Η τηλεργασία κατάργησε το 8ωρο!

Παγίδευση των εργαζομένων σε ένα καθεστώς που θυμίζει περισσότερο ψηφιακή εργασιακή φυλακή παρά χώρο εργασίας προκαλεί η ραγδαία επέκταση της τηλεργασίας λόγω της πανδημίας. Τρεις έρευνες που δημοσιοποιήθηκαν τον τελευταίο καιρό καταλήγουν όλες στο συμπέρασμα ότι η εργασία από το σπίτι έχει οδηγήσει την πλειονότητα των εργαζομένων σε περισσότερες ώρες δουλειάς καθημερινά, σε μεγαλύτερο φόρτο εργασίας, σε λιγότερο ελεύθερο χρόνο και σε σωματική και ψυχική εξάντληση.

Η NordVPN Teams, που παρέχει υπηρεσίες υποστήριξης (VPN) σε επιχειρήσεις, ανέλυσε δεδομένα από τους διακομιστές προκειμένου να ανιχνεύσει πώς χρησιμοποιούνται τα ιδιωτικά επιχειρηματικά δίκτυα από τους υπαλλήλους που εργάζονται εξ αποστάσεως. Η ανάλυση εστιάστηκε κυρίως σε δεδομένα επιχειρήσεων από τις πιο ανεπτυγμένες οικονομικά χώρες της Δύσης.

Διαπιστώθηκε ότι περίπου έναν χρόνο από το ξέσπασμα της πανδημίας του κορονοϊού, ο μέσος όρος εργασίας των εργαζομένων που δουλεύουν από το σπίτι σε ΗΠΑ, Βρετανία, Αυστρία και Καναδά ήταν κατά δύο ώρες μεγαλύτερος του κανονικού ωραρίου. Σύμφωνα με την έρευνα, τον Δεκέμβριο, οι εργαζόμενοι με καθεστώς τηλεργασίας σε ΗΠΑ και Βρετανία παρέμεναν καθημερινά συνδεδεμένοι με την πλατφόρμα της εταιρείας τους για 11 συνεχόμενες ώρες -έναντι 8 και 9 ωρών αντίστοιχα πριν από την έναρξη των λοκντάουν τον περασμένο Μάρτιο.

Κάποιοι εξ αυτών μάλιστα (σε Βρετανία και Ολλανδία) ήταν αναγκασμένοι λόγω του υψηλότερου φόρτου εργασίας να κλείνουν τον υπολογιστή τους και να αποσυνδέονται από το δίκτυο της επιχείρησής τους στις 8 το βράδυ. Κάποιοι άλλοι -εγκλωβισμένοι σε ένα καθεστώς που μοιάζει περισσότερο με δουλεία παρά εργασία -παρέμεναν συνεχώς συνδεδεμένοι, διαθέσιμοι καθ’ όλη τη διάρκεια του 24ώρου για την προσφορά των υπηρεσιών τους προς τον εργοδότη τους.

Οι περισσότερες ώρες εργασίας συνετέλεσαν όπως ήταν φυσικό σε μια σκιώδη επιμήκυνση του εβδομαδιαίου ωραρίου. Στις ΗΠΑ η εργασιακή εβδομάδα αρκετών υπαλλήλων γραφείου διαπιστώθηκε ότι είναι πλέον κατά 25% μεγαλύτερη σε σχέση με τα προ πανδημίας επίπεδα.

Σε ανάλογα συμπεράσματα κατέληξε και μια άλλη έρευνα-δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε από την εταιρεία οργάνωσης εταιρικών εκδηλώσεων για τη βελτίωση της απόδοσης των εργαζομένων Wildgoose και τον Guardian στη Βρετανία. Περίπου ο ένας στους δύο εργαζόμενους που συμμετείχε σε αυτήν δήλωσε ότι δούλεψε περισσότερο πέρυσι, ειδικά όσοι εργάζονταν σε μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις.

Μια τρίτη έρευνα που αφορούσε τους ελεύθερους επαγγελματίες από την ιστοσελίδα Worksome κατέληξε σε ανάλογες διαπιστώσεις. «Η αποσύνδεση από τη “λειτουργία εργασίας” όταν εργαζόμαστε και ζούμε στο ίδιο σπίτι, διαμέρισμα ή ακόμη και δωμάτιο έχει γίνει πια πάρα πολύ δύσκολη» δήλωσε ένας επαγγελματίας που συμμετείχε στην έρευνα, προσθέτοντας ότι «η επιθυμία να απαντήσω σε emails αργά το βράδυ έχει γίνει ακόμη πιο μεγάλη».

Οι τρεις έρευνες έδειξαν ακόμη ότι οι εργαζόμενοι από το σπίτι κάνουν μικρότερα διαλείμματα για μεσημεριανό φαγητό, όπως και ότι δουλεύουν ακόμη και όταν είναι άρρωστοι. Αυτός ο όλο και πιο δυσδιάκριτος διαχωρισμός του χρόνου εργασίας από την ανάπαυση οδηγεί, πέρα από τη σωματική και ψυχική εξουθένωση, και στην αλλοτρίωση, την αποξένωση των εργαζομένων από τον ίδιο τους τον εαυτό.

Οι επιπτώσεις αυτές έχουν αρχίσει να γίνονται αισθητές σε όλο και περισσότερους τηλεργαζόμενους οι οποίοι στο ερώτημα τι θα μπορούσε να κάνει καλύτερα η επιχείρησή τους προκειμένου να αντιμετωπιστεί η εξάντληση ή το άγχος, απάντησαν στην πλειονότητά τους: «Διατήρηση του κανονικού ωραρίου και των όρων εργασίας».

Η προσπάθεια να θεσπιστούν πανευρωπαϊκοί κανόνες που θα κατοχυρώνουν τα δικαιώματα των εργαζομένων και θα τους παρέχουν το «δικαίωμα στην αποσύνδεση», δηλαδή τη δυνατότητα απενεργοποίησης των ψηφιακών συσκευών από το δίκτυο της εταιρείας μετά το ωράριό τους, χωρίς τον φόβο της απόλυσης, έπεσε στο κενό πριν από μερικές εβδομάδες.

Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, Σοσιαλδημοκράτες και Φιλελεύθεροι, κατ’ εντολήν των εργοδοτών, πέρασαν στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τροπολογία η οποία παγώνει για μια τριετία τη νομοθετική πρωτοβουλία για το «δικαίωμα στην αποσύνδεση». Το πάγωμα αυτό αφήνει το καθεστώς τηλεργασίας χωρίς κανόνες σε μια περίοδο γενίκευσης της εφαρμογής της και δημιουργεί τετελεσμένα στην αγορά εργασίας που ενδεχομένως να κάνουν αδύνατη τη μελλοντική ρύθμισή της.