5. Τι ξέρουμε για την ισραηλινή κοινωνία;

Η ισραηλινή κοινωνία είναι σήμερα αρκετά διαφορετική από ό,τι στην ίδρυση του Ισραήλ. Στους αρχικούς Ευρωπαίους μετανάστες (Ασκεναζίτες) [1] προστέθηκαν μετά το 1948 οι αραβόφωνοι Εβραίοι (Μισραχίτες) [2], που εκδιώχτηκαν από χώρες του Αραβικού και Ισλαμικού Κόσμου σε αριθμούς συγκρίσιμους με τον ξεριζωμό των Παλαιστίνιων: εν μέρει επικαλύπτονται με τους Σεφαραδίτες [3] από τα Βαλκάνια, την Τουρκία, τη ΒΔ Αφρική, ή και από την ίδια την Παλαιστίνη. Η εβραϊκή πλειοψηφία περιλαμβάνει μέχρι και Μαύρους Εβραίους, από τις ΗΠΑ και την Αιθιοπία.

Διακριτή κοινότητα αποτελούν οι «υπερ-ορθόδοξοι» Εβραίοι-Χαρεντίμ [4]: απορρίπτουν για θεολογικούς λόγους τον Σιωνισμό [5], απαλλάσσονταν μέχρι τώρα από την υποχρεωτική στρατιωτική θητεία [6], αλλά αποτελούν πάνω από 30% των Ισραηλινών εποίκων στα Παλαιστινιακά Εδάφη. 10-15% του ισραηλινού πληθυσμού σήμερα, έχουν από τους υψηλότερους δείκτες γεννητικότητας στον κόσμο με 6-7 παιδιά/γυναίκα [7].

Περίπου 20% των πολιτών του Ισραήλ, είναι Παλαιστίνιοι που παρέμειναν στη γη τους [8]. Επισήμως καταγράφονται ως «Άραβες», μαζί με τους Βεδουίνους και τους Δρούζους. Υπόδειγμα συνύπαρξης Μουσουλμάνων και Χριστιανών [9], οι Παλαιστίνιοι φαίνεται ότι έχουν με τους Εβραίους μακρινή κοινή καταγωγή (μέσω των αρχαίων Χαναανιτών) και γενετική συγγένεια [10]. Οι Παλαιστίνιοι Βεδουίνοι του Νότου [11] φθάνουν σήμερα τις 250.000 και αντιμετωπίζουν συχνούς περιορισμούς, κυρίως κατεδαφίσεις σπιτιών [12] με τελικό στόχο να αλλάξουν τον παραδοσιακό νομαδικό τρόπο ζωής τους και να μετεγκατασταθούν σε πόλεις. Καθώς όμως στην επίθεση της Χαμάς υπήρξαν 19 νεκροί και 7 όμηροι Βεδουίνοι [13], το Ισραήλ προσπαθεί να τους διαχωρίσει από τους υπόλοιπους Παλαιστινίους και να τους κερδίσει ως συμμάχους [14]. Την εικόνα συμπληρώνουν οι περίπου 150.000 Δρούζοι [15], που θεωρούνται η πιο «πιστή» στο Ισραήλ μειονότητα.

Οι ευρωπαϊκής καταγωγής Ασκεναζίτες κυριαρχούν στην ισραηλινή κοινωνία οικονομικά και κοινωνικά, όχι όμως και πολιτικά: Ο λαϊκισμός του (Σεφαραδίτη) Νετανιάχου κινητοποιεί αρκετά συχνά τους υπόλοιπους Εβραίους εναντίον τους, ως «ευρωπαϊκών ελίτ». Ο εθνικισμός πάντως της Δεξιάς συνδυάζεται με συστηματική (νεο)φιλελεύθερη οικονομική πολιτική, που εντείνει τις ανισότητες και μέσα στην εβραϊκή πλειοψηφία.

Η κοινωνική βάση του ισραηλινού εθνικισμού

Την τελευταία 20ετία έχει οικοδομηθεί στο Ισραήλ ένας πλειοψηφικός συνασπισμός επιθετικού εθνικισμού:

• Πάνω από 50% των Ισραηλινών Εβραίων είναι Μισραχίτες («Ανατολικοί»). [2] Καθώς αισθάνονται οι ίδιοι θύματα διώξεων από τις αραβικές και μουσουλμανικές πατρίδες τους [16], ενώ βίωσαν επί χρόνια διακρίσεις και στο Ισραήλ [17], λίγοι έχουν ευαισθησία για τους Παλαιστίνιους.

• Περίπου 1 εκ. Εβραίοι από την πρώην Σοβιετική Ένωση [18] εγκαταστάθηκαν μαζικά στο Ισραήλ από το 1990 και μετά. Οι ίδιοι αισθάνονται ως νικητές των ναζί (μέσω του Κόκκινου Στρατού), και θεωρούν ότι έβαλαν τέλος στο Ολοκαύτωμα με τη στρατιωτική ισχύ. Οι σοβιετικές τους μνήμες, τους είχαν εξοικειώσει και με τις σταλινικές υποχρεωτικές μετακινήσεις ολόκληρων λαών μετά το 1945.

• Σημαντικό μέρος των Ασκεναζιτών έχει αναπτύξει οικονομικά και επαγγελματικά συμφέροντα στην ακμαία βιομηχανία συστημάτων ασφαλείας [19], που «αξιοποιεί» τη διαιώνιση της σύγκρουσης με τους Παλαιστίνιους ως πεδίο δοκιμών και ως εργαλείο διεθνούς μάρκετινγκ. Η «τεχνογνωσία» καταστολής στα Παλαιστινιακά Εδάφη, εξάγεται από ισραηλινές εταιρίες σε αρκετές χώρες της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής [20].

• Περίπου 700.000 έποικοι [21] (σχεδόν 10% της εβραϊκής πλειοψηφίας) ζουν σήμερα ως πολίτες του Ισραήλ σε οικισμούς που εγκατέστησαν οι ισραηλινές αρχές σε κατεχόμενα εδάφη, στη Δυτική Όχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ. Παράνομοι σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο [22], οι εποικισμοί θέτουν εμπόδια σε κάθε λύση. Περίπου 1/3 των εποίκων ζουν εκεί λόγω χαμηλότερου κόστους ζωής, άλλο 1/3 είναι υπερορθόδοξοι Εβραίοι με αποστάσεις από τον Σιωνισμό [5]. Το υπόλοιπο όμως 1/3 είναι «θρησκευόμενοι σιωνιστές» [23] και αποτελούν την αιχμή της ισραηλινής ακροδεξιάς [24].

Το στρατόπεδο της ειρήνης

Στον αντίποδα, το πολύμορφο ισραηλινό κίνημα ειρήνης [25] είναι σήμερα αποδυναμωμένο και συρρικνωμένο, μετά το 2000 και τη δεύτερη Ιντιφάντα:

• Κάποιοι από τους μετριοπαθέστερους υποστηρικτές της ειρήνης συνδέονται με ρεύματα στον… ισραηλινό στρατό [26], που διαπιστώνουν ότι καμιά στρατιωτική επικράτηση δεν μπορεί να έχει προοπτική, χωρίς πολιτική λύση βασισμένη στα σύνορα του 1967.

• Ιδιαίτερο θάρρος χρειάζονται οι αρνητές στράτευσης [27], καθώς διώκονται δικαστικά όσοι δεν επικαλούνται θρησκευτικούς λόγους. Σημαντική έκταση έχει και η επιλεκτική άρνηση στρατιωτικής υπηρεσίας στα κατεχόμενα [28].

• «Φυσικοί» υποστηρικτές της ειρήνης είναι οι Παλαιστίνιοι του Ισραήλ [8], πολλοί με συγγενείς στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα. Οι συντηρητικότεροι εκφράζονται με το Ενωμένο Αραβικό Ψηφοδέλτιο [29] (4,07% και 5 έδρες), οι προοδευτικοί με τον συνασπισμό Χαντάς με κορμό το ισραηλινό Κ.Κ. [30] (3,75% και 5 έδρες) και με το σοσιαλδημοκρατικό-δικαιωματικό Μπαλάντ [31] (οριακά εκτός Βουλής, με 2,90%). Αρκετοί ζητούν εκλογική συνεργασία των δύο τελευταίων [32].

• Ιστορικά, κύριο ισραηλινό κόμμα υπέρ της ειρήνης ήταν το (κοκκινοπράσινο) Μερέντζ [33]. Στις τελευταίες εκλογές είχε μείνει οριακά εκτός Βουλής, για 0,09% των ψήφων. Πρόσφατα συνενώθηκε με τους Εργατικούς, στο νέο κόμμα των Δημοκρατικών [34].

• Αμεσότερη εικόνα για το «άλλο Ισραήλ» μπορούν να δώσουν, ενδεικτικά, η αγγλόφωνη έκδοση της Haaretz [35] και το ηλεκτρονικό περιοδικό +972 [36]. Συνεργάτες του +972 [37] ήταν και οι δημιουργοί της ταινίας No Other Land [38] που κέρδισε το Βραβείο Ντοκιμαντέρ στο Φεστιβάλ Βερολίνου 2024, προκαλώντας αίσθηση αλλά και αντιδράσεις [39].

• Από τις αντίστοιχες οργανώσεις της εβραϊκής Διασποράς, τέλος, σημαντικότερες είναι ίσως το Jewish Voice for Peace [40] και το περιοδικό Jewish Currents [41].

*Νομικός, στέλεχος του Πράσινου χώρου
 

Παραπομπές και τεκμηρίωση:

[1] Ashkenazi Jews - Wikipedia

[2] Mizrahi Jews - Wikipedia

[3] Sephardic Jews - Wikipedia

[4] Haredi Judaism - Wikipedia

[5] Haredi Settlers: The Non-Zionist Jewish Settlers of the West Bank | SpringerLink

[6] https://www.jpost.com/israel-news/defense-news/article-788818

[7] Israel’s Exceptional Fertility | מרכז טאוב : מרכז טאוב (taubcenter.org.il)

[8] Palestinian citizens of Israel - Wikipedia

[9] https://en.wikipedia.org/wiki/Palestinian_Christians

[10] https://english.tau.ac.il/news/canaanite

[11] Negev Bedouin - Wikipedia

[12] Land Authority says it won't serve demolition notice for rescued hostage's home | The Times of Israel

[13] Racist claims of 'White' Israel stoke hatred, endanger Jews and conflict with multiracial reality, say experts | Fox News

[14] Interview with a bedouin who helped Israel on October 7 - Israel News - The Jerusalem Post (jpost.com)

[15] Druze in Israel - Wikipedia

[16] https://www.worldjewishcongress.org/en/news/the-expulsion-of-jews-from-arab-countries-and-iran--an-untold-history

[17] https://en.wikipedia.org/wiki/Ma%27abarot

[18] 1990s post-Soviet aliyah - Wikipedia

[19] Development of Israel's Security Industry (asmag.com)

[20] Η ισραηλινή στρατιωτική και πολιτική εμπλοκή στο Ν. Σουδάν | ΕΦΣΥΝ (efsyn.gr)

[21] Israeli settlement - Wikipedia

[22] Israel must withdraw all settlers or face ICC, says UN report | Israel | The Guardian

[23] Religious Zionism - Wikipedia

[24] National Religious Party–Religious Zionism - Wikipedia

[25] https://theconversation.com/israeli-peace-activists-are-more-anguished-than-ever-in-a-movement-that-has-always-been-diverse-and-divided-with-differing-visions-of-peace-223273

[26] https://www.defenddemocracy.press/peace-now-has-not-said-ceasefire-now/

[27] Refuser Solidarity Network

[28] Yesh Gvul - Wikipedia

[29] https://en.wikipedia.org/wiki/United_Arab_List

[30] https://en.wikipedia.org/wiki/Hadash%E2%80%93Ta%27al

[31] https://en.wikipedia.org/wiki/Balad_(political_party)

[32] https://www.972mag.com/anti-fascist-front-israel/

[33] https://en.wikipedia.org/wiki/Meretz

[34] https://en.wikipedia.org/wiki/The_Democrats_(Israel)

[35] Haaretz | Israel News, the Middle East and the Jewish World - Haaretz.com

[36] +972 Magazine - Independent commentary and news from Israel & Palestine

[37] https://www.972mag.com/basel-adra-yuval-abraham-berlinale/

[38] https://www.berlinale.de/en/2024/programme/202409761.html

[39] https://www.huffpost.com/entry/basel-adra-yuval-abraham-no-other-land-threats-mob_n_65dfa99be4b0e4346d54db61

[40] About - JVP (jewishvoiceforpeace.org)

[41] About | Jewish Currents