Από το δοκίμιο του Βέλγου φιλόσοφου Lieven de Cauter «Μικρή Ανατομία της Πολιτικής Μελαγχολίας» αντλεί τον τίτλο της η φετινή εκθεση του Art Space Pythagorion του Ιδρύματος Schwarz, στη Σάμο, όπου δραστηριοποιείται από το 2012. Μια έκθεση επίκαιρη, αιχμηρή, με τη φροντίδα της δυναμικής, διεθνούς επιμελήτριας Κατερίνας Γρέγου, η οποία συνδέει την τέχνη με την πολιτική και θέματα όπως η οικονομική κρίση, το προσφυγικό, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η ελευθερία έκφρασης.
Ο Lieven de Cauter ονομάζει «πολιτική μελαγχολία» το αίσθημα ψυχολογικής βύθισης – ένα μείγμα ενόχλησης, θυμού, απελπισίας, δυσπιστίας, λύπης και εγκλωβισμού. Οι καλλιτέχνες στην έκθεση «Ανατομία της Πολιτικής Μελαγχολίας», οι Κατερίνα Αποστολίδου, Ειρήνη Ευσταθίου, Μαρίνα Γιώτη, Sven Johne, Γιώργος Καραηλίας, Σπύρος Κοκκώνης, Ariane Loze, Γιώργος Πρίνος, Georges Salameh, Νestori Syrjala, Thu Van Tran, Δημήτρης Τσουμπλέκας διερευνούν το φαινόμενο και αποκαλύπτουν τις πτυχές του, μεταφράζοντάς το σε χαρακτηριστικές εικόνες μέσω κυρίως της φωτογραφίας ή του βίντεο.
Τι έχει συμβεί με την κατάσταση της πολιτικής σήμερα; είναι το ερώτημα που θέτει η Κατερίνα Γρέγου. Κάποτε οι πολιτικοί νοιάζονταν περισσότερο να προσφέρουν στα κοινά, είχαν παιδεία, ηθική ακεραιότητα, υψηλά ιδανικά. «Είναι γεγονός ότι η πολιτική ήταν πάντοτε επιρρεπής στη διαφθορά και την κατάχρηση εξουσίας, αλλά τα τελευταία χρόνια η διαφθορά και το προσωπικό συμφέρον - ή τα συμφέροντα των επιχειρήσεων και των πολυεθνικών εταιρειών - μοιάζουν να υπερισχύουν έναντι του συμφέροντος των ψηφοφόρων.
Οι πολίτες υπάρχουν για να χειραγωγούνται, παρά για να υπηρετούνται, οι αρνητικές -και πολλές φορές τοξικές- πολιτικές εκστρατείες είναι ο κανόνας, τα σκάνδαλα αφθονούν, οι συγγνώμες μοιράζονται ελαφρά τη καρδία και αμέσως μετά ξεχνιούνται όλα. Η ψήφος δεν αντιπροσωπεύει πια πραγματική επιλογή αλλά "το μη χείρον βέλτιστον". Δεν αποτελεί έκπληξη ότι όλο και λιγότεροι πολίτες προσέρχονται στις κάλπες» τονίζει η ίδια.
«Προφανώς υπάρχει κάτι το συστημικά στρεβλό στη σύγχρονη πολιτική. Δεν είναι μόνον η ανεπάρκεια των πολιτικών, αλλά και το χάσμα πραγματικότητας και ασυνεννοησίας που τους χωρίζει από τους πολίτες. Εκφράζονται φόβοι για τα θεμέλια της ίδιας της δημοκρατίας, που κινδυνεύει όχι μόνο από την έκρηξη του λαϊκισμού στην Ευρώπη αλλά και από την κυριαρχία των χρηματοοικονομικών θεσμών επί των κρατών.
Η Ελλάδα αποτελεί ασφαλώς χαρακτηριστικό παράδειγμα απώλειας της εθνικής κυριαρχίας λόγω χρέους, με τους απλούς πολίτες να καλούνται να ξελασπώσουν μια χώρα που καταχρεώθηκε λόγω κυβερνητικής κακοδιαχείρισης. Η μακρόχρονη οικονομική και πολιτική κρίση στην Ελλάδα έχει οδηγήσει σε απογοήτευση για την πολιτική, δυσπιστία προς τους θεσμούς και ένα αίσθημα συλλογικής απώλειας ισχύος, και τελικά σε μια μετα-ιδεολογική φάση που χαρακτηρίζεται από απάθεια, ατομικισμό και παραίτηση».
Πώς φτάσαμε ώς εδώ; Μπορούμε να φανταστούμε κάποια διέξοδο; Η «Ανατομία της Πολιτικής Μελαγχολίας» καθρεφτίζει την παρούσα στιγμή, μια πολιτική απογοήτευσης, επισημαίνει τους κινδύνους της πολιτικής απάθειας, καλλιεργεί τον προβληματισμό, κεντρίζει τη δράση. «Ο πολιτικός λήθαργος των πολιτών λόγω πολιτικών που αδιαφορούν για τα πραγματικά και φλέγοντα κοινωνικοπολιτικά και πολιτιστικά προβλήματα είναι όντως προφανής.
Αλλά η σύλληψη και η παρουσίαση ενδεχόμενων λύσεων δεν είναι» επισημαίνει η ίδια. «Η σημερινή απαισιοδοξία συνιστά ένα ισχυρό κίνητρο για να ξαναδούμε ορισμένες καταφανείς αδικίες στην κοινωνία. Η τρέχουσα κατάσταση των πραγμάτων είναι ακριβώς ο λόγος για τον οποίο πρέπει τώρα να σκεφτούμε πώς θα βγούμε από αυτό το αδιέξοδο.
Είναι καιρός να αντισταθούμε στην απάθεια και την παραίτηση και να αναλύσουμε συστηματικά τις πιθανές οδούς διαφυγής από αυτό που μας κατατρέχει. Η έκθεση πραγματοποιείται σε μια καίρια στιγμή και, διακρίνοντας μια επείγουσα ανάγκη, αξιοποιεί τον δημόσιο διάλογο που διαφαίνεται γύρω μας, ιδίως στην Ελλάδα, στην Ευρώπη, αλλά και σε όλο τον κόσμο».
Info: Art Space Pythagorion, Πυθαγόρειο, Σάμος, «Ανατομία της Πολιτικής Μελαγχολίας». Βοηθός επιμελήτρια: Ιόλη Τζανετάκη. Από σήμερα έως 30 Σεπτεμβρίου. Ωρες λειτουργίας: Καθημερινά 10.00-13.00 και 19.00-24.00. Εισιτήρια: 2€ / Δωρεάν για παιδιά, φοιτητές και ανέργους. Τα έσοδα θα διατεθούν σε μη κερδοσκοπικές πολιτιστικές δράσεις στη Σάμο. Οργανώνεται εκπαιδευτικό πρόγραμμα με την εικαστικό Κατερίνα Ζαχαροπούλου. Πληροφορίες: www.schwarzfoundation.com
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας