Στον μικρό καλαίσθητο τόμο Ένας καφές με την Κριστίν Ρος :Για τις συνέχειες του Μάη του ’68 (εκδ. Βαβυλωνία) περιλαμβάνεται η ομιλία της Κριστίν Ρος, καθηγήτριας συγκριτικής γραμματολογίας στο πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, στο περσινό B-Fest 7, καθώς και η συζήτηση των συντακτών του πολιτικού περιοδικού Βαβυλωνία μαζί της.
Βασικό θέμα της ομιλίας της Ρος είναι ο Μάης του ’68. Ωστόσο, και παρά την επέτειο των 50 χρόνων από τη Γαλλική εξέγερση, η σκέψη της Ρος πραγματεύεται τη σημασία του γεγονότος αυτού με τρόπους που βρίσκονται πέρα από την επετειακότητα και τη νοσταλγία. Εκπλήσσοντας ευχάριστα όσους περίμεναν βαριεστημένα μία ακόμη παρουσίαση-λιτανεία των κινημάτων του τότε, μέσα από κοινότοπες αναφορές, η Ρος καταφέρνει να σκεφτεί τις κληρονομιές του Μάη του ’68 με τρόπο ανεπιτήδευτο, αλλά ουσιαστικό, και κυρίως εμπνευστικό για εμάς σήμερα.
Αυτό που την απασχολεί κυρίως είναι οι αναπαραστάσεις, οι μνήμες και οι αφηγήσεις για τον Μάη, μετά τον Μάη. ‘Ο,τι βλέπει να τις σφραγίζει είναι μια διαδικασία περιστολής και μονοπώλησής τους από μια ολόκληρη βιομηχανία μνήμης και από εκείνους που από πρωταγωνιστές των γεγονότων κατέληξαν να αποτελούν αυτό που η ίδια αποκαλεί «μια τάξη λειτουργών της επίσημης μνήμης».
Πρόθεσή της είναι να μας βοηθήσει να αποκεντρώσουμε τις αναπαραστάσεις μας για τις εξεγέρσεις του ΄68. Επιχειρεί, έτσι, την ανάδειξη της ετερογένειας και του πλούτου των δυναμικών και των προσώπων που έδρασαν εκείνα τα χρόνια. Γι’ αυτό μας καλεί να αποτραβήξουμε το βλέμμα μας από το Παρίσι και να το απλώσουμε στα αγροτικά κινήματα που αναπτύχθηκαν την ίδια εποχή στην περιοχή Λίγηρα-Αντλαντικού στη δυτική Γαλλία. Από τη Ναντέρ στη Ναντ. Σε αυτά βλέπει την εμφάνιση νέων μορφών αλληλεγγύης και κοινοτικών τρόπων ζωής που άντλησαν έμπνευση από τη λαϊκή μορφή οργάνωσης της κομμούνας.
Μια τέτοια κίνηση πολιτικής επανεστίασης είναι, σύμφωνα με την ίδια, σημαντική, γιατί ο τρόπος που συγκροτούνται οι αφηγήσεις μας για το παρελθόν, τα πρόσωπα στα οποία επιλέγουμε να ρίξουμε το φως του ιστορικού μας βλέμματος, αλλά και η ίδια η οπτική γωνία από την οποία επιλέγουμε να προσεγγίσουμε την ιστορική σκηνή, καθορίζουν τον τρόπο της αντίληψής μας για όλα αυτά.
Αν θέσουμε ως αφετηρία μας τον Κον-Μπεντίτ και το Παρίσι, το πιθανότερο είναι να καταλήξουμε στην ακούσια αναπαραγωγή των κυρίαρχων αφηγημάτων για το ’68. Αν, όμως, αποκεντρώσουμε τις εικόνες για τον Μάη, χρησιμοποιώντας ως ερμηνευτικό μας φίλτρο άλλα πρόσωπα και άλλα κινήματα, μπορούμε να καταδείξουμε τον παγκόσμιο και πολυσήμαντο χαρακτήρα του ΄68 και έτσι να ανοιχτούμε σε διαφορετικούς, ίσως απροσδόκητους, τρόπους κατανόησής του. Ωστόσο, για τη Ρος, αυτή η επαναπροσέγγιση του παρελθόντος δεν έχει αμιγώς ιστοριογραφικό ή ευρύτερα επιστημονικό ενδιαφέρον. Αντιθέτως, το διάβημα της συνίσταται σε μια πολιτική χρήση της ιστορίας από τη σκοπιά του δικού μας παρόντος. Γι’ αυτό και επιμένει ότι οποιαδήποτε αναφορά στο ’68 «θέτει το ζήτημα του τι υπερασπιζόμαστε τώρα».
Το ζήτημα της πολιτικής υπεράσπισης στο εδώ και τώρα μας φέρνει στο δεύτερο μεγάλο ζήτημα που απασχολεί τη Ρος στην ομιλία της και που διαπερνά και τη συζήτηση της με το περιοδικό Βαβυλωνία: τα σύγχρονα κοινωνικά κινήματα.
Από τη μεριά της, εστιάζει σε ό,τι ονομάζει «ημι-αποσχιστικά κινήματα», όπως το κίνημα της Zone à Dѐfendre (ZAD) στη Γαλλία, με το οποίο μάλιστα έχει αναπτύξει και προσωπικούς δεσμούς, μεταφράζοντας το βιβλίο μιας εκ των συλλογικοτήτων που δραστηριοποιούνται εκεί. Για τη Ρος, τα κινήματα αυτά χαρακτηρίζονται από μια δημιουργική δύναμη που αγγίζει όλες τις διαστάσεις του ατομικού και συλλογικού βίου.
Δεν επιδιώκουν απλά να αντισταθούν σε ό,τι αντιλαμβάνονται ως δυνάμεις κοινωνικής καταστροφής, αλλά προβαίνουν σε μια πράξη υπεράσπισης αυτού που έχουν ήδη καταφέρει να δημιουργήσουν: νέες σχέσεις, άλλους τρόπους οργάνωσης του κοινωνικού δεσμού, άλλους τόπους και χρόνους της καθημερινής ζωής. Σημαντικό σε αυτή τη διαδικασία είναι το σχόλιό της για τη μεταστοιχείωση των κυρίαρχων αξιών. Κάτι τέτοιο σημαίνει ότι τα κινήματα αυτά δεν στοχεύουν σε μια αναδιάταξη αυτού που ήδη υπάρχει, αλλά ότι αποβλέπουν στην αλλαγή των ίδιων των περιεχομένων της κοινωνικής ζωής. Δεν παλεύουν για μια αναδιανομή του υπάρχοντος πλούτου, αλλά πειραματίζονται εμπράκτως με το τι μπορεί να σημαίνει πλούτος πέρα από την αγορά και την ανταλλακτική αξία.
Καταληκτικά, οι λίγες μα πυκνές σελίδες του βιβλίου διαβάζονται όχι μόνο ως ένας φρέσκος αναστοχασμός πάνω στα γεγονότα του Μάη του ΄68, αλλά και ως έκφραση μιας διαφορετικής αντίληψης για την πολιτική των σύγχρονων κοινωνικών κινημάτωνˑ ως συμπύκνωση μιας άλλης πολιτικής ευαισθησίας.
*συνεργάτης του περιοδικού Kaboom
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας