Γνώριζα (έχω υπόψη και σχετικές γκραβούρες) ότι η καμήλα, επί τουρκοκρατίας, αλλά και αργότερα, σε πολλά μέρη της ελεύθερης πλέον χώρας, στην Αθήνα για παράδειγμα ή στο Ναύπλιο, ήταν χρήσιμη στις μεταφορές, όσο και τα άλογα και τα μουλάρια, ιδίως στις ορεινές περιοχές. Ζώο δυνατό, παροιμιώδους υπομονής, αντοχής και λιτοδίαιτο, το συμπάθησαν οι αγωγιάτες και η λαογραφία, με εύρος εθίμων, μιμητικών και παραστατικών, «της καμήλας», Αποκριάς και Καθαρής Δευτέρας.
Εκείνο που δεν ήξερα (μαθαίνει κανείς) και μου το είπε συνοδοιπόρος του Υμηττού καταγόμενος από την Γκιώνα, ήταν ότι στην Αμφισσα μεταφορικό έργο εκτελούσαν καμήλες σχεδόν μέχρι τον τελευταίο Πόλεμο.
Ενώ (αυτό μου το είπε φίλη από την Κομοτηνή), στην Κομοτηνή τα Ελληνάκια (δεν μου πάει να τα πω… χριστιανάκια, από φόβο μήπως και προκαλέσω… εθνικό ζήτημα) παίζανε με τις καμήλες στον τούρκικο μαχαλά μέχρι και το ’70: περνούσαν καραβάνι οι καμήλες, δεμένες με σκοινί η μία με την άλλη στη σειρά και τα παιδάκια (αμφοτέρων των θρησκειών!) χωνόντουσαν ανάμεσα στις ατάραχες καμήλες περνώντας ξαφνικά κάτω από το σκοινί. Ξακουστός καμηλιέρης ο Βελιτίν Ντεβετζί.
Η καμήλα της φωτογραφίας είναι, απλώς, καμήλα… φωτομοντέλο! Καμηλιέρης, ο εκ των ημετέρων της παρέας της «Μουριάς» (ολυμπιακάκιας δυστυχώς!) Κίμων, μειράκιον εν Νικαία (Κοκκινιά) στη γειτονιά του, Μηδείας και Κυζίκου. Καμηλιέρης (για φωτογραφίσεις) και αρκουδιάρης (για θέαμα, «εξημερωμένης» άρκτου ορχουμένης· ομολογουμένως, βάρβαρο, όπως βάρβαρη ήταν και η μέθοδος «εξημέρωσης». Θυμάμαι ακόμα το επιεικώς άθλιο κέλευσμα του αρκουδιάρη στην αρκούδα: «Πώς φιλάει η Βουγιουκλάκη!»… περνούσαν από τις γειτονιές τότε, έως τα τέλη της δεκαετίας του ’60. Οι δρόμοι; Χωματόδρομοι.
Προήχθησαν από τότε οι καμήλες από ζώο μεταφοράς σε σχήμα μεταφοράς στη λαογραφία (όπου και προϋπήρχαν) και έμειναν –όσο και όπως έμειναν– να αναβιώνουν μέσα από έθιμα Αποκριάς και Καθαρής Δευτέρας, όπως οι ζωόμορφοι καρναβαλιστές περιοχών Μακεδονίας και Θράκης. Προέρχονται από προδωδεκαθεϊκές δοξασίες/εορτές ανιμιστικές και παγανιστικές, που μετά τις πήρε υπό την προστασία του ο Διόνυσος.
Εκδηλώσεις όλες μες στο σκώμμα, την αθυροστομία, τη βωμολοχία, την ενστικτώδη παρόρμηση και το οργιαστικό διονυσιακό παραλήρημα. Ολα αυτά που μετά η «ηθική» της απόκρυψης και του ανομολόγητου τα χαρακτήρισε, γενικώς και… ευπρεπώς, «άσεμνα». Προσπάθησε, με πείσμα, η νέα θρησκεία, να τα «θάψει». Αλλά δεν τα κατάφερε.
Είχαν ρίζες πανάρχαιες, πιασμένες και δοσμένες από την ψυχή του λαού. Γι’ αυτό και σήμερα, προτού ξεκινήσουν αυτές οι γιορτές, τις… αγιάζει ιερέας (όπως και στην αρχαιότητα, υποθέτω· ανέκαθεν οι θρησκείες είχαν αγαθές σχέσεις με τις απαγορεύσεις…), από την περασμένη Κυριακή, της Απόκρεω, μέχρι την αυριανή, της Τυρινής και την επαύριο, της Καθαρής Δευτέρας. Κρίμα που ματαιώνονται τα φετινά καρναβάλια λόγω κορονοϊού. Νομίζω, δεν έχει ξαναγίνει κάτι ανάλογο.
Το έθιμο της (μηχανικής) καμήλας, όπως… γκουγκλάρισα και είδα τηρείται σήμερα μόνο στο χανιώτικο καρναβάλι, Καθαρή Δευτέρα, στην Κάινα του δήμου Βάμου: ξύλινη αναπαράσταση καμήλας, συνήθως από σκάλα, με κοφίνια για καμπούρες και κεφάλι από σκελετό γαϊδάρου, που μεταφέρεται από τρεις «κρυμμένους», όπου η γαϊδουροκεφαλή, ανοιγοκλείνει τα σαγόνια μηχανικά και περιπαίζει τον κόσμο, ενώ κρεμασμένα κουδούνια συμβολίζουν το ξύπνημα της φύσης από τη χειμωνιάτικη νάρκη. Είχε και η παλιά Αθήνα ανάλογη καμήλα στην Αποκριά. Διάσημος καμηλιέρης και τρανός πότης ο Πετραλωνίτης Βαγγελάρας…
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας