Το δράμα του κ. Ιάσονα Φωτήλα και οι «κακόπιστοι»

Τόσα χρόνια (όσα χρόνια έχει ο καθένας στην καμπούρα του σε αυτή τη δουλειά τέλος πάντων) που τρέχουμε στα φεστιβάλ, που αναγνωρίζουμε τα σταθερά πρόσωπα των θεατών που τα στηρίζουν πραγματικά με ζέση επί δεκαετίες, που βλέπουμε την εξέλιξή τους, που μιλάμε με τους κινηματογραφιστές, και καταλαβαίνουμε τα νέα ταλέντα αλλά και την αγωνία τόσο των νεότερων όσο και των εμπειρότερων για το πώς θα κάνουν (και αν θα μπορέσουν) να κάνουν την επόμενη ή την πρώτη τους ταινία, βιώνοντας τις αλλαγές των ίδιων των φεστιβάλ αναλόγως των συνθηκών αλλά και των επιλογών τού/τής εκάστοτε καλλιτεχνικού/κής διευθυντή/ντριας... τόσα χρόνια λοιπόν και ακόμα αναρωτιόμαστε: πόσο μακριά από όλα αυτά μπορεί να είναι οι κατεξοχήν υπεύθυνοι για όλα τούτα, οι θεσμικοί θεματοφύλακες της ίδιας της ύπαρξης των φεστιβάλ, τουτέστιν το υπουργείο Πολιτισμού και οι άνθρωποί του;

Κάθε φορά εκπλησσόμαστε -τα τελευταία χρόνια όλο και πιο δυσάρεστα- ως προς τις απαντήσεις σε αυτό το ερώτημα. Μαζί με μας τους δημοσιογράφους (διότι πλέον ακόμη και όσοι δημοσιογράφοι τείνουν να στηρίζουν το κυβερνητικό αφήγημα δεν μπορούν να το κάνουν με ευκολία) εκπλήσσονται και οι καλλιτέχνες. Πώς αλλιώς να αναφερθώ στα όσα είπε, μπροστά σε όλους μας, δίχως κανένα κόμπιασμα, αλλά με ικανό κομπασμό, ο υφυπουργός, υπεύθυνος για θέματα Σύγχρονου Πολιτισμού, Ιάσων Φωτήλας, προχθές, κατά την τελετή έναρξης του 47ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους στη Δράμα; Σε ένα φεστιβάλ που επέλεξε τον αμφίσημο (και ευφυέστατο) τίτλο «Ολα είναι Δράμα» για τη φετινή διοργάνωση, σε μια πόλη, τη Δράμα, όπου πράγματι σχεδόν όλα τείνουν να γίνουν δράμα: οι πηγές έχουν στερέψει, η μεγάλη λίμνη στο κέντρο της πόλης δεν έχει στάλα νερό για πρώτη φορά κι ένας τεράστιος πλάτανος έπεσε μπροστά στα μάτια μας, ευτυχώς δίχως να χτυπήσει κάποιος, ακριβώς γιατί ξεράθηκε λόγω λειψυδρίας! Ελπίζουμε πραγματικά το επόμενο φεστιβάλ να μην αναγκαστούν να το ονομάσουν (κυριολεκτικά και μεταφορικά) «Ξηρασία παντού».

Ωστόσο, από το «δράμα» στην «ξηρασία» η απόσταση είναι ελάχιστη. Και γι’ αυτό υπεύθυνοι είναι κυρίως οι κυβερνώντες. Φυσικά, ο κ. Φωτήλας όχι μόνο δεν ανέλαβε καμία απολύτως ευθύνη, αλλά επιπλέον υπαινίχθηκε ότι είμαστε «κακόπιστοι» όσοι στεκόμαστε έστω και κριτικά απέναντι στα όσα γίνονται και δεν γίνονται στον Σύγχρονο Πολιτισμό: «Δεν έχω καμία πρόθεση εδώ να αναφέρω όλες τις δράσεις, τομές και εργαλεία που έχουν αναμορφώσει τον χώρο του πολιτισμού, ειδικά στον κινηματογράφο, και όσες θεσμοθετήθηκαν, νομοθετήθηκαν και θα αποδώσουν τα μέγιστα σε λίγο χρόνο» είπε. «Οι καλόπιστοι τα αντιλαμβάνονται». Μάλιστα.

Φανταζόμαστε πως «καλόπιστοι» δεν είναι οι κινηματογραφιστές που απέσυραν τις ταινίες τους από τη διαδικασία επιλογής για τα Οσκαρ. «Καλόπιστοι» δεν είναι ούτε όσοι κλήθηκαν να τις επιλέξουν και τελικά έμαθαν πως κακώς κλήθηκαν και αντικαταστάθηκαν. «Καλόπιστος» δεν είναι ούτε ο πρώην πρόεδρος (Μ. Χολέβας) και η πρώην πλέον αντιπρόεδρος (Μ. Καλλιμάνη) του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου (ΕΚΚ), οι οποίοι, σύμφωνα με τα όσα μας δήλωσε ο κ. Χολέβας, δεν μπορούσαν εκ των πραγμάτων να κάνουν πια τη δουλειά τους, καθώς το νέο νομοσχέδιο για τον «Ενιαίο Φορέα» δεν τους επέτρεπε ούτε καν βραχυπρόθεσμες δράσεις. «Καλόπιστοι» δεν είναι καν οι κινηματογραφιστές που έχουν δημοσιοποιήσει ξανά και ξανά τις ενστάσεις τους ως προς τη λειτουργία του ΕΚΟΜΕ και το τι θα σημαίνει ουσιαστικά το να συμπτυχθεί με το ΕΚΚ - ουσιαστική κατάργηση του ΕΚΚ, αυτό σημαίνει. «Κακόπιστοι» είναι μάλλον και οι νέοι μικρομηκάδες, καθώς μετά λύπης μας αναφέρουμε πως έως τώρα η διαφορά ανάμεσα στις ελληνικές μικρού μήκους ταινίες και στις αντίστοιχες από το εξωτερικό είναι τεράστια, εις βάρος των πρώτων. Και πώς να μη γίνει αυτό, όταν δεν υπάρχει σχεδόν καμία κρατική στήριξη όχι μόνο ενός νέου σκηνοθέτη, μικρομηκά ή μη, αλλά και των παλαιότερων; Είναι τυχαίο ότι στο εξωτερικό διαπρέπουμε; Και να πεις δεν υπάρχουν ακόμα μεγαλύτερα ταλέντα... Κι όμως υπάρχουν. Και αυτή είναι μια μεγάλη αλήθεια, κύριε Φωτήλα.

Ηταν μια έκπληξη η παρουσία του υφυπουργού. Ωστόσο ο ίδιος το εξήγησε: «Οι ευχές της υπουργού μας, της κυρίας Μενδώνη, είναι πραγματικά τόσο εγκάρδιες, που με έπεισε να παρίσταμαι και στην έναρξη και στη λήξη» είπε. Ολος ο υπόλοιπος λόγος θα μπορούσε να ακουστεί οποιαδήποτε στιγμή, από τον οποιοδήποτε υπουργό: καλά λόγια για τους διοργανωτές και το φεστιβάλ, ευχές και σιγουριά πως το ελληνικό σινεμά θα διαπρέψει (καμία κουβέντα για το πώς βέβαια). Οσο για το «Ολα είναι Δράμα», ο κ. Φωτήλας το «είδε» διαφορετικά: «Σήμερα δεν έχουμε την πολυτέλεια να παραμένουμε παθητικοί θεατές και θεωρητικοί σχολιαστές περιμένοντας την πραγματικότητα να συμμορφωθεί με τα όνειρά μας. Εχουμε χρέος να παλέψουμε για αυτά. Ο πυρήνας του πολιτικού σχεδίου του υπουργείου Πολιτισμού, της υπουργού μας της Λίνας Μενδώνη αλλά και όλης της κυβέρνησης είναι η δράση (σ.σ. από το ρήμα “δρω” που προέρχεται και η λέξη “δράμα”)» είπε. Συνεχίζοντας τα περί «καλόπιστων» και μη.

Οι δράσεις έχουν ένα κακό: φαίνονται. Και τα όσα έχουν συμβεί έως τώρα με ευθύνη του ΥΠΠΟ έχουν φανεί επίσης. Είναι όπως ακριβώς το είπε ο εξαιρετικός σκηνοθέτης Θανάσης Νεοφώτιστος, head programmer του διεθνούς σπουδαστικού με 13 ταινίες από όλον τον κόσμο φέτος και θεματική τη θάλασσα και τον άνθρωπο: «Πρέπει», είπε, κατά την τελετή έναρξης, «να γίνουν γόνιμες συζητήσεις για τα προβλήματα που ταλαιπωρούν την κινηματογραφική κοινότητα και ειδικά για ένα σημαντικό πρόβλημα που δημιουργήθηκε τον Αύγουστο». Τον άκουσε άραγε ο κ. υφυπουργός; Εμείς, πάντως, πολύ καλά.