Πρόσφατα ολοκληρώθηκε στο Cambridge ο κύκλος ζωής μιας σημαντικής έκθεσης του Γιάννη Ψυχοπαίδη, ομότιμου καθηγητή ζωγραφικής της ΑΣΚΤ Αθήνας. Επρόκειτο για μια μεγάλης διάρκειας έκθεση -η οποία εγκαινιάστηκε τον περασμένο Απρίλιο στις 24, ημερομηνία θανάτου του Βύρωνα στο Μεσολόγγι- στο Κολέγιο Τρίνιτι του Cambridge και μάλιστα στην περίφημη, ιστορικής σημασίας βιβλιοθήκη Ρεν του Κολεγίου, εκεί όπου η ακαδημαϊκή κοινότητα τίμησε με σειρά εκδηλώσεων τα διακόσια χρόνια από τον θάνατο του λόρδου Βύρωνα. Εκεί όπου ο ίδιος είχε σπουδάσει.
Η φημισμένη, παγκόσμιου κύρους βιβλιοθήκη είναι το «σπίτι» του Βύρωνα με πολλούς τρόπους. Είναι πρώτα ο τόπος σπουδής και μαθητείας του νεαρού Βύρωνα, είναι κυρίως τόπος όπου φυλάσσονται τα προσωπικά ντοκουμέντα και γράμματα του ποιητή, ανάμεσα στα πολύτιμα αρχεία του παγκόσμιου πνεύματος, αλλά και μοναδικός τόπος αναστοχαστικής μνήμης με την εμβληματική παρουσία εκεί της γλυπτικής μορφής του Βύρωνα, όπως είχε ποζάρει και τον είχε απαθανατίσει ο σπουδαίος κλασικιστής Δανός γλύπτης Β. Thorvaldsen. Ενα μοναδικό καλλιτεχνικό έργο υψηλής γλυπτικής, που δεσπόζει στο νότιο τμήμα του ιστορικού κτιρίου του μνημειακού αρχιτεκτονήματος.
Η έκθεση του Γιάννη Ψυχοπαίδη αποτελείτο από σειρά μεγάλων πορτρέτων του Βύρωνα, ζωγραφικά και χαρακτικά, καθώς και σειρά από τοπία της Κεφαλονιάς, από το χωριό Μεταξάτα, εκεί όπου ο Βύρωνας έζησε για λίγους μήνες πριν από την τελική κάθοδό του στο Μεσολόγγι, εκεί που μοιράστηκε με τους επαναστατημένους αγωνιστές την περιουσία και τη ζωή του.
Τα πορτρέτα του Βύρωνα και τα τοπία της Κεφαλονιάς, καθώς και το μικρό «περιβάλλον» με την ανοιχτή βαλίτσα με τα πολλά πρόσωπα του Βύρωνα που ξεχύνονταν από μέσα υπήρξαν γνωστά και στην Ελλάδα από τις εκθέσεις του Ψυχοπαίδη στο Ιδρυμα Νιάρχου, καθώς και στο Μουσείο Μπενάκη. Εδώ συνοδεύτηκαν από εκδηλώσεις μουσικές πάνω σε βυρωνικά ποιητικά μοτίβα, από απαγγελίες και διαλέξεις, αλλά και μια επιστημονική ημερίδα με θέμα το έργο του Βύρωνα ως έργο ενός μεγάλου Ευρωπαίου ρομαντικού ποιητή.
Τους μήνες που ακολούθησαν, μέχρι και τον τωρινό Νοέμβριο, εκπαιδευτικές επισκέψεις και ξεναγήσεις συνόδεψαν την έκθεση, αναδεικνύοντας μέσα από τις σημαντικές εικαστικές εικόνες του Ψυχοπαίδη τις λυρικές, ιστορικές διαστάσεις του σπουδαίου ποιητικού έργου του Βύρωνα, μεγάλου πνευματικού μεγέθους που σημάδεψε με τη ζωή και το έργο του τον αιώνα του. Αυτού του ασυμβίβαστου ποιητή, που προσωποποίησε την εικόνα ενός νεόκοπου επαναστάτη διανοούμενου, ενός αριστοκράτη, κυνηγού μιας σκανδαλώδους, απελεύθερης ζωής, αλλά και του διεκδικητή μιας ελευθερίας όχι μόνο για τον εαυτό του, αλλά και για τους υπόδουλους κάτω από ξένο ζυγό. Το ατίθασο, προκλητικό πνεύμα του, οι ριζοσπαστικές πολιτικές του ιδέες, αλλά κυρίως ο αγώνας, η προσφορά και η θυσία του Βύρωνα στο Μεσολόγγι -και ο παγκόσμιος αντίκτυπός τους- διαμόρφωσαν και την τελική πορεία και εξέλιξη της Ελληνικής Επανάστασης.
Ο Ψυχοπαίδης με τις ξυλογραφίες των βυρωνικών πορτρέτων και τις ακουαρέλες των κεφαλονίτικων τοπίων διευρύνει την πρόσληψή μας σχετικά με την ιδιάζουσα αυτή ιστορική προσωπικότητα και φωτίζει με αδρότητα, λυρισμό και ευαισθησία τις δυναμικές και αισθαντικές πτυχές του ποιητή ως πρόσωπο, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα τον πλούτο και την αρχέγονη εικόνα του κεφαλονίτικου φυσικού περιβάλλοντος. Ενα περιβάλλον μιας αρχετυπικής φύσης που σίγουρα ενέπνευσε και ενθάρρυνε τον ποιητή για τη μεγάλη υπέρβαση.
Η παραμονή του Βύρωνα στην Κεφαλονιά, αυτούς τους λίγους μήνες, στάθηκε κρίσιμη για τη μετέπειτα συνέχεια της διαδρομής του. Μια συνειδητή πορεία τόσο εξωτερικής όσο και εσωτερικής γνώσης, μια πορεία υπαρξιακής, ψυχικής προετοιμασίας, όπου η επαναστατική σκέψη και η ορθολογική πολιτική κρίση συνδέθηκαν με την επαναστατική συνείδηση.
Η κυριολεκτική αναζήτηση μιας ελευθερίας για όλους τον έκανε να αγκαλιάσει και να στηρίξει με όλους τους δυνατούς τρόπους τις θυσίες και τους αγώνες των μαχητών της μεγάλης ελληνικής εθνικο-απελευθερωτικής ιδέας. Ο θάνατός του στο Μεσολόγγι όρισε δραματικά και το απόγειο μιας μεγάλης ζωής μικρής διάρκειας αφιερωμένης στην τέχνη και μιας τέχνης αφιερωμένης στη ζωή.
Το Cambridge και οι εκπαιδευτικοί του θεσμοί τιμούν τον μεγάλο ρομαντικό και αναστοχάζονται την πνευματική τους παράδοση διαβάζοντας την Ιστορία μέσα από την ποίησή του, αλλά και μέσα από τις σύγχρονες εκδοχές και καλλιτεχνικές απεικονίσεις της.
Στη συνάντηση αυτή των τεχνών, ο ποιητικός λόγος συναντιέται με τη σύγχρονη εικαστική τέχνη, κάνοντας έτσι το παρελθόν και την ιστορική, ευρωπαϊκή, πνευματική ταυτότητα να γίνονται κοντινές μας, χειροπιαστές μαρτυρίες μιας ζώσας, σημερινής πραγματικότητας.
Την τελική ολοκλήρωση της έκθεσης του Ψυχοπαίδη, με ένα ρεσιτάλ μουσικής και ποίησης εμπνευσμένο από τον Βύρωνα και τα ποιητικά του έπη, συνόδεψαν οι ομιλίες διακεκριμένων ιστορικών όπως ο σερ Ρ. Μπίτον, καθηγητών πανεπιστημίων και πρώην πρέσβεων της Αγγλίας στην Ελλάδα για τη ζωή και το έργο του μεγάλου φιλέλληνα ποιητή, ανιχνεύοντας και τις επιρροές και τις διαχύσεις του ποιητικού του λόγου στη νεότερη ελληνική λογοτεχνία και ποίηση.
Το μεγάλο πορτρέτο του Βύρωνα -μια έγχρωμη ξυλογραφία- και ένα τοπίο της Κεφαλονιάς προσφέρθηκαν ως δωρεές του Ψυχοπαίδη στη διεύθυνση του Κολεγίου Τρίνιτι στο Κέμπριτζ και αποτελούν μέρος της μόνιμης συλλογής των πορτρέτων που κοσμούν τις αίθουσες του ιστορικού αυτού ιδρύματος.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας