Εφιάλτης χωρίς όνομα

Είχε όνομα το αλιευτικό σκάφος που βυθίστηκε ανοιχτά της Πύλου; (ούτε όνομα, ούτε σημαία είχε, αβάφτιστο ήταν.) Πώς λένε το λιμάνι απ’ όπου απέπλευσε; Ήταν το Τομπρούκ;

Είχαν, έχουν όνομα οι νεκροί; Έχουν όνομα οι αγνοούμενοι;

Μόνο οι διασωθέντες έχουν όνομα και εθνικότητα. Για τους υπόλοιπους ισχύει το «κατά προσέγγιση»: ο αριθμός τους, η ηλικία τους, η χώρα καταγωγής τους, ακόμα και το φύλο τους.

Ζούμε σε μια εποχή κατά την οποία ο καθένας μας γίνεται ή μπορεί να γίνει αντικείμενο παρακολούθησης. Οι διαδρομές μας, οι καταναλωτικές, οι πολιτικές, οι ιδεολογικές προτιμήσεις μας, η υγεία μας, όλα μπορούν να καταγραφούν και να αξιοποιηθούν από μυστικές υπηρεσίες και διαφημιστές (κάτι που δεν ενοχλεί εξίσου όλους τους δυνάμει παρακολουθούμενους). Όμως για τους μετανάστες δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Το πέπλο της ανωνυμίας τούς καλύπτει όσο ζουν και όσο πεθαίνουν. Μόνο οι συγγενείς, οι συγχωριανοί, οι φίλοι τους ξέρουν το όνομά τους. Για εμάς, για την πολιτισμένη και αυτάρεσκα, επιλεκτικά ευαίσθητη Δύση δεν είναι παρά ένα νούμερο – κι αυτό κατά προσέγγιση.

Στους 568 ανεβάζει τους αγνοούμενους το Λιμενικό. Βάσει στοιχείων, λένε. Θα βρεθούν οι σοροί τους; Κάποιους ίσως να τους ξεβράσει το κύμα σε κάποια ελληνική παραλία, κάποιους τους κατάπιε για πάντα η θάλασσα. Το αμπάρι έγινε ο υγρός τάφος τους. Και σε τέτοιους τάφους δεν στήνονται επιτύμβιες πλάκες, δεν χαράσσονται επιγράμματα στο νερό.

Δεν έχουν όνομα οι χαμένοι, όμως έχουν όνομα, έχουν ταυτότητα οι πολιτικές της Ευρώπης και της Ελλάδας που οδήγησαν έως εδώ. Έχουν όνομα οι ανέγγιχτοι, οι ασύλληπτοι δολοφόνοι τους (και δεν εννοώ μόνο τους διακινητές).

Το όνειρο, το παραμύθι των 750 επιβατών του ανώνυμου σκάφους είχε όνομα: ήταν η άφιξη στην Ιταλία και από εκεί το σκόρπισμά τους σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Το όνειρό τους ήταν η ίδια η ζωή. Όχι η «καλύτερη» ζωή, αλλά η επιβίωση. Μόνο που το παραμύθι έγινε εφιάλτης χωρίς όνομα.