Ποιος υπονομεύει τον ΕΟΑΝ

Στα όρια της διάλυσης έχει φέρει τον Εθνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) η κυβέρνηση του «πλέον πράσινου πρωθυπουργού», όπως θέλει να αυτοπροβάλλεται ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Τρεις περιβαλλοντικές οργανώσεις, WWF, Greenpeace και Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, μιλούν για «νοσηρή κατάσταση», έλλειψη διαφάνειας και αξιοπιστίας που οδηγεί στην «αυτοκατάργηση του ΕΟΑΝ» και απειλούν με αποχώρηση και ενέργειες σε διεθνές επίπεδο, ζητώντας επειγόντως συνάντηση με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κ. Σκρέκα.

Το πρόβλημα συνδέεται ευθέως με την πολύχρονη διαμάχη ανάμεσα σε δύο συστήματα που ασχολούνται με την ανακύκλωση συσκευασιών, την Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ) των μπλε κάδων και την Ανταποδοτική Ανακύκλωση με τα «σπιτάκια ανακύκλωσης». Η κόντρα αυτή, αφού οδήγησε στην απομάκρυνση δύο υπουργών, προκαλεί αλλεπάλληλες εμπλοκές στη λειτουργία του ΕΟΑΝ που θα έπρεπε τώρα να εργάζεται πυρετωδώς για να μειώσει τα σκουπίδια που θάβονται (ή αργότερα θα καίγονται) και να οργανώσει σωστά τις «νέες μπίζνες» του χώρου.

Οπως είχε δημοσιεύσει η «Εφ.Συν.» («Η ανακύκλωση δύο υπουργών», 5/1/21), η εμπλοκή αυτή ήταν ένας από τους λόγους που οδήγησε στην απομάκρυνση από το υπουργείο Περιβάλλοντος-Ενέργειας του Κωστή Χατζηδάκη και στην εκπαραθύρωση από την κυβέρνηση του Τάκη Θεοδωρικάκου. Ο δεύτερος είχε επί μήνες λειτουργήσει ως «διαφημιστής» της Ανταποδοτικής Ανακύκλωσης, βάζοντας σπιτάκια έξω από το υπουργείο του και σε διάφορους δήμους και εγκαινιάζοντάς τα μαζί με τον πρέσβη των ΗΠΑ, Τζ. Πάιατ.

Ταυτόχρονα, ο υπεργολάβος της Ανταποδοτικής εμφανιζόταν υποψήφιος για αυτοδιοικητικές προμήθειες πολλών δεκάδων εκατομμυρίων ενώ τώρα, με ολοσέλιδες καταχωρίσεις στον Τύπο, η Ανταποδοτική αυτοπαρουσιάζεται ως ο φορέας που θα υλοποιήσει το νέο σύστημα με τις εγγυοδοσίες των συσκευασιών μίας χρήσης. Πρόκειται για το σύστημα που θα επιτρέπει σε κάθε καταναλωτή να επιστρέφει μεταλλικά και πλαστικά μπουκάλια και να εισπράττει χρηματικό αντίτιμο, δράση που θα δημιουργεί ετησίως τζίρους άνω των 100 εκατομμυρίων ευρώ.

Ομως η Ανταποδοτική Ανακύκλωση λειτουργεί επί χρόνια χωρίς εγκεκριμένο επιχειρησιακό σχέδιο από τον ΕΟΑΝ. Το Δ.Σ. του ΕΟΑΝ επρόκειτο να συνεδριάσει για το θέμα την ημέρα του ανασχηματισμού και οι υπηρεσίες του είχαν υποβάλει απορριπτική εισήγηση. Η συνεδρίαση δεν έγινε ποτέ, με απόφαση του προέδρου του, Ν. Χιωτάκη, και αφού η Ανταποδοτική είχε στείλει εξώδικο μέσω του ποινικολόγου Αλέξη Κούγια, μιλώντας για «εγκληματική οργάνωση» που ευνοεί τους μπλε κάδους.

Ταυτόχρονα, μέσα από συνεχή δημοσιεύματα, σε μέσα που τους προηγούμενους μήνες κατηγορούσαν τον Κωστή Χατζηδάκη, αναπαράγονταν οι κατηγορίες περί «εγκληματικής οργάνωσης» και κατονομαζόταν ευθέως ο διευθύνων σύμβουλος Γ. Σιδέρης και τρεις υπάλληλοι του οργανισμού.

Το Δ.Σ. του ΕΟΑΝ δεν συνεδρίασε έκτοτε ούτε και υπήρξε κάποια κίνηση της διοίκησης απέναντι στα δημοσιεύματα που εκτόξευαν τόσο σοβαρές κατηγορίες. Ο πρόεδρος Ν. Χιωτάκης ανακοίνωσε ότι η συνεδρίαση θα γίνει την ερχόμενη Δευτέρα και, όπως αναφέρουν οι τρεις οικολογικές οργανώσεις (εκπροσωπούνται στο Δ.Σ.), υπάρχει διάχυτη η αίσθηση ότι η Ανταποδοτική θα δικαιωθεί παρά την αρνητική εισήγηση. Στην επιστολή τους οι τρεις οργανώσεις αναφέρουν μεταξύ άλλων ότι:

● Η «ανακύκλωση στην Ελλάδα νοσεί» και μέρος του προβλήματος «αποτελεί η αδράνεια και φοβικότητα με την οποία το Υπουργείο Περιβάλλοντος και ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης αντιμετώπισαν τις προβληματικές επιδόσεις του συστήματος «Ανταποδοτική Ανακύκλωση».

● Ο ΕΟΑΝ επιχειρεί αναστολή του συστήματος από το 2012, αλλά οι εισηγήσεις του «παρέμεναν στο συρτάρι διαδοχικών υπουργών».

● Το 2017, ο νόμος 4496 έδωσε τη δυνατότητα στον ΕΟΑΝ να προβαίνει μόνος του σε ανακλήσεις λειτουργίας.

● Τον Νοέμβριο του 2020, η αρμόδια Διεύθυνση Εναλλακτικής Διαχείρισης του ΕΟΑΝ εξέδωσε εμπεριστατωμένη και αναλυτική εισήγηση και «μέσα από μια συντριπτική παράθεση στοιχείων» διαπιστώνει ότι η Ανταποδοτική «αδυνατεί να εκπληρώσει στόχους και λαμβάνει πολύ περισσότερες εισφορές σε σχέση με τις επιδόσεις».

● «Παρ’ όλα αυτά, μια σειρά από ενέργειες εκ μέρους της Πολιτείας και προσωπικά του προέδρου του ΕΟΑΝ, τη σκοπιμότητα της οποίας αδυνατούμε να κατανοήσουμε, αφήνουν ακόμα ανοιχτό το ενδεχόμενο έγκρισης του νέου επιχειρησιακού σχεδίου του συστήματος “Ανταποδοτική Ανακύκλωση”».

Οι τρεις οργανώσεις ζητούν τηλεσυνάντηση με τον υπουργό Κ. Σκρέκα πριν από το Δ.Σ. της ερχόμενης Δευτέρας, τονίζοντας ότι «ο τρόπος με τον οποίο ΕΟΑΝ και κυβέρνηση θα χειριστούν το θέμα “Ανταποδοτική Ανακύκλωση” θα στείλει ένα σαφές μήνυμα με πολλούς αποδέκτες». «Το μήνυμα είτε θα είναι αποφασιστικό και υπέρ της νομιμότητας, της διαφάνειας και της επίτευξης στόχων, είτε θα είναι άτολμο και υπέρ της διαιώνισης μιας νοσηρής κατάστασης, δίνοντας το πράσινο φως σε κάθε λογής εμπλεκόμενο στην εναλλακτική διαχείριση να αγνοεί τις αποφάσεις του ΕΟΑΝ και οδηγώντας με αυτόν τον τρόπο τον ΕΟΑΝ στην αυτοκατάργησή του».

Τέλος, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις τονίζουν ότι αν και προσπαθούν «με γόνιμες προτάσεις να σταθούν αρωγοί στο δύσκολο έργο του ΕΟΑΝ», παρατηρούν «μια διαρκή συρρίκνωση της δυναμικής και του έργου του». «Δεν μπορούμε πλέον να ανεχτούμε την περαιτέρω απαξίωση του ΕΟΑΝ και της ανακύκλωσης και επιφυλασσόμαστε για τις μελλοντικές μας ενέργειες, τόσο αναφορικά με τη συμμετοχή μας στο Δ.Σ. του ΕΟΑΝ όσο και σε εθνικό και διεθνές επίπεδο», καταλήγουν.