Εδώ και μέρες παρακολουθούμε με αγωνία την έντονη σεισμική δραστηριότητα ανάμεσα σε Αμοργό, Ανάφη και Σαντορίνη, με τα φώτα της δημοσιότητας να πέφτουν στο τελευταίο αυτό νησί, από τις ναυαρχίδες της βαριάς βιομηχανίας μας. Και ο πρωθυπουργός τη Σαντορίνη επισκέφτηκε τις προάλλες, όχι τα άλλα νησιά.
Μιλώντας μετά τη σύσκεψη με τοπικούς φορείς, ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε ότι μία από τις προτεραιότητες της κυβέρνησης είναι «η σταθεροποίηση των πρανή της Καλντέρας». Λαθάκι γραμματικό, που το εντόπισαν μόνο όσοι άκουσαν την ομιλία (ή είδαν το βίντεο στις ειδήσεις), διότι στη γραπτή έκδοση της ομιλίας έγινε η διόρθωση: των πρανών.
Το αρχαίο επίθετο πρανής σημαίνει «επικλινής, κατηφορικός». Σαν ουσιαστικό, το πρανές είναι η πλαγιά, στον πληθυντικό τα πρανή: οι πλαγιές ή οι πρόποδες βουνού, λόφου, δρόμου – ή, εν προκειμένω, της Καλντέρας. Η αρχαία λέξη είναι ο αττικός τύπος του ιωνικού «πρηνής» (μπρούμυτος), απ’ όπου και το πρηνηδόν. «Ρίξε το όπλο και σωριάσου πρηνής, όταν ακούσεις ανθρώπους», συμβούλευε ο Καρυωτάκης.
Η καλντέρα πάλι, ή καλδέρα, είναι η κοιλότητα ή λεκάνη, σε σχήμα χοάνης ή λέβητα, που προκύπτει από την υποχώρηση του κεντρικού τμήματος ενός ηφαιστειακού κώνου. Ο όρος δεν αφορά μόνο τη Σαντορίνη αλλά και άλλα ηφαίστεια, ελληνικά (π.χ. της Νισύρου) ή στον υπόλοιπο κόσμο, αν και βέβαια η Καλντέρα της Σαντορίνης είναι περίφημη παγκοσμίως.
Πρόκειται άλλωστε για διεθνή όρο της ηφαιστειολογίας, που τον καθιέρωσε ο Γερμανός γεωλόγος Λεοπόλδος φον Μπουχ, ο οποίος επισκέφτηκε το 1815 τα Κανάρια νησιά. Περιγράφοντας στο σύγγραμμά του το ηφαίστειο της Τενερίφης χρησιμοποιεί την ισπανική λέξη caldera, όπως ονόμαζαν οι ντόπιοι την ηφαιστειακή λεκάνη που είχε σχηματιστεί.
Στα ισπανικά, caldera είναι το καζάνι, η χύτρα – και πράγματι η ηφαιστειακή λεκάνη θυμίζει καζάνι στο σχήμα. Η ισπανική λέξη ανάγεται στο λατινικό caldarium, που σήμαινε «θερμαντικό δοχείο», από το επίθετο caldarius «θερμαντικός», σε σχέση με τα θερμά λουτρά, από το calidus «θερμός, ζεστός». Από την ίδια ρίζα έχουμε το γαλλικό chaud, θερμός (και chaudron η χύτρα).
Υπάρχει όμως και μια ελληνική λέξη από την ίδια ρίζα. Από το caldarium έχουμε το βυζαντινό καλδάριον και από εκεί το μεσαιωνικό καρδάριν και καρδάρι, με τη σημασία του κάδου, που εξειδικεύτηκε στα νεότερα χρόνια στη σημασία «δοχείο αρμέγματος». Ετσι, η καρδάρα, το μεγάλο καρδάρι δηλαδή, είναι ξαδερφάκι της Καλντέρας – αλλά σαφώς αντιτουριστικό.
Η Καλντέρα, βέβαια, είναι πρώτης τάξεως τουριστικό αξιοθέατο. Αλλά με την ανεξέλεγκτη δόμηση και τον υπερτουρισμό, με τις πανάκριβες βίλες και τις πισίνες στο χείλος της Καλντέρας, υπάρχει φόβος να χύσουμε το γάλα της καρδάρας ή, για να χρησιμοποιήσω μιαν άλλη κτηνοτροφική μεταφορά, να σκοτώσουμε την κότα που γεννάει τα χρυσά αυγά. Κι αυτό είμαστε ικανοί να το κάνουμε ολομόναχοι, χωρίς τη (μακριά από μας!) συνέργεια του ηφαιστείου...
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας