Αθήνα, 6°C
Αθήνα
Σποραδικές νεφώσεις
6°C
7.0° 5.1°
3 BF
74%
Θεσσαλονίκη
Αυξημένες νεφώσεις
5°C
5.5° 3.5°
1 BF
70%
Πάτρα
Αίθριος καιρός
8°C
9.0° 6.6°
4 BF
56%
Ιωάννινα
Σποραδικές νεφώσεις
5°C
4.9° 4.9°
0 BF
81%
Αλεξανδρούπολη
Ελαφρές νεφώσεις
3°C
2.9° 2.9°
2 BF
56%
Βέροια
Ελαφρές νεφώσεις
4°C
4.3° 2.0°
1 BF
76%
Κοζάνη
Αίθριος καιρός
-2°C
2.0° -1.6°
1 BF
69%
Αγρίνιο
Αίθριος καιρός
2°C
2.4° 2.4°
1 BF
75%
Ηράκλειο
Ασθενείς βροχοπτώσεις
9°C
9.8° 7.2°
4 BF
72%
Μυτιλήνη
Ελαφρές νεφώσεις
6°C
6.9° 5.1°
3 BF
69%
Ερμούπολη
Αραιές νεφώσεις
9°C
9.4° 8.8°
5 BF
61%
Σκόπελος
Αυξημένες νεφώσεις
5°C
4.6° 4.6°
4 BF
57%
Κεφαλονιά
Ελαφρές νεφώσεις
8°C
7.9° 7.9°
2 BF
71%
Λάρισα
Ελαφρές νεφώσεις
1°C
2.4° 0.9°
2 BF
93%
Λαμία
Σποραδικές νεφώσεις
5°C
5.1° 5.1°
2 BF
83%
Ρόδος
Ελαφρές νεφώσεις
10°C
10.4° 9.8°
2 BF
44%
Χαλκίδα
Αραιές νεφώσεις
6°C
7.2° 4.5°
2 BF
61%
Καβάλα
Αίθριος καιρός
5°C
4.9° 4.9°
2 BF
55%
Κατερίνη
Σποραδικές νεφώσεις
4°C
5.0° 2.7°
1 BF
83%
Καστοριά
Αίθριος καιρός
2°C
2.4° 2.4°
1 BF
64%
ΜΕΝΟΥ
Δευτέρα, 10 Φεβρουαρίου, 2025
Το βιβλίο του Γιάννη Τόλιου «Ψηφιακή Εποχή - Οι αλλαγές σε οικονομία, κοινωνία, πολιτική»

Φάρμακο ή φαρμάκι;

Το νέο βιβλίο του συγγραφέα-οικονομολόγου Γιάννη Τόλιου, που κυκλοφορεί από σήμερα από τις εκδόσεις «Τόπος», διερευνά τις συνθήκες ανάπτυξης και εφαρμογής των ψηφιακών τεχνολογιών (τεχνητής νοημοσύνης, ρομποτικής, έξυπνων κινητών, δικτύων 5G, μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ψηφιακών πλατφορμών, «κυβερνοχώρου, γονιδιωματικής κ.ά.), στο πλαίσιο του καπιταλισμού, καθώς και των επιπτώσεων σε οικονομία, εργασιακές σχέσεις, παιδεία, πολιτισμό, υγεία, περιβάλλον, πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα, διεθνείς σχέσεις κ.ά.

Επίσης, στο βιβλίο αναλύονται οι ταξικές και οι γεωπολιτικές αντιθέσεις (ένταση εισοδηματικών ανισοτήτων, εμπορικοί και ψηφιακοί πόλεμοι, κλιματική αλλαγή, πανδημία Covid-19), η «ενιαία ψηφιακή αγορά» της Ε.Ε. και η θέση της Ελλάδας, ο βαθμός «ψηφιακού μετασχηματισμού» της ελληνικής κοινωνίας, οι επιπτώσεις στη μισθωτή εργασία, την οικονομία και ευρύτερα στην ελληνική κοινωνία.

Ακολουθεί συνοπτική προδημοσίευση αποσπασμάτων του βιβλίου:

Οπως σημειώνει το συγγραφέας, «[…] η κυρίαρχη οικονομική θεωρία (νεοφιλελευθερισμός), στη θεώρηση των ψηφιακών τεχνολογιών, θέτει ως προτεραιότητα την “κερδοφορία” και ενίσχυση της “ανταγωνιστικότητας” των επιχειρήσεων, ενώ η μαρξιστική προσέγγιση ξεκινά με τα ερωτήματα, “ποιος θέτει τους στόχους της παραγωγής”, “ποιος παράγει το ωφέλιμο αποτέλεσμα”, “ποιος παίρνει τις αποφάσεις στη διανομή του”, “τι προεκτάσεις έχουν στην απασχόληση” κλπ [...] Κατά συνέπεια τα “εν δυνάμει” πλεονεκτήματα της ψηφιοποίησης με όρους νεοφιλελεύθερων πολιτικών, αντί για… “φάρμακο” καταλήγουν τελικά σε… “φαρμάκι”, για το μεγαλύτερο μέρος των εργαζόμενων και ευρύτερα της κοινωνίας»!

Το άλλοθι της ευελιξίας

«[...] Οι ψηφιακές τεχνολογίες αξιοποιούνται από την εργοδοσία ως άλλοθι για επιβολή ευέλικτων εργασιακών σχέσεων (ένταση τηλεργασίας, εργολαβική απασχόληση, προσωρινή και μερική απασχόληση, ατομικές συμβάσεις εργασίας, κατάργηση προστατευτικών διατάξεων εργατικής νομοθεσίας κ.ά.) [...] Ειδικότερα η “τηλεργασία” εκτός από τα οικονομικά οφέλη για τις επιχειρήσεις (μικρότερο λειτουργικό κόστος, μεγαλύτερη ευελιξία στη διαχείριση προσωπικού, δυνατότητα αξιοποίησής της ως απεργοσπαστικού μηχανισμού), αποδυναμώνει τη θέση των εργαζόμενων με τον ιδιότυπο κοινωνικό αποκλεισμό, απώλεια αργιών, αποδυνάμωση των ελεγκτικών μηχανισμών, δυσκολία πρόσβαση στις εργατικές ενώσεις, υποβάθμιση ζωής και εργασίας των γυναικών, ενώ σε μεγάλο βαθμό βάζει εμπόδια στις “διεκδικήσεις” και τείνει να μετατρέψει το μισθωτό σε αυτοαπασχολούμενο, με αύξηση της εκμετάλλευσης, συρρίκνωσης των υποχρεώσεων του εργοδότη και ενίσχυσης των πηγών κερδοφορίας της επιχείρησης».

Χειραγώγηση

Οπως σημειώνει ο Γιάννης Τόλιος, «η ανάδυση και ισχυροποίηση των ψηφιακών πολυεθνικών με επικεφαλής το ολιγοπώλιο “G.A.F.A.M.” (Google, Apple, Facebook, Amazon, Microsoft), αποτελεί προϊόν εντατικών διαδικασιών συσσώρευσης κεφαλαίου, έντονης χρηματιστηριακής κερδοσκοπίας, εντατικής εκμετάλλευσης εργαζόμενων και υψηλής κερδοφορίας. […] Είναι χαρακτηριστικό ότι στην εικοσαετία 1996-2015, το μερίδιο του 1% των μεγαλύτερων εταιριών ψηφιακής τεχνολογίας (πληροφορικής, επικοινωνιών, μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ηλεκτρονικού εμπορίου), στη συνολική χρηματιστηριακή κεφαλαιοποίηση, ανέβηκε από το 27% στο 52%, στα συνολικά έσοδα από 31% στο 43%, ενώ στους απασχολούμενους από 25% στο 27% […] Η ανάπτυξη και πολύμορφη δράση των ψηφιακών γιγάντων, ενίσχυσε τους μηχανισμούς αναδιανομής εισοδήματος υπέρ της οικονομικής ελίτ, καθώς τους μηχανισμούς ελέγχου και χειραγώγησης της κοινωνικής και πολιτικής ζωής».

«Η ψηφιοποίηση προχωρεί αργά στην Ελλάδα, αν και με την πανδημία παρατηρείται βίαιη επιτάχυνση. Η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις των χωρών της Ε.Ε. […] Παρ’ ότι το σχέδιο “Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής” (ΕΨΣ) επισημαίνει την αναγκαιότητα διεύρυνσης της χρήσης διαδικτύου από όλο τον πληθυσμό, […] δεν προβλέπει κανένα καινοτόμο μέτρο, όπως π.χ. δωρεάν πρόσβαση στο διαδίκτυο, ή τουλάχιστον κατάργηση του ΦΠΑ στη σύνδεση με το Ιντερνέτ, που θα έδινε ώθηση στη χρήση των ψηφιακών υπηρεσιών και υπέρβασης του ψηφιακού αναλφαβητισμού».

«[...] Από την άλλη οι συνθήκες εργασίας των εργαζόμενων στις εταιρίες ψηφιακών εφαρμογών, κινούνται στο γενικότερο κλίμα της ελαστικοποίησης των εργασιακών σχέσεων του νεοφιλελεύθερου μοντέλου. Ιδιαίτερα οι εργαζόμενοι στις “ψηφιακές πλατφόρμες” βιώνουν όλα τα αγαθά της ελαστικοποίησης, του “πληθοπορισμού” (crowdworking), της “τηλεργασίας”, “τηλεκπαίδευσης”, “mini-jobs” κλπ, αποτελώντας ουσιαστικά τους σύγχρονους “κωπηλάτες” του ψηφιακού μετασχηματισμού».

Δραστική μείωση χρόνου εργασίας

«Ο βασανιστικός ψηφιακός μετασχηματισμός διαμορφώνει νέα δεδομένα στο εργασιακό πεδίο, στο συνδικαλιστικό και γενικότερα στο λαϊκό κίνημα [...] Η ανάκτηση της διαπραγματευτικής δύναμης και δημιουργίας συνθηκών γενικότερης χειραφέτησης της εργασίας, περνάει από αναζήτηση κατάλληλων μορφών οργάνωσης των εργαζόμενων και συντονισμό δράσης σε εθνικό και διεθνές επίπεδο [...] Πρωτεύον αίτημα άμεσης διεκδίκησης πρέπει να γίνει η δραστική μείωση ημερήσιου και εβδομαδιαίου χρόνου απασχόλησης χωρίς μείωση αποδοχών, για αύξηση θέσεων εργασίας και μείωση της ανεργίας. Σε πρώτη φάση η γενικευμένη εφαρμογή του 6ωρου και 30ωρη εβδομάδα εργασίας, με προοπτική μείωσή του σε 5ωρη και 25ωρη εργασία».

Το ζοφερό σενάριο ανάπτυξης των ψηφιακών τεχνολογιών, με μαζική ανεργία και κοινωνικό αποκλεισμό, δεν είναι ούτε μοιραίο, ούτε αναπόφευκτο. Για τον συγγραφέα, υπάρχει εναλλακτική προοπτική: «[...] με την ανάδυση ενός νέου υποδείγματος υπέρβασης του νεοφιλελεύθερου μοντέλου, που θα αξιοποιεί τις δυνατότητες αυτοματοποίησης και ανάπτυξης των ψηφιακών τεχνολογιών, έχοντας στο επίκεντρο την ικανοποίηση των αυξανόμενων και μεταβαλλόμενων κοινωνικών αναγκών (υλικών και πνευματικών), σε όφελος όλων των μελών της κοινωνίας έχοντας ορίζοντα την οικο-σοσιαλιστική προοπτική».

Info

Ο Γιάννης Τόλιος είναι διδάκτωρ Οικονομικών Επιστημών (Ph.D.), µε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου (Birkbeck College) και στο Λομονόσοφ της Μόσχας. Πήρε μέρος στον αντιδικτατορικό αγώνα από τις γραμμές του ΠΑΜ, της Αντι-ΕΦΕΕ και της ΚΝΕ. Για τη δράση του συνελήφθη, βασανίστηκε και φυλακίστηκε. Μετά τη Μεταπολίτευση συμμετείχε ενεργά στους πολιτικούς αγώνες, από τις γραμμές του ΚΚΕ, του ΣΥΝ-ΣΥΡΙΖΑ και της Λ.ΑΕ. Το 2015 έγινε γ.γ. Βιομηχανίας στο υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, θέση από την οποία παραιτήθηκε τον Αύγουστο του 2015. Είναι συντονιστής του «Μαρξιστικού Χώρου Μελέτης και Ερευνας» (ΜΑΧΩΜΕ).

Google News ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΟ GOOGLE NEWS
Φάρμακο ή φαρμάκι;

ΣΧΕΤΙΚΑ ΝΕΑ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΕ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.

Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.

Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.

Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.

Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας