Αμνηστία διά της «κανονικότητας»

Βλέποντας, ακούγοντας και διαβάζοντας τις ειδήσεις της ημέρας αποκομίζεις την εντύπωση ότι ζεις σε έναν τόπο που, αν εξαιρέσει κανείς τα ιδιαίτερα προβλήματα της «γειτονιάς και των γειτόνων», δεν έχει σε τίποτα να ζηλέψει από την υπόλοιπη Ευρώπη.

Η ακρίβεια; Μα πλήττει ολόκληρη την Ευρώπη. Η δολοφονική γερμανικής εμπνεύσεως λιτότητα; Μα δεν βλέπεις τη Μ. Βρετανία που εγκατέλειψε τη στοργική αγκαλιά της «μετανιωμένης» φράου και τώρα αναστενάζει έξω από τα βενζινάδικα για ένα λίτρο βενζίνης; Το αυγό του φιδιού που βγήκε από τα λαγούμια όπου ήταν κρυμμένο; Μα υπάρχει σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Ο κορονοϊός που εξακολουθεί να παραμένει ακμαίος και σφριγηλός; Μα δεν είναι πρόβλημα αυτής της χώρας, αφού σε όλο τον πλανήτη οι άνθρωποι είναι όμηροι της πανδημίας. Η ανισότητα; Μα αυτό δεν είναι ελληνικό φαινόμενο, καθώς παντού στον πλανήτη οι κυβερνήσεις βοηθούν τις πολυεθνικές να αποκομίζουν τα κέρδη τους σε βάρος των απλών πολιτών και να τα χρησιμοποιούν για να διασφαλίσουν ότι δεν θα πληρώνουν το δίκαιο μερίδιο των φόρων τους. Οι πολιτικοί που αξιοποιούν την πολιτική για να λύσουν το οικονομικό πρόβλημα των απογόνων τους; Μα αυτό αφορά όλους, τρανή απόδειξη το περιεχόμενο των Pandora Papers, των Panama Papers... και όλων των υπόλοιπων papers που την τελευταία δεκαετία αποκαλύπτονται. Οι πυρκαγιές που κάθε χρόνο μετατρέπουν τεράστιες εκτάσεις δάσους σε κρανίου τόπο; Μα τα ίδια συμβαίνουν στην Πορτογαλία, στην Ισπανία... ακόμα και στην Ιταλία.

Κάθε φορά που η κοινωνία μας καλείται να αντιμετωπίσει ένα σοβαρό θέμα, να σου εμφανίζονται οι ηγέτες και οι «αντ' αυτών» και σου απαντάνε: Παντού συμβαίνουν. Ωρες ώρες η διαδικασία σε κάνει να σκέφτεσαι ότι η τακτική αυτή μοιάζει σαν να ζητάς από τον κουρέα καθρέφτη για να κοιταχτείς και αυτός να σου δείχνει τον τύπο που περνά από το μπαρμπέρικο λέγοντας: «Να, σαν και αυτόν είσαι...».

Οταν λοιπόν συνεχώς αντί να κοιτάς το είδωλό σου στον καθρέφτη σου δείχνουν το πρόσωπο των περαστικών, καταλήγεις όχι μόνο να μη βλέπεις τις «ψαλιδιές», αλλά και να πιστέψεις ότι ο πρώην κουρέας προβάτων είναι κάτι μεταξύ του Vidal Sassoon και του Antoine de Paris.

Η αλήθεια είναι ότι η ψευδαίσθηση της «κανονικότητας» είναι βολική και δοκιμασμένη τακτική, όχι μόνο για να ωραιοποιεί και να δικαιολογεί, αλλά και για να αποπροσανατολίζει. Γιατί, όπως και να το κάνουμε, όταν σε κάνουν να πιστεύεις ότι έτσι είναι η «κανονικότητα», τότε ξεχνάς, αποδέχεσαι και σταματάς να διεκδικείς όλα εκείνα που πριν θεωρούσες συστατικά της κανονικότητας. Και δεν είναι μόνο αυτό. Η συγκατάθεση στην «κανονικότητα» λειτουργεί ως «πλυντήριο» και αργά ή γρήγορα μετατρέπεται σε... αμνηστία. Ετσι απαλλάσσονται των ευθυνών εκείνοι -Ελληνες και ξένοι- που είναι υπεύθυνοι για την επιβολή της και άσπιλοι και αμόλυντοι μπορεί να εμφανίζονται ως «φίλοι», «σύμμαχοι», «εταίροι», «υπερασπιστές της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», «φιλοπρόοδοι», «ανθρωπιστές»...

Μια χώρα που «αξιολογείται», «εποπτεύεται», «ζητά έγκριση», «αιτείται», «αποκλείεται», «εγκρίνεται» δεν είναι κανονική και ούτε η «κανονικότητα» υπό αίρεση είναι κανονικότητα. Αν μάλιστα κάποιος σκεφτεί ότι όλα αυτά τα ρήματα θα εξακολουθήσουν να αποτελούν συστατικό της εξωγενούς «κανονικότητας» για τουλάχιστον μισό αιώνα, τότε μπορεί εύκολα να δώσει απαντήσεις σε μύριες όσες απορίες που σχετίζονται με την υποκρισία. Η πρώτη απορία που μου έρχεται στο μυαλό είναι: Είναι δυνατόν αυτοί που στο όνομα του «βιώσιμου χρέους» επέβαλαν φορολογίες, περικοπές κοινωνικών δαπανών, ανεργία, επισφαλή εργασία και μετέτρεψαν τις λέξεις «δημόσιο» και «κοινωνικό» σε ύβρη, να αποδέχονται να προστεθεί πρόσθετο βάρος (σε απόλυτους αριθμούς) κατά 2,5%; Συγκαταβατικοί ή υποκριτές;

Η αλήθεια είναι ότι για διακόσια χρόνια οι άνθρωποι προσπαθούν να συγκεράσουν την «κανονικότητα» που τους επέβαλαν με την πραγματικότητα που βιώνουν. Συμβιβάστηκαν με τον διεθνή οικονομικό έλεγχο που παρακρατούσε, ανάλογα με τα «κέφια» και τις «επιδιώξεις» των τότε δανειστών, δημόσια έσοδα και παρέμβαινε ακόμα και στις μεταθέσεις δημοσίων υπαλλήλων.

Αποδέχτηκαν να λειτουργούν με χρήματα των φορολογουμένων «ανεξάρτητοι οργανισμοί», κατασκευάσματα δανειστών και «ευεργετών», που δεν λογοδοτούσαν και δρούσαν ως «κράτος εν κράτει». Υπό το πρίσμα αυτό ό,τι συμβαίνει τώρα δεν είναι ούτε «πρωτόγνωρο», ούτε «πρωτάκουστο», ούτε καν «υποκριτικό». Είναι όμως εξοργιστική η αλαζονεία όσων πιστεύουν ότι μπορούν να κοροϊδέψουν, να εξαπατήσουν και να κάνουν τους ανθρώπους να πιστέψουν ότι το κακέκτυπο που τους πουλάνε στην Αθήνα, το οποίο φτιάχτηκε στο Βερολίνο και κορνιζαρίστηκε στο Παρίσι, αναπαριστά την... κανονικότητα.

* δημοσιογράφος, συγγραφέας