Απειλή ερημοποίησης

«Η ζωή στη Γη μπορεί να ανακάμψει έπειτα από μια ισχυρή κλιματική μεταβολή με τη δημιουργία νέων οικοσυστημάτων. Οι άνθρωποι είναι αυτοί που δεν μπορούν» αναφέρουν οι επιστήμονες στην τελευταία έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ (IPCC) για την κλιματική αλλαγή.

Ναι, η φύση θα μπορέσει να επανακάμψει από τις βλάβες που προκαλέσαμε. Εμείς δεν θα τα καταφέρουμε. Η ζέστη που βιώσαμε φέτος, οι φωτιές και οι πλημμύρες, τα ακραία καιρικά φαινόμενα που συνεχώς εντείνονται, είναι σημάδια ότι η κλιματική απορρύθμιση είναι εδώ. Συμβαίνει ξαφνικά. Συμβαίνει γρήγορα. Πώς θα καταφέρουμε λοιπόν να ζήσουμε σε έναν πλανήτη που βράζει; Σε έναν πλανήτη που έχει ξεπεράσει τα όριά του; Που έχει ξεπεράσει το σημείο που δεν υπάρχει επιστροφή;

Με την αλλαγή και με την προσαρμογή απαντούν οι επιστήμονες. «Την ανάγκη της προσαρμογής τη συνειδητοποίησαν ακόμη και οι αρνητές της κλιματικής αλλαγής» θα πει ο ακαδημαϊκός και μέλος της Επιτροπής Μελέτης της Κλιματικής Αλλαγής, Χρήστος Ζερεφός, στην πρώτη από μια σειρά εκδηλώσεων που θα γίνουν στο πλαίσιο του Εργου LIFE-IP ADAPTING. Του σημαντικότερου οικονομικού εργαλείου της Ευρωπαϊκής Ενωσης που σημαίνει Ζωή και έχει ως στόχο να προστατέψει τη ζωή στην Ευρώπη. Να προστατέψει την ποιότητα της ζωής των Ευρωπαίων πολιτών ενισχύοντας τα κράτη-μέλη στην εφαρμογή στρατηγικών έργων, τόσο για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή όσο και στη μετάβαση σε μια οικονομία μηδενικών εκπομπών.

Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη Δυτική Ελλάδα

Η Δυτική Ελλάδα είναι τόπος μνήμης για την ιστορία και τον πολιτισμό του λαού μας, είναι περιοχή ευλογημένη με πολλές φυσικές ομορφιές και ποικιλία τοπίων. Εξαιτίας όμως αυτού του ιδιαίτερου και περίπλοκου ανάγλυφου είναι περιοχή ιδιαίτερα ευάλωτη στην κλιματική αλλαγή. «Οι έντονες βροχοπτώσεις μπορεί να οδηγήσουν σε τέτοιες μεταβολές όπως αυτές που γίνονται μετά από ένα καταστροφικό σεισμό. Το τοπίο μπορεί να αλλάξει εντελώς», θα πει ο κ. Ζερεφός.

Σύμφωνα με τον διευθυντή του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, Νίκο Μιχαλόπουλο, η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας (ΠΔΕ) θεωρείται περιοχή υψηλού κινδύνου ερημοποίησης και οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής αναμένεται να επηρεάσουν αρνητικά τομείς όπως η γεωργία, η κτηνοτροφία και ο τουρισμός. «Η αυξημένη ζήτηση νερού για άρδευση και η μειωμένη διαθεσιμότητά του, λόγω παρατεταμένων περιόδων ξηρασίας, αλλαγής γονιμότητας του εδάφους και υψηλότερου κινδύνου διάβρωσης λόγω ακραίων βροχοπτώσεων, θα έχει συνέπειες στην τοπική οικονομία», αναφέρει ο διευθυντής Ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου, Χρήστος Γιαννακόπουλος.

Ωστόσο, η κλιματική αλλαγή δεν θα έχει συνέπειες μόνο στην οικονομία της ΠΔΕ αλλά και στην υγεία και στην ποιότητα της ζωής των κατοίκων. «Ιδιαίτερα στο Αγρίνιο έχουμε σημαντική αύξηση των θερμών ημερών, ενώ οι τροπικές νύχτες τα τελευταία χρόνια αυξάνουν τη δυσφορία που αισθάνονται οι κάτοικοι. Αυτό έχει συνέπειες και στην ανθρώπινη υγεία», λέει ο κ. Μιχαλόπουλος, αναλύοντας τα στοιχεία που έχει συλλέξει το Αστεροσκοπείο από τον σταθμό μέτρησης του Αγρινίου.

Με τον όρο «δυσφορία», οι επιστήμονες εννοούν την επίδραση που έχει η θερμότητα στον άνθρωπο. Για παράδειγμα, στους 29 βαθμούς Κελσίου ο άνθρωπος δεν νιώθει καθόλου δυσφορία. Στους 30-34 βαθμούς νιώθει ελαφρά δυσφορία, στους 35-39 βαθμούς έχει έντονη αίσθηση δυσφορίας και συστήνεται η αποφυγή της έντονης κόπωσης, στους 40-46 βαθμούς νιώθει έντονη δυσφορία, που σημαίνει ότι πρέπει να αποφεύγει κάθε δραστηριότητα, αφού υπάρχει μεγάλος κίνδυνος για την υγεία με πιθανή καρδιακή προσβολή.

Τι γίνεται όμως όταν μια πόλη όπως το Αγρίνιο, 100.000 κατοίκων, που φέτος το καλοκαίρι έπιασε αυτές τις θερμοκρασίες ενώ στο εξής κάθε χρόνο οι θερμές μέρες και νύχτες θα αυξάνουν; «Η κλιματική αλλαγή δοκιμάζει τα συστήματα υγείας» θα πει η ομότιμη καθηγήτρια Περιβαλλοντικής Παθολογικής Ανατομικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Απαιτείται, λοιπόν, «σχέδιο έκτακτης ανάγκης» όπως είπε ο αντιπεριφερειάρχης Ενέργειας, Περιβάλλοντος, Φυσικών Πόρων και Χωροταξίας της ΠΔΕ, Λάμπρος Δημητρογιάννης. Ωστόσο, συμπλήρωσε ότι «απαιτείται και σχέδιο μέριμνας», αφού η κλιματική αλλαγή συνδέεται τόσο με την ψυχική υγεία και τις διαταραχές άγχους όσο και με νέες ασθένειες που το εθνικό σύστημα υγείας είναι ανέτοιμο να διαχειριστεί.

Πιλοτικές δράσεις του life-ip adapting

«Η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή αποτελεί ένα στοίχημα για την κάθε περιφέρεια και τον κάθε δήμο της χώρας μας ώστε να γίνεται σωστή διάγνωση του προβλήματος και σωστός σχεδιασμός για την αντιμετώπισή της σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο» θα πει ο δήμαρχος Αγρινίου και πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος της ΚΕΔΕ, Γιώργος Παπαναστασίου, κατά την παρουσίαση των τριών δράσεων συνολικού προϋπολογισμού ενός εκατομμυρίου ευρώ που θα υλοποιηθούν στην ΠΔΕ.

Η πρώτη δράση αφορά μελέτη οριοθέτησης του ποταμού Ινάχου, στο βόρειο τμήμα του Δήμου Αμφιλοχίας που διαρρέει περίπου 37 χιλιόμετρα στην επαρχία Βάλτου και εκβάλλει στον ταμιευτήρα του Καστρακίου. Λόγω των μεγάλων βροχοπτώσεων των τελευταίων χρόνων, υπάρχει διάβρωση της κοίτης του ποταμού, που πιθανά πλημμυρικά φαινόμενα θα θέσουν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές, περιουσίες, αγροτικές εκτάσεις, πέτρινα γεφύρια που αποτελούν πολιτισμικά μνημεία, αλλά και συγκοινωνιακές υποδομές, αφού ο ρους του ποταμού σε αρκετά σημεία οδεύει παράλληλα με το επαρχιακό δίκτυο.

Η δεύτερη πιλοτική δράση αφορά την πρόληψη δασικών πυρκαγιών στον Δήμο Ηλιδας, που τα τελευταία χρόνια έχει υποστεί σημαντικές ζημιές από καταστροφικές πυρκαγιές και πλημμύρες και η τρίτη δράση αφορά τη διαχείριση παράκτιας ζώνης της Αχαΐας που παρουσιάζει διάβρωση. «Εχουμε πολλά που πρέπει να αλλάξουμε για να προετοιμαστούμε για την κλιματική αλλαγή», είπε ο περιφερειάρχης Δ. Ελλάδας, Νεκτάριος Φαρμάκης, αναφερόμενος στα 19 τοπικά σχέδια της Περιφέρειας, που «στοχεύουν να απαντήσουν στις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας και των πολιτών. Σχέδια που ξεκινούν από κάτω προς τα πάνω» όπως είπε χαρακτηριστικά.