Μετά την κάλπη η... λυπητερή

Ο ΕΦΚΑ και οι συντάξεις κινδυνεύουν να αναδειχθούν στα μεγάλα θύματα της παρατεταμένης προεκλογικής περιόδου, καθώς έχουν μετατραπεί σε «κουμπαρά» παροχών, για τις οποίες ο λογαριασμός θα έλθει μετά ένα ή δύο χρόνια.

Σε αυτό συντελεί και η απόφαση του υπουργού Εργασίας να προχωρήσει με τη μέθοδο «fust truck» και στην αντιμετώπιση των περίπου 135.000 εκκρεμών αιτήσεων για χορήγηση επικουρικών συντάξεων, καταβάλλοντας αβλεπεί προκαταβολές 100 ευρώ για κάθε μήνα καθυστέρησης και μέχρι την οριστική έκδοση της απόφασης.

Ο συνταξιούχος θα νιώσει έστω και με καθυστέρηση ικανοποιημένος για το ποσό που θα δει να πιστώνεται στον λογαριασμό του. Αλλά όταν έλθει η ώρα της επαλήθευσης μάλλον έντρομος θα βλέπει τα ποσά που θα του ζητείται να επιστρέψει ως αχρεωστήτως καταβληθέντα.

«Σε έναν χρόνο από τώρα, στον ΕΦΚΑ θα αντιμετωπίσουμε μια πολύ δύσκολη κατάσταση με τα σοβαρά λάθη που υπάρχουν σε όλες τις κατηγορίες των συντάξεων. Κανονικά θα έπρεπε να γίνει μια λεπτομερής απογραφή των προβλημάτων από ένα σοβαρό όργανο, όπως είναι το Ελεγκτικό Συνέδριο», επισημαίνει στην «Εφ.Συν.» ανώτερο στέλεχος της δημόσιας διοίκησης, με βαθιά γνώση των οικονομικών και λειτουργικών θεμάτων της κοινωνικής ασφάλισης.

«Από τις 85.000 εκκρεμείς αιτήσεις το 2019, φτάσαμε τις 135.000 αιτήσεις επικουρικών συντάξεων. Οι περισσότερες από αυτές αναλογούν σε ποσά κάτω των 100 ευρώ μηνιαίως. Αναλογιστείτε, επομένως, τι έχει να γίνει με τις επιστροφές που θα ζητηθούν αργότερα», σημειώνει.

Σοβαρότερο είναι, φυσικά, το πρόβλημα με τη μέθοδο ταχείας -κι άνευ ουσιαστικού ελέγχου- έκδοσης που έχει προταχθεί για τις κύριες συντάξεις, μετά την αποτυχία προηγούμενων κυβερνητικών αποφάσεων. Τα νομικά γραφεία που εξυπηρετούν υποψήφιους συνταξιούχους μιλούν για αστρονομικά ποσοστά λαθών στις συνταξιοδοτικές αποφάσεις, από 60% έως 80%. Λάθη που δεν προκύπτουν μόνο στους υπολογισμούς του χρόνου ασφάλισης για ένα ή δύο έτη, αλλά και στην απόκρυψη δεκαετιών, αφαιρώντας έτσι 200, 300 ή και περισσότερα ευρώ από την τελική σύνταξη.

Ενα γνωστό λάθος που κάνουν οι υπηρεσίες, υπό την πολιτική πίεση να κλείσουν οι εκκρεμείς συντάξεις πριν από τις εκλογές, είναι το εξής: Βγαίνει η απόφαση για τον ασφαλιστικό βίο και ερωτάται ο υποψήφιος συνταξιούχος εάν συμφωνεί με αυτήν. Eάν ο ασφαλισμένος δει το ερώτημα -γιατί μπορεί να μην καταλάβει καν τι του ζητάνε- και απαντήσει «Οχι δεν συμφωνώ γιατί έχω και άλλα 10 χρόνια ασφάλιση», ο υπάλληλος το προσπερνά και του εκδίδει μία χαμηλότερη σύνταξη. Κι αυτό το κάνει όχι γιατί είναι κακός υπάλληλος, αλλά επειδή, με τις ταχύτητες που του επιβλήθηκαν, είναι εύκολο να υπολογίσει ασφαλιστικό χρόνο από το έτος 2002, δηλαδή από το έτος που υπάρχουν ηλεκτρονικά ένσημα κι όχι νωρίτερα (πού να ψάχνουμε τώρα τα χαρτιά!).

Ομως, κατ’ αυτόν τον τρόπο, η απόφαση που λαμβάνει στα χέρια του ο υποψήφιος συνταξιούχος έχει βασιστεί στα 20 κι όχι στα 40 χρόνια ασφάλισης, άρα το ποσό της σύνταξης θα είναι χαμηλότερο, στα... 580 αντί για 1.400 ευρώ.

Φυσικά, το λάθος θα διορθωθεί μετά 2 ή 3 χρόνια. Αν πρόκειται δε για δημόσιο υπάλληλο, που ίσως τολμήσει να κάνει ένσταση, τότε η οριστική απόκριση θα καθυστερήσει ακόμη περισσότερο, γιατί θα περάσει η υπόθεση και από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Σε αυτήν την περίπτωση, η καλύτερη ευχή για τον υποψήφιο συνταξιούχο είναι να παραμένει, μέχρι την έκβαση της υπόθεσής του, εν ζωή.

Κι αλίμονο σε εκείνον που δεν είχε μόνο ασφάλιση στο πρώην ΙΚΑ, αλλά και ΤΕΒΕ πριν από το 2002 και αιτήθηκε την αναγνώριση σπουδών. Και γι’ αυτόν η fast truck μέθοδος θα έχει αποκλείσει τον χρόνο του ΤΕΒΕ και τις σπουδές.

Ο κυκεώνας των ενστάσεων είναι από μόνος του ξεχωριστό κεφάλαιο. Ενδεικτικά, στο κατάστημα της Πανόρμου, στην Αθήνα, εκκρεμεί ένσταση εδώ και έναν χρόνο και, κάθε φορά που ο ενδιαφερόμενος επικοινωνεί, τον προτρέπουν να ξανακαλέσει ύστερα από 1, 2 μήνες, για να του πουν πότε θα προγραμματιστεί.

Ψηφιακά

Ωραίος και ο μύθος για τις ηλεκτρονικές αιτήσεις. «Η αίτηση στον ΕΦΚΑ για σύνταξη γίνεται μόνο ηλεκτρονικά», λέει ο υπουργός. Ναι, ισχύει από το 2017. Αλλά γιατί δεν έχει ενσωματωθεί ακόμη και το Γενικό Λογιστήριο; Γιατί οι δημόσιοι υπάλληλοι πρέπει να υποβάλλουν τα στοιχεία τους και σε έγχαρτη μορφή; Και γιατί ακόμη και σήμερα ο ΕΦΚΑ απαιτεί φυσική παρουσία;

Φυσικά, είναι πολυτέλεια να μιλήσει κανείς για τις ηλεκτρoνικές εφαρμογές (μεταξύ αυτών και εκείνες για την παράλληλη ασφάλιση, τις διεθνείς συντάξεις που ακόμη δεν έχουν ολοκληρωθεί, παρά τις μεγαλοστομίες περί του αντιθέτου του αρμόδιου υποδιοικητή). Δυστυχώς, η Ιντρασοφτ συνεχίζει να εξυπηρετεί το σύστημα στη βάση μιας σύμβασης που είχε υπογραφεί σε άλλη εποχή και σε εντελώς διαφορετικές συνθήκες, για ένα Ταμείο, το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, κι όχι για ένα μεγαθήριο όπως ο ΕΦΚΑ, στο οποίο έχει ενσωματωθεί όλο το ασφαλιστικό σύστημα.

Δικαίως δεν μπορεί να διαθέσει δυναμικό ανεξάρτητα από τα όσα ορίζει η συμβατική της υποχρέωση. Οσο για την ΗΔΙΚΑ (Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης), στην οποία υπάρχουν ακόμη ορισμένα από τα ιστορικά στελέχη του ΚΗΥΚΥ, από το οποίο προήλθε το 2008, ο ρόλος της επικεντρώνεται περισσότερο στις αναθέσεις του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης και καθόλου στον ριζικό ψηφιακό μετασχηματισμό που είχε ανάγκη η κοινωνική ασφάλιση.