο μιας δύναμης που την υπερβαίνει. Στο διήγημα «Η ιστορία του πιο ψηλού νάνου», ένα από τα πιο επιδραστικά της συλλογής, η επιλογή της αφήγησης από την οπτική του θηρίου ενισχύει την αίσθηση της αποστασιοποίησης, προσδίδοντάς της μια μεταφυσική διάσταση. Πρόκειται για τη συγκλονιστική και παράδοξη σχέση μεταξύ ενός μικρόσωμου άντρα, μέλους ενός τσίρκου, και ενός άγριου ζώου που παρατηρεί και αφηγείται τα γεγονότα από την οπτική του. Ο άντρας, γνωστός για την ευφυΐα και τη γενναιότητα παρά το φυσικό του μέγεθος, έρχεται αντιμέτωπος με τη μοίρα, όταν η επαφή του με το ζώο περνά από τη φιλία στη θυσία, με τον ίδιο, κουρασμένο πια, να του παραδίδεται ωθώντας τα πράγματα σε ένα τρομακτικό και συνάμα συγκινητικό τέλος.

Βαγγέλης Σέρφας

Οχι, μην μπαίνετε στον κόπο

Διηγήματα
Σελ. 160
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΤΑΚΗ, 2024

Στη συλλογή διηγημάτων με τον τίτλο Οχι, μην μπαίνετε στον κόπο, ο Βαγγέλης Σέρφας μιλά με γλώσσα καθημερινή και άμεση, για έναν περιθωριοποιημένο κόσμο. Στα δεκατρία διηγήματα που αποτελούν το βιβλίο του, οι αφηγήσεις αναδεικνύουν τα σκοτεινά σημεία, τις παραδοχές και τα τραύματα που υποβόσκουν στο εσωτερικό των ηρώων του, δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα έντονης υπαρξιακής αναζήτησης. Είτε πρόκειται για Ινδιάνους λίγο έξω από την Αθήνα «που βγαίνουν για κυνήγι, μα δεν έχει μείνει τίποτα να κυνηγήσουν και κυνηγούν τις σκιές τους, είτε για τη γριά Λολό που έχει πάρει τους δρόμους με ένα μαχαίρι κρεμασμένο στη ζώνη», είτε για τον Αλέκο «που στα δεκατρία του γνωρίζει τα μυστικά των τζογαδόρων και των μπεκρήδων της περιοχής», οι ιστορίες δεν μένουν στην επιφάνεια μιας γραμμικής περιγραφής των προσώπων, αλλά προχωρούν βαθύτερα, σε μια συναισθηματική εξερεύνηση του υποσυνείδητου, σε συνάρτηση με την τραγικότητα των εξιστορούμενων.

Οι οικογενειακοί δεσμοί και οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις είναι διαταραγμένα και τα πρόσωπα παραδομένα σε μια πραγματικότητα που δεν προσφέρει καμία ασφάλεια ή διέξοδο. Αντίθετα, το παρελθόν φαίνεται να τα καθορίζει και τα περιορίζει. Με φόντο χώρους διαλυμένους και υποβαθμισμένους –στις φτωχογειτονιές, στα νεκροταφεία, στα σκουριασμένα καράβια και στα χέρσα χωράφια της Ελευσίνας, στον Ασπρόπυργο, στη Σαλαμίνα, στο Μενίδι–, οι εξιστορήσεις του Σέρφα μαζί με τη σκοτεινιά αναδύουν και μια γνήσια ποιητικότητα που απαλύνει την αίσθηση του αναπόφευκτου, συγκλονίζοντας και απορροφώντας ακαριαία τον αναγνώστη. Το ύφος, απλό και απέριττο, ενισχύει τη δύναμη που δημιουργεί το ίδιο το κείμενο, με τις συναισθηματικές αντιφάσεις των χαρακτήρων και τις ψυχικές διακυμάνσεις τους να ξεδιπλώνονται αργά, μεθοδικά και με συνεχιζόμενη ένταση.

Google News ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΟ GOOGLE NEWS
Πέντε αξιοσύστατες νέες φωνές

ΣΧΕΤΙΚΑ ΝΕΑ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΕ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.

Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.

Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.

Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.

Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας