Ο νέος Ποινικός Κώδικας (Ν. 4619/2019) αποτέλεσε μια σημαντική νομοθετική μεταρρύθμιση, δημιουργώντας τομή στο πεδίο εφαρμογής του Ποινικού Δικαίου αντικαθιστώντας, περίπου εβδομήντα χρόνια μετά την εφαρμογή του, τον προηγούμενο Ποινικό Κώδικα. Ταυτόχρονα, προκάλεσε τον δημόσιο διάλογο για τις σύγχρονες ηθικές αξίες και την ευρύτερη κοινωνική αντίληψη στην απαξία συγκεκριμένων εγκλημάτων.
Ενας από τους βασικούς πυρήνες του προβληματισμού ήταν αυτός της μετατροπής της δωροδοκίας (ά. 236 Π.Κ.) από κακούργημα σε πλημμέλημα, διατηρώντας όμως τον κακουργηματικό χαρακτήρα στο αδίκημα της δωροληψίας (α. 235 Π.Κ.). Οι πιο ακραίες απόψεις ήθελαν την τότε κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ να εξυπηρετεί συγκεκριμένα επιχειρηματικά συμφέροντα με τη μετατροπή αυτή. Είναι όμως εντελώς ανακριβής η προσέγγιση αυτή. Εχοντας διατελέσει από τον Σεπτέμβριο του 2017 μέλος της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής για την τελική διαμόρφωση του Ποινικού Κώδικα και της Ποινικής Δικονομίας, οφείλω να εισφέρω την εμπειρία από τη συμμετοχή μου αυτή και την ιστορική διαδρομή της επίμαχης διάταξης.
Με το άρθρο 74 Ν.4139/2013 ορίστηκε η σύσταση εννεαμελούς επιτροπής για τη σύνταξη σχεδίου νέου Ποινικού Κώδικα. Πράγματι, με το υπ’ αρ. ΦΕΚ Β’ 3434/31.12.2013 συγκροτήθηκε επιτροπή για τη σύνταξη σχεδίου νέου Ποινικού Κώδικα, αποτελούμενη από εννέα μέλη, έναν δικαστή, τρεις εισαγγελείς, δύο καθηγητές Νομικών Σχολών, καθώς και τρεις δικηγόρους. Τέσσερα χρόνια αργότερα, με το υπ’ αρ. ΦΕΚ Β’ 3203/12.09.2017 συγκροτήθηκε ειδική νομοπαρασκευαστική επιτροπή με αντικείμενο την τελική διαμόρφωση των σχεδίων του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας αποτελούμενη από τρία μέλη, στην οποία είχα την τιμή να συμμετάσχω.
Στην επιτροπή μας περιήλθαν τα σχέδια των προηγούμενων νομοπαρασκευαστικών επιτροπών, οι οποίες είχαν επί τετραετία εργαστεί για να δημιουργήσουν ένα σύγχρονο εργαλείο απονομής Ποινικής Δικαιοσύνης. Στο σχέδιο του Ποινικού Κώδικα που παραλάβαμε, υπήρχε ήδη η τροποποίηση της δωροδοκίας σε πλημμέλημα, με τη σκέψη ότι ο δωροδοκούμενος υπάλληλος θα πρέπει να αντιμετωπίζει βαρύτερες συνέπειες για την πράξη του σε σχέση με τον δωροδοκούντα, λόγω και της ιδιαίτερης ηθικής του υποχρέωσης απέναντι στην υπηρεσία του. Είναι χαρακτηριστική η διατύπωση στην εισηγητική έκθεση του νέου Ποινικού Κώδικα, ότι η διάκριση μεταξύ δωροληψίας και δωροδοκίας οφείλεται στην παραδοχή ότι επιφορτισμένος με την προάσπιση της ακεραιότητας και αμεροληψίας κατά την εκτέλεση της δημόσιας υπηρεσίας είναι καταρχήν ο ίδιος ο υπάλληλος και όχι ο ιδιώτης, του οποίου οι πράξεις δημιουργούν μόνο κίνδυνο για το έννομο αγαθό.
Η νομοπαρασκευαστική επιτροπή στην οποία συμμετείχα διατήρησε στο σύνολό τους τις προτεινόμενες διατάξεις, σεβόμενη την πολυετή προσπάθεια των έγκριτων νομικών που μας παρέδωσαν το τελικό σχέδιο προς επεξεργασία. Είναι βεβαίως γεγονός ότι το άρθρο 236 Π.Κ. (δωροδοκία) τροποποιήθηκε εκ νέου με τον Ν. 4637/2019, επαναφέροντας την κακουργηματική εκδοχή της δωροδοκίας, στην περίπτωση που η πράξη για την οποία δωροδοκήθηκε ο υπάλληλος αντιτίθεται στα καθήκοντά του.
Το συμπέρασμα λοιπόν το οποίο αβίαστα προκύπτει είναι ότι ήδη από το έτος 2013 επικράτησε στον νομικό κόσμο η άποψη ότι η δωροδοκία θα έπρεπε να τιμωρείται σε βαθμό πλημμελήματος, και εγκρίθηκε αντιστοίχως από τις νομοπαρασκευαστικές επιτροπές, χωρίς να υποστηριχθεί σχετικός αντίλογος, κάτι που για πρώτη φορά παρατηρήθηκε μετά την ψήφιση του νέου Ποινικού Κώδικα (Ν. 4619/2019). Είναι συνεπώς απολύτως προφανές ότι τον Ιούλιο 2019 θεσμοθετήθηκε η διάταξη της δωροδοκίας όπως αυτή είχε πανομοιότυπα διατυπωθεί από το 2017 στην τελική νομοπαρασκευαστική επιτροπή.
* Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας