Οι μεσαιωνικές συνθήκες διαβίωσης και υγιεινής, η άγρια καταστολή και ο ψυχολογικός πόλεμος συνθέτουν το σκηνικό στα σωφρονιστικά καταστήματα της χώρας. Οι κρατούμενοι δεν αντιμετωπίζονται ως κομμάτι της κοινωνίας με στόχο την ομαλή επανένταξη σε αυτήν, αλλά ως παρίες. Η ίδια η κυβέρνηση δεν αναγνωρίζει τα δικαιώματά τους, αλλά τα θεωρεί ευεργετήματα, ενώ μετατρέπει την ίδια τους τη ζωή πολλές φορές σε πεδίο πολιτικής εκμετάλλευσης με ακραία τιμωρητικά και εκδικητικά χαρακτηριστικά.
Από την πλευρά τους, οι «άθλιοι» των ελληνικών φυλακών, ζώντας μια συνθήκη ζωής όπου μετρούν όχι την κάθε μέρα, αλλά το κάθε λεπτό, έχοντας περάσει έγκλειστοι την αγωνία και την απομόνωση της πανδημίας και, το κυριότερο, έχοντας θεμελιώσει δικαίωμα για υφ' όρον απόλυση, αναρωτιούνται αν αυτό που ζουν λέγεται σωφρονισμός. Πλέον, όπως λένε, για τις ποινές που τους έχουν επιβληθεί δεν είναι αρμόδιοι μόνο οι δικαστές αλλά και το σωφρονιστικό σύστημα όπως έχει μετεξελιχθεί τα τελευταία χρόνια με την κυβέρνηση της Ν.Δ.
Οι τελευταίες –από τις πολλές– αλλαγές στον Σωφρονιστικό Κώδικα κατέστησαν το δικαίωμα στην άδεια άπιαστο όνειρο, αφού πλέον δικαιούνται να τη λάβουν λίγο πριν θεμελιώσουν δικαίωμα στην υφ' όρον απόλυση, η οποία, όπως καταγγέλλουν κρατούμενοι στην «Εφ.Συν.», μπορεί να καθυστερήσει ακόμα και τέσσερα χρόνια.
Οι αναιτιολόγητες απορριπτικές αποφάσεις πέφτουν βροχή, με σημαντική και αδικαιολόγητη καθυστέρηση του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών που μπορεί να φτάσει και τους πέντε μήνες, για μια διαδικασία η οποία συνήθως απαιτεί έναν με ενάμιση μήνα.
Η περιστολή δικαιωμάτων έρχεται τη στιγμή που το κράτος δεν έχει φροντίσει –παρά την Covid εποχή– να βελτιώσει έστω και στο ελάχιστο τις συνθήκες διαβίωσης μέσα στις ήδη υπερφορτωμένες φυλακές. Κοριοί, κατσαρίδες και ελλείψεις στοιχειωδών ειδών υγιεινής σε συνδυασμό με σοβαρή έλλειψη μόνιμου ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού και κακή έως και επικίνδυνη ποιότητα φαγητού συνθέτουν ένα δυστοπικό σκηνικό. Αυτή η διαρκής δυστοπία τούς ώθησε στη μαζική διαμαρτυρία με τη μορφή της αποχής από το συσσίτιο, που εξαπλώνεται από φυλακή σε φυλακή.
Τρεις κρατούμενοι από τις φυλακές Δομοκού μιλούν στην «Εφ.Συν.» και ζητούν να μην αναφερθούν τα πραγματικά τους ονόματα.
«Χρήστος»
Eχουν δυσκολέψει πάρα πολύ την όλη κατάσταση των αναστολών. Με αποτέλεσμα να σε κόβουν χωρίς λόγο, είτε έχεις πειθαρχικά είτε δεν έχεις. Οι δικαιολογίες που λένε δεν στέκουν, είναι απλά για να γράψουν κάτι στο χαρτί. Υπάρχει μια τεράστια αυθαιρεσία σε αυτό. Μας παρουσιάζουν παλιά πειθαρχικά τεσσάρων-πέντε χρόνων και στις κομμένες αιτήσεις που μας φέρνουν, μας γράφουν ότι, ναι μεν τα πειθαρχικά αυτά βάσει νόμου δεν μετριούνται και θα έπρεπε να έχουν διαγραφεί από τον φάκελο, αλλά λένε ότι τους δείχνουν τη συνολική εικόνα του κρατούμενου, οπότε τα μετράνε. Ουσιαστικά καταπατούν τον νόμο που λέει ότι τα παλιά πειθαρχικά διαγράφονται και δεν μετριούνται.
Εδώ και δύο ολόκληρα χρόνια έχω συμπληρώσει τα χρόνια που χρειάζονται για την υφ' όρον απόλυση. Ηθελα 6 χρόνια και 8 μήνες και αυτή τη στιγμή είμαι μέσα 9 χρόνια. Μου κόβουν τις αιτήσεις για πειθαρχικά 3-5 χρόνων που αφορούσαν κατοχή κινητού, όχι μαχαιριές, ας πούμε, και η δικαιολογία τους είναι ότι δεν έχω σωφρονιστεί και δεν έχω καταλάβει το κακό που έχω κάνει. Σε αυτούς που δεν έχουν καθόλου πειθαρχικά γράφουν ότι υποδύονται τους καλούς έτσι ώστε να έχουν μια καλή μεταχείριση όταν φτάσουν στη στιγμή να ζητήσουν υφ' όρον απόλυση. Αυτό το έχουν γράψει σε άτομα που έχουν 8-9-10 χρόνια ποινή. Δηλαδή κάποιος προσποιείται δέκα ολόκληρα χρόνια;
Σαν να μην έφτανε αυτό, καθυστερούν και τα συμβούλια πλημμελειοδικών. Υπάρχει τεράστια καθυστέρηση η οποία είναι ανούσια. Το να υπογράψεις και να περάσεις συμβούλιο για υφ' όρον απόλυση και να σου βγει απάντηση υπό φυσιολογικές συνθήκες έπαιρνε έναν μήνα. Τώρα κάνουν πέντε. Το κάνουν επίτηδες. Ολες οι αποφάσεις είναι καρμπόν, δεν καθυστερούν επειδή εμβαθύνουν στην υπόθεση, αργούν απλά και μόνο για να πάει πίσω όλη η διαδικασία.
Με τις άδειες έχει υπάρξει μια τεράστια αυθαιρεσία από τη στιγμή που άλλαξαν τον νόμο και πλέον κανείς δεν δικαιούται άδεια ουσιαστικά. Παράλληλα μας μείωσαν τις ημέρες, από κει που μπορούσαμε να πάρουμε 12, τώρα το περισσότερο είναι 8. Πριν παίρναμε άδεια κάθε 45 μέρες, τώρα κάθε δύο μήνες. Εχουν φτάσει στο σημείο για τις άδειες να λένε ότι δεν τις εγκρίνουν γιατί αυτός που τη ζήτησε δεν έχει επισκεπτήρια.
Δηλαδή λένε σε ανθρώπους που μπορεί να είναι από την Κρήτη και να είναι φυλακή στα Γιάννενα ότι είναι πρόβλημα που δεν έχουν επισκεπτήρια. Ή λένε σε ανθρώπους που μπορεί να ντρέπονται να ζητήσουν χρήματα από τους δικούς τους ή να μην έχουν να τους δώσουν, ότι αφού δεν τους βάζουν λεφτά δεν ενδιαφέρεται κανείς, άρα αν βγουν έξω θα είναι πεταμένοι και θα παρανομήσουν ξανά, οπότε τους απορρίπτουν την αίτηση.
Κάνουν ό,τι θέλουν. Δεν λογοδοτούν πουθενά, ξέρουν ότι κανείς δεν πρόκειται να τους ελέγξει γιατί κανείς δεν θα ενδιαφερθεί. Ολο αυτό δεν βοηθάει στην επανένταξη και σε αυτό που υποτίθεται πως γίνεται εδώ. Εδώ υποτίθεται ότι γίνεται σωφρονισμός και όχι ότι τιμωρούμε τους ανθρώπους, τους κρατάμε μέσα όσο περισσότερο γίνεται και μετά τους βγάζουμε έξω χειρότερους. Γιατί στην ουσία αυτό γίνεται. Οσο χειροτερεύεις την καθημερινότητα του κρατούμενου, χειροτερεύεις και τη συμπεριφορά του.
«Στέλιος»
Οι ελληνικές φυλακές το 2023 βράζουν. Υπάρχει μεγάλο πρόβλημα. Και το πρόβλημα δεν είναι μόνο σε μας που είμαστε μέσα, είναι και στην κοινωνία. Μαζί με μας, όλο αυτό το πληρώνουν και οι οικογένειές μας. Βράζουν οι φυλακές και αυτό είναι επικίνδυνο για πολλά πράγματα. Βγαίνει θυμός. Στερείς την ελευθερία σε έναν άνθρωπο για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, όταν αυτό τελειώνει, περιμένει να πάει σπίτι του να ξεκινήσει τη ζωή του και δεν τον αφήνουν. Δηλαδή τον ξαναδικάζουν με το έτσι θέλω.
Οταν έχεις μια ποινή και εκτίεις μια ποινή σημαίνει ότι έχει και μια ημερομηνία λήξης. Εδώ εκτίεις την ποινή, τελειώνεις και περιμένεις ένα, δύο, τρία χρόνια και άμα... Αυτό θα έχει πολύ άσχημα αποτελέσματα. Το θέμα πια είναι καθαρά πολιτικό. Κάνουν τους νόμους ό,τι θέλουν. Ο σωφρονιστικός κώδικας έχει αλλάξει τόσο, σε σημείο που εξευτελίζει το αίσθημα δικαίου. Εξι μήνες πριν από την αποφυλάκισή σου –που δεν σ' τη δίνουν ούτε αυτήν– μπορείς να αιτηθείς για άδεια και δεν σου δίνουν ούτε την άδεια γιατί ζητάνε λαγούς με πετραχήλια.
Δικάζεσαι μια φορά στο δικαστήριο και στη φυλακή σε δικάζουν ξανά και ξανά, όμως αυτή τη φορά από την κυβέρνηση. Είμαστε σε ευρωπαϊκή χώρα αλλά χωρίς ευρωπαϊκές συνθήκες. Δεν υπάρχει σωφρονισμός. Αυτό που γίνεται είναι επικίνδυνο. Οταν τον άλλον τον σκας και τον έχεις 3 και 4 χρόνια μέσα παραπάνω, δεν σημαίνει ότι έτσι φτιάχνεις το σωφρονιστικό σύστημα της χώρας. Δεν σταματάει το έγκλημα επειδή κρατάς κάποιους ανθρώπους μέσα.
«Πάρης»
Οταν άλλαξε ο σωφρονιστικός κώδικας έγινε για χάρη μιας προσωπικής βεντέτας της οικογένειας του πρωθυπουργού με τον Δημήτρη Κουφοντίνα. Ετσι μας πήρε η μπάλα όλους. Αυτό που βρισκόμαστε εμείς δεν είναι φυλακή. Είναι κατάστημα κράτησης. Κρατάνε ψυχές.
Από τις τέσσερις του μήνα ξεκινήσαμε να μη δεχόμαστε το συσσίτιο. Με λίγα λόγια, μας έχει κόψει η πείνα και ζούμε με ζαχαρόνερα και μια φρατζόλα ψωμί, αν τη βρούμε. Εχουμε στείλει τρεις επιστολές στο υπουργείο και προφανώς δεν έχουμε πάρει καμία απάντηση, αλλά ήδη έχουν αρχίσει τις γνωστές απειλές για εκδικητικές μεταγωγές.
*Τα στοιχεία των κρατουμένων που μας μιλούν είναι στη διάθεση της εφημερίδας.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας