Η ανασκαφή συνεχίζεται, τα χρονοδιαγράμματα καθυστερούν

Σημαντικές αρχαιότητες των ρωμαϊκών και ελληνιστικών χρόνων που καλύπτουν τη χρονική περίοδο από τον 2ο αιώνα π.Χ. έως τον 3ο αιώνα μ.Χ., ανακαλύφθηκαν κατά τη β’ φάση της ανασκαφικής διερεύνησης στον σταθμό Βενιζέλου του Μετρό Θεσσαλονίκης. Οπως είχαν προβλέψει οι επιστήμονες αρχαιολόγοι, δηλαδή, οι αρχαιότητες εκτείνονται σε βάθος αρκετών μέτρων, αφού βρισκόμαστε στην καρδιά της αρχαίας πόλης. Κι όσο οι ανασκαφές θα συνεχίζονται τόσο θα αποκαλύπτονται σημαντικά ευρήματα που θα ξηλώνονται για να γίνουν μουσειακά εκθέματα. Και φυσικά τα χρονοδιαγράμματα θα παρεκκλίνουν για την ολοκλήρωση του σταθμού.

Τον Ιανουάριο δεν ήταν όταν έλεγε ο πρόεδρος της «Αττικό Μετρό» Νίκος Ταχιάος «Εμείς θέλουμε στο τέλος Μαρτίου να ξεκινήσουμε τις βαριές εργασίες κατασκευής του σταθμού ανεξαρτήτως των αρχαιοτήτων» για να ολοκληρωθεί το έργο το 2023; Δήλωση που δεν συμβαδίζει επ’ ουδενί με την πραγματικότητα, καθώς η ανασκαφή θα συνεχιστεί, τα ευρήματα θα πληθύνουν και τα χρονοδιαγράμματα θα τιναχτούν για άλλη μια φορά στον αέρα.

Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο στην τελευταία συνεδρίαση αποφάσισε υπέρ της απόσπασης των νέων ευρημάτων των ρωμαϊκών και ελληνιστικών χρόνων που φανερώνουν τεκμήρια μέχρι την ίδρυση της πόλης, το 315/316 π.Χ., από τον Κάσσανδρο. Κοινή εισήγηση υπέρ της απόσπασης και της έκθεσής τους σε μουσειακό χώρο, με βάση τη μελέτη προστασίας και ανάδειξής τους, έκαναν οι αρμόδιες Διευθύνσεις του υπουργείου Πολιτισμού εξασφαλίζοντας έτσι την «περαιτέρω διατήρηση της μαρτυρίας της πολεοδομικής οργάνωσης και του ιστορικού αστικού ιστού της πόλης στη συγκεκριμένη θέση» σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ.

Tα αρχαία κατάλοιπα συγκροτούν ενιαίο σύνολο με πληρότητα και συνέχεια, αφορούν οικοδομικά κατάλοιπα σε αποσπασματικά σωζόμενα δίκτυα υποδομών και καταστρώματα του προγενέστερου οδικού άξονα (decumanus) και του κάθετου (cardo) στο ύψος της σημερινής οδού Βενιζέλου. Στην παρούσα φάση αποκαλύφθηκε λουτρικό συγκρότημα, με ψηφιδωτό δάπεδο που εμφανίζει παράσταση ανδρικής μορφής, φέρει την επιγραφή «ΩΡΟΦΟΡΟC» και χρονολογείται στον 2ο-3ο αιώνα μ.Χ. Οπως αναφέρει το ΥΠΠΟΑ «χώροι δυτικότερα αυτού, που χρησιμοποιήθηκαν από τον 1ο αι. π.Χ. μέχρι και τον 2ο αι. μ.Χ., παραπέμπουν σε εργαστηριακή και εμπορική χρήση πριν από τη διαμόρφωση στοάς ρωμαϊκής οδού του 2ου αι. μ.Χ.».

Ανάμεσα στο πλήθος των ευρημάτων που έδωσε η ανασκαφή ξεχωρίζουν αντικείμενα που σχετίζονται με τη θρησκεία, όπως αναθηματικό ανάγλυφο με παράσταση της θεάς Αθηνάς, κορμός γυμνής παιδικής μορφής Ερωτα αλλά και τμήμα μαρμάρινου αγαλματιδίου γυμνής γυναικείας μορφής Αφροδίτης, και παραπέμπουν σε χώρους δημόσιας χρήσης, αγοράς, και λατρείας.

Με τις μεθόδους που ακολουθεί το ΥΠΠΟΑ και η «Αττικό Μετρό», πάντως, παραμένει αβέβαιη η τύχη των αρχαιοτήτων που θα αποκαλύπτονται συνέχεια, καθώς και ο χρόνος που θα χρειαστεί για την ανασκαφή αλλά και το ύψος των οικονομικών δαπανών που θα απαιτηθούν. Οπως έχει επισημάνει ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων «Η πρόταση να παραμείνει ο αρχαιολογικός χώρος στον βυζαντινό ορίζοντα του 4ου-9ου αι. μ.Χ., που τόσο λοιδορήθηκε από την “Αττικό Μετρό” και την πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟΑ, είναι η μόνη που ακολουθεί την αρχαιολογική επιστήμη και πρακτική, σύμφωνα με την οποία δεν καταστρέφονται σημαντικά στρώματα μεταγενέστερων περιόδων χάριν επιστημονικής “περιέργειας”, και η μόνη σύμφωνη με την οικονομία του έργου».