Δύο διαρροές πετρελαίου «πνίγουν» τον πλανήτη μας

Δύο περιβαλλοντικές καταστροφές -η μία σε εξέλιξη και η άλλη έτοιμη να εκραγεί- απειλούν δύο διαφορετικές περιοχές του πλανήτη, δίχως να έχουν γίνει ιδιαίτερα γνωστές αφού προέκυψαν στα τέλη Μαΐου εν μέσω μιας παγκόσμιας πανδημίας και λίγες μόνο ημέρες μετά τη δολοφονία του Αφροαμερικανού Τζορτζ Φλόιντ.

Μία διαρροή 20.000 τόνων ντίζελ, που προκλήθηκε ύστερα από την κατάρρευση μιας δεξαμενής αποθήκευσης στο Νορίλσκ της Βόρειας Ρωσίας στα τέλη Μαΐου, εξαπλώθηκε με τη βοήθεια των ανέμων σε έκταση μεγαλύτερη των 12 μιλίων μολύνοντας κοντινά ποτάμια, λίμνες και το γύρω έδαφος. Στη δεύτερη περίπτωση, η εισροή υδάτων σε ένα σκουριασμένο δεξαμενόπλοιο ανοιχτά των ακτών της Υεμένης, φορτωμένου με 1.148.000 βαρέλια ελαφρού αργού πετρελαίου, απειλεί με τεράστια καταστροφή αφού, εάν σημειωθεί πλήρης διαρροή του φορτίου, θα ήταν τέσσερις φορές μεγαλύτερη από την καταστροφή που προκάλεσε το Exxon Valdez στην Αλάσκα το 1989, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.

Σε ό,τι αφορά τη διαρροή στο Νορίλσκ, οι επιστήμονες που μελετούν τα αρκτικά οικοσυστήματα ανησυχούν για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της σε τέτοια παρθένα περιβάλλοντα, όπου οι κρύες, σκληρές συνθήκες σημαίνουν ότι η ζωή είναι περιορισμένη. Ετσι, αν και είναι γνωστό ότι τα βακτήρια «καθαρίζουν» τις πετρελαιοκηλίδες αλλού στον κόσμο, στην Αρκτική, οι χαμηλοί αριθμοί τους και οι αργοί ρυθμοί της δραστηριότητάς τους θα μπορούσαν να σημαίνουν ότι το πετρέλαιο θα παραμείνει στην περιοχή για χρόνια, αν όχι δεκαετίες.

«Εθελοντική αποζημίωση»

Σημαντικές πετρελαιοκηλίδες, όπως αυτές του Exxon Valdez ή του Deepwater Horizon το 2010 στον κόλπο του Μεξικού, συνήθως περιλαμβάνουν πυκνό, παχύρρευστο, αργό πετρέλαιο που «κάθεται» στην επιφάνεια του θαλασσινού νερού. Για τέτοιου είδους διαρροές η βέλτιστη πρακτική καθαρισμού είναι γνωστή. Ωστόσο, η πρόσφατη διαρροή στο Νορίλσκ αφορά λεπτότερο, λιγότερο παχύρρευστο πετρέλαιο και μάλιστα σε γλυκό νερό, καθιστώντας πιο δύσκολο τον καθαρισμό του.

Το πετρέλαιο ντίζελ περιέχει μεταξύ 2.000 και 4.000 τύπους υδρογονανθράκων (τα φυσικά συστατικά δομικά στοιχεία των ορυκτών καυσίμων), οι οποίοι διασπώνται διαφορετικά στο περιβάλλον. Συνήθως, το 50% ή περισσότερο μπορεί να εξατμιστεί εντός ωρών και ημερών, βλάπτοντας το περιβάλλον και προκαλώντας αναπνευστικά προβλήματα στους κοντινούς στη διαρροή ανθρώπους. Αλλες, πιο ανθεκτικές χημικές ουσίες μπορούν να συνδεθούν με φύκια και μικροοργανισμούς στο νερό και στον βυθό δημιουργώντας μια τοξική λάσπη στην κοίτη του ποταμού ή της λίμνης. Αυτό δίνει την εντύπωση ότι η ρύπανση έχει εξουδετερωθεί και δεν αποτελεί πλέον απειλή. Ωστόσο, αυτή η λάσπη μπορεί να παραμείνει για μήνες ή χρόνια.

Οι ρωσικές αρχές απέδωσαν την κατάρρευση της δεξαμενής που προκάλεσε τη διαρροή στην κακή κατάστασή της και ζήτησαν από τη διαχειρίστρια εταιρεία να καταβάλει «εθελοντική αποζημίωση» για περιβαλλοντικές ζημιές. Ωστόσο, η εταιρεία αρνείται την αμέλεια και αποδίδει την κατάρρευση στην ταχεία τήξη των πάγων. Και καθώς αυτή την άνοιξη η Σιβηρία βιώνει θερμοκρασίες 10 βαθμών Κελσίου υψηλότερες από τον μέσο όρο και η περιοχή είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στην υπερθέρμανση, οι ανησυχίες εντείνονται δεδομένου ότι το 45% των πεδίων εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου στη ρωσική Αρκτική κινδυνεύουν από αστάθεια των υποδομών τους, εξαιτίας της τήξης των πάγων.

Σάπιο τάνκερ

Στα ανοιχτά της Υεμένης, ο χρόνος εξαντλείται για να αποφευχθεί μια καταστροφική διαρροή πετρελαίου από αγκυροβολημένο σκουριασμένο δεξαμενόπλοιο, 44 ετών, που δεν έχει συντηρηθεί για περισσότερα από πέντε χρόνια, φορτωμένο με περισσότερα από 1,1 εκατομμύριο βαρέλια αργού πετρελαίου. Προς το παρόν τα αίτια της εισροής υδάτων στο μηχανοστάσιο του τάνκερ, η οποία σημειώθηκε στις 27 Μαΐου, παραμένουν άγνωστα, καθώς δεν έχει γίνει εξέταση του πλοίου.

Το τάνκερ «Safer» (!) ανήκε στην κυβέρνηση της Υεμένης, αλλά κατασχέθηκε από τους αντάρτες Χούτι το 2015. Οι Χούτι ελέγχουν την περιοχή όπου βρίσκεται αγκυροβολημένο το πλοίο και έθεταν συνεχώς όρους που συνδέονται με τον εξαετή εμφύλιο πόλεμο της Υεμένης, αλλά και με το φορτίο του πλοίου, αξίας 60 εκατομμυρίων δολαρίων, προκειμένου να επιτρέψουν στους επιθεωρητές του ΟΗΕ να επιβιβαστούν.

Μια έκθεση της αμερικανικής «δεξαμενής σκέψης» Atlantic Council ανέφερε ότι μόνο με την επιβίβαση στο πλοίο μπορούν οι εμπειρογνώμονες να αξιολογήσουν τη γενική κατάσταση, συμπεριλαμβανομένων των εσωτερικών σωληνώσεων και των οργάνων του, και να πάρουν δείγματα για να προσδιορίσουν την κατάσταση του πετρελαίου στις 34 δεξαμενές αποθήκευσής του. Αυτή η επιχείρηση από μόνη της, όπως αναφέρεται, ενέχει πραγματικούς κινδύνους για την ομάδα επιβίβασης, καθώς οι φωτογραφίες που τραβήχτηκαν πριν από έναν χρόνο δείχνουν ότι το πλοίο ήταν ήδη ανασφαλές.

Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, βρίσκεται σε κίνδυνο ένα από τα «πιο σημαντικά αποθέματα βιοποικιλότητας στον πλανήτη».

Τα ύδατα της Υεμένης υποστηρίζουν διεθνώς σημαντικά είδη, όπως θαλάσσια θηλαστικά, θαλάσσιες χελώνες και θαλασσοπούλια. Πέραν αυτού, οι ειδικοί εκτιμούν ότι εάν επέλθει διαρροή τους επόμενους δύο μήνες με το επικρατούν ωκεάνιο ρεύμα, 1,6 εκατ. κάτοικοι της Υεμένης θα επηρεαστούν άμεσα. Ουσιαστικά, κάθε αλιευτική κοινότητα κατά μήκος της δυτικής ακτής της Υεμένης θα δει τους πόρους της για τα προς το ζην να καταρρέουν και θα υποστεί σημαντικές οικονομικές απώλειες. Κι αυτό θα συμβεί όταν ήδη περίπου το 90% των ανθρώπων σε αυτές τις κοινότητες χρειάζονται ανθρωπιστική βοήθεια.

Ρώσοι εργάτες καθαρίζουν το νερό από το πετρέλαιο που εκλύθηκε από τη δεξαμενή στο Νορίλσκ

Το τεράστιο τάνκερ που σκουριάζει ανοιχτά της Υεμένης και απειλεί τον πλανήτη με μυθική καταστροφή