Η τουρκική απειλή είναι πρόβλημα υπαρκτό και σοβαρό. Γι’ αυτό, η ενίσχυση της αποτρεπτικής ικανότητας της Ελλάδας βρίσκει σύμφωνα τα μεγαλύτερα πολιτικά κόμματα. Από εκεί και πέρα, όμως, ο τρόπος με τον οποίο η ελληνική κυβέρνηση χειρίζεται δημοσίως το θέμα των ελληνοτουρκικών κατά τη διάρκεια επίσημων διεθνών συναντήσεων ενώπιον τρίτων δίνει την εντύπωση πως περισσότερο διαμαρτύρεται παρά δρα δημιουργικά. Αυτό ακριβώς συνέβη πριν από λίγες μέρες στη Λιβύη. Οι κυβερνήσεις τρίτων χωρών δεν πρόκειται να υιοθετήσουν τις θέσεις της Ελλάδας, αν δεν πειστούν πως έχουν κάτι χειροπιαστό να κερδίσουν.
Ας δούμε χαρακτηριστικά το παράδειγμα της Λιβύης. Η χώρα προσπαθεί να ορθοποδήσει ύστερα από έντεκα χρόνια εμφυλίου πολέμου. Η προοπτική να γίνουν εκλογές, οι οποίες δεν πραγματοποιήθηκαν τον Δεκέμβριο του 2021, φαίνεται πολύ μακρινή, και ο κίνδυνος νέας αστάθειας, ίσως διχοτόμησης, αυξάνει, καθώς ναι μεν τηρείται η εκεχειρία, αλλά αυτή είναι εύθραυστη. Ακολούθως, ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών επιδιώκει να γεφυρώσει τις διαφορές μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών. Την αποστολή έχει αναλάβει εδώ και δυο μήνες ο Σενεγαλέζος διπλωμάτης Αμπντουλαγέ Μπατιλί ως ειδικός απεσταλμένος.
Η σημασία της Λιβύης για τη Δύση είναι πλέον μεγαλύτερη συγκριτικά με το πρόσφατο παρελθόν, λόγω της προσπάθειας η οποία γίνεται για εύρεση εναλλακτικών πηγών ενέργειας. H στρατιωτική παρουσία μισθοφόρων και ξένων μαχητών, που ακόμα δεν έχουν απομακρυνθεί, επηρεάζει άμεσα τις εξελίξεις, ενώ η Ρωσία συνεχίζει τη δυναμική της παρουσία στη Λιβύη παρά τον πόλεμο στην Ουκρανία. Πολύ δύσκολα θα αποχωρήσει ή θα περιορίσει το ενδιαφέρον της.
Η Τουρκία, από τη δική της πλευρά, εξυπηρετεί τα δικά της συμφέροντα εντός Λιβύης, τα οποία ξεφεύγουν κατά πολύ του μνημονίου για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών του 2019. Ως ενεργός παίκτης επιδιώκει συμπράξεις με ισχυρές χώρες της Δύσης. Για παράδειγμα, ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν συναντήθηκε με την Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι στο περιθώριο της συνόδου της G20 της Ινδονησίας και τόνισαν τη σημασία της συνεργασίας Αγκυρας - Ρώμης, μεταξύ άλλων, στη Λιβύη. Την τρέχουσα περίοδο, η Ιταλία παίρνει περισσότερο από το 40% του φυσικού αερίου της από τη Λιβύη και την Αλγερία και είναι απολύτως λογικό να επιδιώκει καλές σχέσεις με χώρες που είναι παρούσες στην περιοχή όπως η Τουρκία. H ιταλική ενεργειακή εταιρεία ΕΝΙ ήδη διαπραγματεύεται καινούργιες συμβάσεις με την κυβέρνηση της Λιβύης.
Η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει προφανώς τους πόρους ή τη στρατιωτική διάθεση να επηρεάσει τις εξελίξεις εντός Λιβύης. H ελπίδα, ωστόσο, πως θα διαδραματίσει ρόλο μέσα σε τόσο περίπλοκες συνθήκες καταδικάζοντας απλώς το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο του 2019 ή κατακρίνοντας δημοσίως τις πρακτικές της σημερινής κυβέρνησης της Τρίπολης επειδή συνεργάζεται με την Αγκυρα, δύσκολα συνοδεύεται από πρακτικά αποτελέσματα. Στις επίσημες διαβουλεύσεις των ειδικών απεσταλμένων επτά χωρών, Αγγλίας, Αιγύπτου, Γαλλίας, Γερμανίας, Ηνωμένων Πολιτειών, Ιταλίας και Τουρκίας, που έλαβαν χώρα πριν από τρεις βδομάδες στο Ουίλτον Πάρκ με θέμα τη Λιβύη, οι ελληνικές θέσεις μάλλον δεν κυριάρχησαν στην ατζέντα.
Πρακτικά, η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να κάνει περισσότερα πράγματα, ώστε να μη δίνει την εντύπωση της χώρας που έχει κάνει τη διαμαρτυρία συνήθεια στη διεθνή σκηνή. Τόσο η Διαδικασία της Βαρκελώνης όσο και ο προτεινόμενος από τις Βρυξέλλες πολυμερής διάλογος για την Ανατολική Μεσόγειο αποτελούν ευρωπαϊκές θεσμικές πρωτοβουλίες, οι οποίες βρίσκονται σε ακινησία. Συγκεκριμένες ελληνικές προτάσεις για την επανενεργοποίηση των πρωτοβουλιών αυτών θα διευκολύνουν την αναθέρμανση των σχέσεων Ελλάδας - Λιβύης και θα προσδώσουν μια περισσότερο ολιστική διάσταση στην ελληνική εξωτερική πολιτική που σήμερα συχνά εγκλωβίζεται στην προσπάθεια ικανοποίησης του εσωτερικού ακροατηρίου.
* λέκτορας Διεθνών Σχέσεων στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο της Νίκαιας (CIFE), senior fellow στο ΕΛΙΑΜΕΠ και το Κέντρο Στρατηγικών Σπουδών Μπέγκιν-Σαντάτ
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας