Αθήνα, 6°C
Αθήνα
Αραιές νεφώσεις
6°C
6.7° 4.3°
3 BF
80%
Θεσσαλονίκη
Αραιές νεφώσεις
5°C
5.6° 2.7°
2 BF
68%
Πάτρα
Ελαφρές νεφώσεις
8°C
7.7° 7.0°
4 BF
62%
Ιωάννινα
Αίθριος καιρός
-4°C
-4.1° -4.1°
1 BF
93%
Αλεξανδρούπολη
Αραιές νεφώσεις
1°C
0.9° 0.9°
3 BF
64%
Βέροια
Αίθριος καιρός
1°C
1.5° 1.0°
0 BF
78%
Κοζάνη
Αίθριος καιρός
-5°C
-2.1° -4.6°
1 BF
86%
Αγρίνιο
Αίθριος καιρός
5°C
4.6° 4.6°
1 BF
78%
Ηράκλειο
Ασθενείς βροχοπτώσεις
7°C
8.2° 6.6°
5 BF
87%
Μυτιλήνη
Αραιές νεφώσεις
5°C
5.4° 2.9°
4 BF
67%
Ερμούπολη
Αυξημένες νεφώσεις
8°C
8.4° 7.2°
6 BF
71%
Σκόπελος
Αυξημένες νεφώσεις
5°C
4.6° 4.6°
5 BF
62%
Κεφαλονιά
Αραιές νεφώσεις
7°C
7.2° 7.2°
2 BF
70%
Λάρισα
Αραιές νεφώσεις
2°C
3.0° 1.9°
0 BF
100%
Λαμία
Αραιές νεφώσεις
5°C
5.1° 3.5°
1 BF
86%
Ρόδος
Αίθριος καιρός
9°C
9.3° 4.8°
2 BF
48%
Χαλκίδα
Ψιχάλες μικρής έντασης
5°C
6.0° 4.2°
0 BF
80%
Καβάλα
Αίθριος καιρός
0°C
0.5° 0.5°
2 BF
70%
Κατερίνη
Αίθριος καιρός
2°C
2.2° 1.7°
2 BF
88%
Καστοριά
Σποραδικές νεφώσεις
-3°C
-3.2° -3.2°
0 BF
88%
ΜΕΝΟΥ
Κυριακή, 09 Φεβρουαρίου, 2025
Ζοφρουά ντε Λαγκανιερί
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
ΖΟΦΡΟΥΑ ΝΤΕ ΛΑΓΚΑΝΙΕΡΙ, ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ/ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΟΣ/ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟΣ

«Να αντιταχθούμε στην πολιτική βία και στην καθημερινή κρατική βία»

Ο Γάλλος συγγραφέας, κοινωνιολόγος και πανεπιστημιακός μιλά στην «Εφ.Συν.», λίγο πριν από τη σημερινή ομιλία του στο Γκαίτε με αφορμή το νέο του βιβλίο «Δυσπιστώντας προς τον Κάφκα», η κυκλοφορία του οποίου συμπίπτει με τα 100 χρόνια από τον θάνατο του κορυφαίου, εβραϊκής καταγωγής, γερμανόφωνου συγγραφέα

Είναι πολύ νέος για τα όσα έχει ήδη πετύχει: ο Ζοφρουά ντε Λαγκανιερί στα 43 του χρόνια ανήκει ήδη στους σημαντικότερους εκπροσώπους της γαλλικής διανόησης. Είναι καθηγητής Φιλοσοφίας και Κοινωνιολογίας στην École nationale supérieure d’arts της Σερζί. Μόλις κυκλοφόρησε (γαλλικά, γερμανικά) το νέο του βιβλίο «Δυσπιστώντας προς τον Κάφκα» («Se méfier de Kafka») και καθώς φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από τον θάνατο του σπουδαίου Τσέχου συγγραφέα, το Ινστιτούτο Γκαίτε (Ομήρου 14-16) διοργανώνει μια ομιλία του Λαγκανιερί σήμερα στις 20.00. Μαζί με την καθηγήτρια Αθηνά Αθανασίου θα συζητήσουν για τις δομές εξουσίας, την αυθαιρεσία και τη βία.

● Ο Κάφκα στο «Στη σωφρονιστική αποικία» περιγράφει τι συνέβη στην Ελλάδα με ανθρώπους της Αριστεράς, όταν τους δολοφόνησαν μετά τον εμφύλιο πόλεμο (Πλουμπίδης, Μπελογιάννης κ.ά.). Ακόμη και σήμερα η Δεξιά και η Ακροδεξιά στη χώρα αφήνουν να γίνουν ή κάνουν αντίστοιχες δολοφονίες. Πώς μπορούμε να ξεφύγουμε από αυτόν τον φαύλο κύκλο που διαβάζουμε στη λογοτεχνία, αλλά ζούμε στην πραγματική ζωή;

Φυσικά πρέπει να αντιταχθούμε στην πολιτική βία. Αλλά, ταυτόχρονα, η κριτική μας για τις τερατώδεις μορφές κρατικής βίας δεν πρέπει να μας οδηγεί στο να ξεχνάμε και να νομιμοποιούμε τις καθημερινές μορφές άσκησης κρατικής βίας. Υπάρχει πάντα μια τάση στην κριτική, να επικεντρώνεται σε εξαιρετικές μορφές βίας, οι οποίες συγκαλύπτουν την καθημερινή άσκησης κρατικής βίας. Eνα μεγάλο μέρος της βίας και της περιθωριοποίησης λειτουργεί επίσης στο πλαίσιο του κράτους δικαίου, μέσω των συνήθων, καθημερινών, τακτικών νομικών λειτουργιών της διοίκησης, του δικαστικού συστήματος και της αστυνομίας. Δεν γίνεται να κάνουμε πολιτική κριτική μόνο στις τερατώδεις στιγμές, γιατί αυτό μας οδηγεί στο να ξεχνάμε, ή ακόμα και να νομιμοποιούμε, τη βία του καθημερινού. Ωστόσο, τα καθημερινά οδηγούν στα ακραία. Γι’ αυτό επιμένω στην αντίσταση και σ’ αυτά.

● Κατά τη γνώμη σας, τι πρέπει να επιδιώκουμε τόσο ως πολίτες όσο και ως κράτος: τον νόμο ή το δίκαιο/τη δικαιοσύνη;

Το δεύτερο φυσικά. Ενα από τα προβλήματα της πολιτικής μας σκέψης είναι η εμμονή με τον νομικό φορμαλισμό. Αυτό φαίνεται στην αφελή αξιοποίηση αυτού που μερικές φορές αποκαλείται «κράτος δικαίου», σε αντίθεση με τα ολοκληρωτικά ή αυταρχικά κράτη. Αυτή η αντίθεση μας κάνει να ξεχνάμε ότι επειδή μια απόφαση είναι νόμιμη, αυτό δεν σημαίνει ότι είναι και δίκαιη. Για παράδειγμα, η μαζική φυλάκιση των μαύρων σε αντίθεση με τους λευκούς στις ΗΠΑ πραγματοποιείται σε ένα κράτος δικαίου, με νόμους που ψηφίζονται από εκλεγμένα κοινοβούλια. Βλέπουμε όμως πως αυτό δεν εμποδίζει την παραγωγή μιας κατάστασης φυλετικού διαχωρισμού και κοινωνικής βαρβαρότητας. Το ίδιο ισχύει για τη βάρβαρη μεταχείριση των μεταναστών στην Ευρώπη. Επειδή έχουμε ζήσει ολοκληρωτικά καθεστώτα, «συγχωρούμε» τα πάντα αν ένα κράτος δεν είναι έτσι. Αυτό όμως δεν είναι παρά μια αφελής πίστη στον νόμο.

Για να είναι ένα κράτος πραγματικά «κράτος δικαίου» πρέπει να το αποδεικνύει - δεν αρκεί να μην είναι δικτατορία ή φασιστικό κ.λπ. Γι’ αυτό, σε πολλά από τα έργα μου, επιχειρηματολογώ για την αντικατάσταση μιας φορμαλιστικής προσέγγισης στον νόμο από μια ουσιαστική. Το ερώτημα δεν είναι αν «είναι νόμιμο», «ρυθμισμένο» ή «αυθαίρετο». Το ερώτημα είναι «είναι δίκαιο»; Τι επίδραση έχει αυτό στη ζωή; Πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε όλους τους πολιτικούς θεσμούς από την άποψη της κοινωνικής δικαιοσύνης, παρά από την άποψη του νόμου.

● Ποιο είναι το κύριο νέο στοιχείο (ή νέο στα μάτια μας έστω) που φέρνει το βιβλίο σας;

Η κύρια ιδέα είναι πως καιρός είναι να αμφισβητήσουμε την πίστη του πολιτισμού μας στη δύναμη της λογοτεχνίας. Τείνουμε να διαβάζουμε περισσότερα μυθιστορήματα παρά κοινωνιολογικά βιβλία, τείνουμε να πιστεύουμε ότι θα βρούμε κρυμμένες αλήθειες για τον κόσμο μας σε συγγραφείς όπως ο Κάφκα, παρά σε κοινωνιολόγους. Προσπαθώ να δείξω ότι η λογοτεχνία είναι καταδικασμένη να υιοθετεί μια ατομικιστική άποψη: είναι ένας ήρωας, ένα πρόσωπο στο οποίο συμβαίνουν διάφορα, όπως συμβαίνει με τους διάσημους χαρακτήρες του Κάφκα. Αλλά αυτό που υπάρχει στον κοινωνικό κόσμο δεν είναι άτομα. Είναι ομάδες ατόμων που εκτίθενται με διαφορετικούς τρόπους σε διαφορετικές εξουσίες.

Πρέπει λοιπόν να σκεφτούμε κοινωνιολογικά για τον νόμο και το κράτος, για να καταλάβουμε πώς λειτουργούν. Ξεκινώντας με την εξερεύνηση ενός ατόμου, όπως ο ήρωας του Κάφκα, Γιόζεφ Κ., ο συγγραφέας είναι καταδικασμένος να παρουσιάσει μια εξουσία ως μυστηριώδη, επειδή δεν μπορεί να καταλάβει τη λογική της. Με απλά λόγια, στο βιβλίο αναδεικνύω την εξερεύνηση της έντασης μεταξύ κοινωνιολογικής και ατομικιστικής ή λογοτεχνικής σκέψης.

● Σχετικά με το μοναδικό από τα βιβλία σας που είναι μεταφρασμένο στα ελληνικά, «Η σκέψη μέσα σε έναν κακό κόσμο» (εκδ. Πλέθρον), ποια είναι η ευθύνη του σημερινού διανοούμενου, συγγραφέα και καλλιτέχνη;

Ο ρόλος του διανοούμενου είναι να παράγει μορφές σκέψης και δράσης που ξεφεύγουν από τις δύο προκαταλήψεις που κυριαρχούν στο μεγαλύτερο μέρος του πολιτικού λόγου: πρώτον, ένα μεγάλο μέρος του δημόσιου λόγου επικρίνει τα συστήματα εξουσίας με λάθος τρόπο. Για παράδειγμα, πολλοί στρέφονται ενάντια των θεσμών της Δικαιοσύνης, επειδή το σύστημα δεν «στέκει» το ίδιο απέναντι σε λευκούς και μαύρους, αμελώντας να δουν και τη μεγάλη εικόνα που είναι όλο το σύστημα δικαίου και το πώς λειτουργεί. Συνακόλουθα, η κοινωνική κριτική πρέπει να αντιταχθεί στη χρήση γενικών εννοιών οποιαδήποτε στιγμή: «καπιταλιστικό κράτος», «ιμπεριαλισμός», «λευκός άνθρωπος» κ.λπ. Δεν είναι έννοιες απλές. Ας μάθουμε τι σημαίνουν.

● Αυτό που συμβαίνει τώρα στον κόσμο (πόλεμος, διαφθορά, πλήρης κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού, σχεδόν και της Ακρας Δεξιάς) είναι απλά μια ακόμα μέρα του καπιταλισμού ή βρισκόμαστε μπροστά σε κάτι νέο, που ποτέ δεν είχαμε φανταστεί;

Δεν ζούμε σε έναν συνεκτικό κόσμο. Ζούμε στο χάος. Αυτό που συμβαίνει στον οικονομικό κόσμο δεν συνδέεται απαραίτητα με αυτό που συμβαίνει στον κόσμο της οικογένειας, της αστυνομίας, του νοσοκομείου κ.λπ. Καμία συνολική «διάγνωση» για τον κόσμο δεν έχει νόημα. Πρέπει να εντοπίσουμε και να χαρακτηρίσουμε τα συστήματα εξουσίας ένα προς ένα, ξεχωριστά, με συγκεκριμένο τρόπο, λαμβάνοντας υπόψη τοπικές παραμέτρους, ιστορικές κ.λπ. Ολα τα άλλα για μένα είναι γενικεύσεις κενές ουσιαστικού νοήματος.

Google News ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΟ GOOGLE NEWS
«Να αντιταχθούμε στην πολιτική βία και στην καθημερινή κρατική βία»

ΣΧΕΤΙΚΑ ΝΕΑ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΕ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.

Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.

Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.

Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.

Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας