Κάν’ το όπως η Ισλανδία

Η πολλή δουλειά δεν τρώει μόνο τον αφέντη -τον εργαζόμενο δηλαδή που κινδυνεύει θανάσιμα από την υπερεργασία-, αλλά και τα αφεντικά που κερδίζουν από την εργασία του όπως και την οικονομία.

Του λόγου το αληθές επιβεβαιώνει αυτή τη φορά η μακρινή Ισλανδία, η οποία επέλεξε τον ακριβώς αντίθετο δρόμο από τον παραπάνω, μειώνοντας πριν από περίπου 3 χρόνια την τυπική εβδομάδα εργασίας από τις 40 στις 36 ώρες. Τα οφέλη αυτής της επιλογής δεν τα καρπώθηκαν μόνο οι εργαζόμενοι, που είδαν το άγχος τους να μειώνεται και τη ζωή τους να γίνεται πιο ανθρώπινη, αλλά και η οικονομία.

Η Ισλανδία κατέγραψε πέρυσι τον δεύτερο ισχυρότερο ρυθμό ανάπτυξης μεταξύ των ανεπτυγμένων χωρών της Ευρώπης: 12,5 φορές υψηλότερο απ’ ό,τι συνολικά η ευρωζώνη. Με μικρότερη εβδομάδα εργασίας, η νησιωτική χώρα είδε επίσης την παραγωγικότητα αρκετών επιχειρήσεων και οργανισμών της να βελτιώνεται και την ανεργία της να υποχωρεί μόλις στο 3,4% πέρυσι, περίπου στο μισό του αντίστοιχου μέσου όρου στις ανεπτυγμένες οικονομίες της Ευρώπης.

Η Ισλανδία, που σε αντίθεση με τη χώρα μας είπε το μεγάλο «όχι» στο ΔΝΤ αρνούμενη να σώσει τους τραπεζίτες και να πληρώσει το επαχθές χρέος της στις αρχές της περασμένης δεκαετίας, εφάρμοσε δύο λίαν επιτυχημένα πιλοτικά προγράμματα μικρότερου ωραρίου εργασίας. Τα προγράμματα -από το δημοτικό συμβούλιο του Ρέικιαβικ (2014-2019) και από την εθνική κυβέρνηση (2017-2021)- επέτρεψαν σε περίπου 2.500 εργαζόμενους (1,3% του τότε εργατικού δυναμικού) να δουλεύουν 35-36 ώρες την εβδομάδα έναντι των συνηθισμένων 40, χωρίς μείωση αποδοχών. Τα προγράμματα αποσκοπούσαν μεταξύ άλλων στη μέτρηση της παραγωγικότητας και παράλληλα τη βελτίωση της ισορροπίας επαγγελματικής και προσωπικής ζωής των εργαζομένων.

Μετά το πέρας τους διαπιστώθηκε ότι στους περισσότερους χώρους εργασίας η παραγωγικότητα βελτιώθηκε ή παρέμεινε η ίδια, ενώ η ευημερία των εργαζομένων αυξήθηκε θεαματικά σε μια σειρά από παραμέτρους, όπως η υγεία και η ισορροπία επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, και μειώθηκαν το άγχος και η επαγγελματική εξουθένωση.

Μετά τη διαπίστωση των επιτυχημένων αποτελεσμάτων, τα ισλανδικά συνδικάτα διαπραγματεύτηκαν μειώσεις στις ώρες εργασίας με τους εργοδότες για δεκάδες χιλιάδες μέλη τους σε ολόκληρη τη χώρα. Ετσι, μεταξύ 2020 και 2022, πάνω από το 51% των εργαζομένων ακολούθησε την προσφορά ενός μικρότερου ωραρίου εργασίας - μεταξύ των οποίων ήταν και η εβδομάδα των 4 ημερών.

Το ποσοστό αυτό, σύμφωνα με μια νέα μελέτη που πραγματοποιήθηκε από τη λονδρέζικη δεξαμενή σκέψης Αutonomy Institute και την ισλανδική ΜΚΟ Alda (Ενωση για τη Βιωσιμότητα και τη Δημοκρατία) και δόθηκε πρόσφατα στη δημοσιότητα, είναι ακόμη μεγαλύτερο σήμερα. Η μελέτη ανέλυσε τα αποτελέσματα 3 άλλων μελετών που διεξήχθησαν από το Πανεπιστήμιο της Ισλανδίας, το υπουργείο Εργασίας και τη Διοίκηση Επαγγελματικής Ασφάλειας και Υγείας «για την κατανόηση των προτύπων εργασίας» διαπιστώνοντας μεταξύ μεταξύ άλλων ότι:

● Το 62% των ατόμων που εργάζονται με μειωμένο ωράριο είναι πιο ικανοποιημένο σε σχέση με πριν.

● Το 97% των εργαζομένων πιστεύει ότι η μείωση του ωραρίου εργασίας έχει διευκολύνει την εξισορρόπηση της εργασίας με την ιδιωτική ζωή τους ή τουλάχιστον διατηρεί την ισορροπία στα ίδια επίπεδα με πριν. Το 52%, πιστεύει ότι έχει βελτιωθεί.

● Το 42% όσων μετακινήθηκαν σε λιγότερες ώρες εργασίας έχει μειώσει το άγχος στην ιδιωτική του ζωή.

«Η μελέτη δείχνει ένα πραγματικό success story», ανέφεραν χαρακτηριστικά οι ερευνητές της μελέτης προσθέτοντας παράλληλα ότι όσο οι λιγότερες ώρες εργασίας επεκτείνονται στην Ισλανδία τόσο η οικονομία γίνεται ανθεκτική και ισχυρή σε διάφορους δείκτες. Τους επαλήθευσε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στην τελευταία έκθεσή του World Economic Outlook που έδωσε στη δημοσιότητα πριν από μία εβδομάδα. Το Ταμείο κατατάσσει την Ισλανδία δεύτερη μετά τη Μάλτα σε ρυθμό ανάπτυξης μεταξύ των προηγμένων ευρωπαϊκών οικονομιών το 2023. Ο περσινός ρυθμός ανάπτυξης της Ισλανδίας είναι μάλιστα υπερδιπλάσιος του μέσου ρυθμού που αυτή εμφάνισε μεταξύ 2006 και 2015 (περίπου 2%).

«Τα στοιχεία που συλλέξαμε δείχνουν ότι, όταν οι εργαζόμενοι έχουν καλύτερη ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής και ξεκουράζονται καλύτερα, ωφελείται και η οικονομία», επεσήμαναν οι ερευνητές, υπογραμμίζοντας ότι η «ιστορία της Ισλανδίας προσφέρει ένα πολύ διαφορετικό όραμα για τις χώρες της Ευρώπης που παλεύουν με τη χαμηλή παραγωγικότητα, αλλά δοκιμάζουν τις ίδιες παλιές αποτυχημένες μεθόδους».

! Σύμφωνα με μελέτη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, πάνω από 700 χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο εξαιτίας των πολλών ωρών εργασίας.