Πώς να γράψεις για τον Νίκο Παπατάκη (Ιούλιος 1918 - Δεκέμβριος 2010) και να μην πέσεις σε κοινοτοπίες και επίθετα στον υπερθετικό; Παθιασμένος με τη ζωή και την τέχνη, νομάς, άπατρις, ενάντια στην ιδιοκτησία, γεννήθηκε στην Αντίς Αμπέμπα από ντόπια μητέρα και πατέρα Μακεδόνα. Σκηνοθέτησε πέντε ταινίες-σταθμούς, έγινε παραγωγός για χάρη του Ζενέ και του Κασσαβέτη, ερωτεύτηκε ξεχωριστές γυναίκες και συναναστράφηκε όλα τα μυθικά πρόσωπα της γαλλικής διανόησης. Ανάμεσά τους και ο Ζαν Ζενέ.
«Ο Ζενέ υπήρξε για μένα το παράδειγμα για το τι μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος μέσα στον αποκλεισμό και τη σύγχυση… Συνειδητοποίησα ότι έπρεπε να αποδεχθεί τον αποκλεισμό και να τον μετουσιώσει σε κραυγή. Κι έτσι σταμάτησα να θέλω κι εγώ να ενσωματωθώ σαν κατάδικος στην όποια κοινωνία» είχε γράψει για τον φίλο του.
Το 1950 ο Νίκος Παπατάκης ανέλαβε την παραγωγή της μοναδικής ταινίας του Ζ. Ζενέ «Ενα ερωτικό άσμα». Θα τη δούμε σε λίγες ημέρες στην Αθήνα μαζί με όλες τις ταινίες του Παπατάκη (σε δύο εκδοχές μάλιστα το «Gloria Mundi»), δύο ντοκιμαντέρ για τη ζωή και το έργο του, αλλά και τις «Σκιές» του Τζ. Κασσαβέτη. Ολα αυτά χάρη στο αφιέρωμα της Ταινιοθήκης «Νίκος Παπατάκης, ο αναρχικός ποιητής» (11-17 Δεκεμβρίου 2014) με αφορμή τα τέσσερα χρόνια από τον θάνατό του.
Μυθική προσωπικότητα για το πολιτιστικό γίγνεσθαι της Γαλλίας και από τους σημαντικότερους Ελληνες της διασποράς, η ζωή του είναι απόλυτα κινηματογραφική. Αφού πολέμησε στο πλευρό του Χαϊλέ Σελασιέ ενάντια στα στρατεύματα του Μουσολίνι, φυγαδεύτηκε αρχικά στον Λίβανο και στη συνέχεια στην Ελλάδα (1937-1939).
Το 1939 εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Παρίσι. Σπούδασε υποκριτική και ξεκίνησε την καριέρα του ως ηθοποιός. Ατίθασος, ανήσυχος, εκρηκτικός συναναστράφηκε με την αφρόκρεμα της γαλλικής διανόησης, από τον Ζαν-Πολ Σαρτρ και τον Αντρέ Μπρετόν ώς τον Ζακ Πρεβέρ και τον Ζαν Ζενέ. Γνώρισε, αγάπησε και θαύμασε την Ανούκ Εμέ, με την οποία παντρεύτηκαν (1951-1954). Οι δυο τους λειτούργησαν το λογοτεχνικό καμπαρέ «La Rose Rouge» («Το Κόκκινο Ρόδο», 1947-1955), τόπο συνάντησης των υπαρξιστών, δημιουργικό εφαλτήριο για πολλούς καλλιτέχνες, όπως η Ζιλιέτ Γκρεκό και ο Μπορίς Βιαν.
Το 1957 έφυγε για τη Νέα Υόρκη, όπου γνώρισε και ερωτεύτηκε τη Κρίστα Πέφγκεν, μανεκέν από τη Γερμανία. Κανείς δεν τη θυμάται με αυτό το όνομα. Ο έρωτάς της για εκείνον την έκανε να το αλλάξει σε Nico, η μετέπειτα μούσα του Αντι Γουόρχολ και τραγουδίστρια των «Velvet Underground». Την ίδια περίοδο γνώρισε τον άλλο ογκόλιθο, τον Τζον Κασσαβέτη, που αντιμετώπιζε οικονομικά προβλήματα για την ολοκλήρωσή της πρώτης ταινίας του. Ο Νίκος Παπατάκης βρήκε τα κεφάλαια και έγινε συμπαραγωγός του στις «Σκιές» (1959), από τις κορυφαίες δημιουργίες του ανεξάρτητου αμερικανικού κινηματογράφου.
Το 1962 επιστρέφει στο Παρίσι. Ενα χρόνο αργότερα παρουσιάζει την πρώτη του ταινία «Οι άβυσσοι», βασισμένη στις «Δούλες» του Ζενέ, εμπνευσμένη από την αληθινή ιστορία των αδελφών Παπέν που δολοφόνησαν τα πλούσια αφεντικά τους. Η ωμή καταγραφή των γεγονότων ξεσηκώνει το κοινό κατά την προβολή της στις Κάνες. Γνωρίζει τη δεύτερη σύζυγό του Ολγα Καρλάτου και παντρεύονται (1967). Τον ίδιο χρόνο ολοκληρώνει στην Ελλάδα την ταινία «Οι βοσκοί», που καταγγέλλει τη δικτατορία των συνταγματαρχών, με πρωταγωνίστρια την Καρλάτου.
Το 1975 κινηματογραφεί το «Gloria Mundi» με θέμα τα βασανιστήρια των Γάλλων στον Πόλεμο της Αλγερίας. Η ταινία ενόχλησε, βόμβα τοποθέτηθηκε σε σινεμά που προβαλλόταν. Ακολουθεί η «Φωτογραφία» (1986), από τις λυρικότερες και σημαντικότερες ταινίες του ελληνικού σινεμά, που ξορκίζει την ξενιτιά και μιλά για τη νοσταλγία της πατρίδας. Ο Αρης Ρέτσος δίνει μια συγκλονιστική ερμηνεία. Τελευταία ταινία του οι «Ισορροπιστές» (1991), ένα πορτρέτο του Ζαν Ζενέ, με πρωταγωνιστή τον Μισέλ Πικολί. Πέθανε πλήρης ημερών στο Παρίσι, ενώ απέκτησε δύο παιδιά, την Eμμανουέλα (από την Εμέ) και τον Στέργιο (από την Καρλάτου).
Ταινιοθήκη της Ελλάδος, Ιερά Οδός 48 & Μεγ. Αλεξάνδρου 134-136
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας