Είναι γεγονός ότι σε πολλές περιπτώσεις η δημόσια συζήτηση βρίσκεται εκτός θέματος. Κι αυτό διότι διενεργείται υπό όρους επικαιρότητας και έμπλεα «επικοινωνιασμού». Μυωπικά και χωρίς την αναγκαία διορατικότητα που επιτάσσει η κρίσιμη σε όλα τα επίπεδα περίοδος που διανύουμε.
Συχνά ευτελιζόμενη, εγκλωβισμένη στους διαγκωνισμούς της συγκυρίας, δίχως την περίσκεψη και τον αναστοχασμό που επιβάλλει η επίπονη εμπειρία της μεγάλης μεταπολιτευτικής δοκιμασίας της περιόδου 2010-2018 και σε πλείστες των περιπτώσεων χωρίς την αναγκαία επίγνωση αλλά και διάθεση για συλλογική δημοσιονομική «διαπαιδαγώγηση».
Η πρόσφατη ανακοίνωση των προσωρινών αποτελεσμάτων της απογραφής του 2021, όπου Π.Ε. της Στερεάς Ελλάδας (π.χ. Ευρυτανία, Φθιώτιδα) βρίσκονται ανάμεσα σε εκείνους που κατέχουν τα πρωτεία των πληθυσμιακών εκροών[1], οφείλει να μετατρέψει σε «φωτιά» τη «σπίθα» που παλεύει να μείνει αναμμένη στη δημόσια συζήτηση. Στην οποία προσώρας οι όποιες αποκρίσεις χαρακτηρίζονται από στερεοτυπίες, γενικολογίες, ευχολόγια έως και εκκωφαντική σιωπή.
Επισημαίνεται ότι έως το 2050 πάνω από 50% των περιφερειών του ΟΟΣΑ θα καταγράψουν σημαντική απώλεια πληθυσμού, με μεγάλες πόλεις να συνεχίζουν να μεγεθύνονται και μικρότερες να συρρικνώνονται. Ταυτόχρονα, τονίζεται ότι η συρρίκνωση και η γήρανση του πληθυσμού (κρίσιμο θέμα για τη Στερεά Ελλάδα, μια και το ποσοστό του πληθυσμού ηλικίας άνω των 70 ετών αυξήθηκε κατά 2,9% την περίοδο της κρίσης) θα επιφέρει δημοσιονομικές προκλήσεις[2].
Παράλληλα, παράγοντες που συμβάλλουν στον καθορισμό των τωρινών εγχώριων δημογραφικών χαρακτηριστικών συνδέονται με σειρά κοινωνικο-οικονομικών παραμέτρων. Ενδεικτικά, σύμφωνα με έκθεση της Ε.Ε., η μέση ηλικία των νέων της χώρας μας που παύουν να ζουν μαζί με τους γονείς τους είναι περίπου τα 31 έτη, όταν σε χώρες όπως η Δανία, η Φινλανδία ή η Σουηδία, η αντίστοιχη μέση ηλικία είναι αυτή των 21 ετών[3].
Επιπλέον, καταγράφεται ότι το 77% των ανθρώπων ηλικίας από 20 έως 29 ετών στη χώρα μας ζει με τους γονείς του[4], ενώ ήδη επισημαίνεται ότι το ποσοστό εκείνων που δυσκολεύονται ως προς την πληρωμή του ενοικίου κ.ά. ανέρχεται στο 36,4% το 2021 από το 32% του περασμένου έτους και στις ηλικίες 18-64 ετών σε 30,4% (2021)[5].
Το γεγονός αυτό εκτιμάται ότι όχι μόνο δυσχεραίνει τις προοπτικές ανακοπής της υφιστάμενης τάσης, αλλά και πιθανώς να ανοίξει εκ νέου, περαιτέρω, τη χαίνουσα πληγή της πληθυσμιακής και διανοητικής αιμορραγίας. Χαρακτηριστικά τα ευρήματα έρευνας του Απριλίου 2022 στην οποία σημειώνεται ότι 77,1% των νέων ηλικίας 17-24 ετών δήλωσαν ότι θα μετανάστευαν στο εξωτερικό αν εξασφάλιζαν απασχόληση με καλύτερες αποδοχές και βελτιωμένες συνθήκες, σε συνδυασμό με 71,9% των παραγωγικών ηλικιών (25-39 ετών)[6].
Επίδικο της εποχής αποτελεί και η άμβλυνση των διογκούμενων, πολυδιάστατων, περιφερειακών και ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων, σε συνδυασμό με τη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής. Ενδεικτικά, το ποσοστό του πληθυσμού σε κίνδυνο φτώχειας στη Στερεά Ελλάδα υπολογίζεται στο 24,2%, την ώρα που το αντίστοιχο της Αττικής είναι μόλις 12,9%[7], γεγονός το οποίο αν συνδυαστεί με τις χαμηλές επιδόσεις της πρώτης σε ό,τι αφορά την ικανοποίηση ως προς τον τρόπο ζωής και την απασχόληση[8] και το 38,9% (2021) της ανεργίας των νέων ηλικίας 15-29 ετών σε αυτήν[9], καθιστά την έννοια προοπτική deceptio visus.
Εν κατακλείδι, η χώρα και ιδίως οι περιοχές που φυλλορροούν χρειάζονται κατ’ αρχάς μια δημόσια συζήτηση εντός θέματος. Η δημογραφική και κατ’ επέκταση η αναπτυξιακή και κοινωνική πολιτική, εθνικά και περιφερειακά, χρειάζονται ουσιαστικό περιεχόμενο και πολιτικό προσωπικό με σοβαρή και ολοκληρωμένη αντίληψη της πραγματικότητας. Σήμερα, το κουρασμένο από τα βαρύγδουπα λόγια ή τις υπεκφυγές ακροατήριο είναι πλέον πιο απαιτητικό, καθώς προηγουμένως έχει δοκιμάσει τα πάντα.
Ο βαθμός ωρίμανσής του εκτιμάται τέτοιος, ώστε αφ’ ενός αντιλαμβάνεται πλέον την αναγκαιότητα προώθησης ριζικών μεταρρυθμίσεων σε συνδυασμό με την υιοθέτηση καλών εξωγενών πρακτικών και αφ’ ετέρου διακρίνει τι είναι ρεαλιστικό και τι ψευδεπίγραφο. Κυρίως όμως, η ωριμότητά του του επιτρέπει να συνειδητοποιεί ότι απέναντι σε υπαρξιακής φύσεως διακυβεύματα, προαπαιτούμενο στοιχείο είναι ένα ευρύ κοινωνικο-πολιτικό consensus το οποίο οφείλει επιτέλους να επικρατήσει της συγκυριακής φιλοδοξίας «τεχνικών» της εξουσίας, για τους οποίους η αξιολογική κρίση της Ιστορίας θα είναι αυστηρή.
* Πρώην πρόεδρος του Κέντρου Κοινωνικής Πρόνοιας Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, υποψήφιος διδάκτωρ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
1. Ελληνική Στατιστική Αρχή (2022). Αποτελέσματα απογραφής πληθυσμού κατοικιών 2021 (Προσωρινά στοιχεία).
2. OECD (2022). Making the most of public investment to address regional inequalities, megatrends, and future shocks. OECD Regional Development Papers, No. 29, OECD Publishing, Paris.
3. European Commission. (2022). Employment and Social Developments in Europe, Young Europeans: employment and social challenges ahead.
4. Cournède, B., Plouin, M. (2022). No Home for The Young? Stylised Facts and Policy Challenges.
5. Ελληνική Στατιστική Αρχή (2022, 27 Ιουλίου). Υλική και Κοινωνική Στέρηση και Συνθήκες Διαβίωση [Δελτίο Τύπου].
6. Διανέοσις (2022). Τι Πιστεύουν Οι Ελληνες Του 2022 - Β’ Μέρος.
7. Ελληνική Στατιστική Αρχή. (2022, 27 Ιουλίου). Ερευνα Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών: Ετος 2021 [Δελτίο Τύπου].
8. OECD (2020). Regional Policy for Greece Post-2020, OECD Territorial Reviews, OECD Publishing, Paris.
9. Eurostat (2022, April 29th). Unemployment rate varied across EU regions in 2021.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας