Πριμ έγκαιρης... καθυστέρησης στο μετρό

Πριμ «έγκαιρης παράδοσης», ύψους 60 εκατομμυρίων ευρώ, για έργο στο οποίο ήδη σημειώνεται καθυστέρηση ενός έτους, εγκρίνει η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Το... μικρό αυτό «δωράκι» προβλέφθηκε με τροπολογία σε νόμο που ψηφίστηκε πέρυσι τον Ιούνιο και αφορά την κατασκευή της νέας γραμμής 4 (Αλσος Βεΐκου-Γουδή) από την Αττικό Μετρό.

Η «νυχτερινή τροπολογία» αντιστοιχούσε, ως συνήθως, σε ολόκληρο νομοσχέδιο, αλλά το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών επέλεξε να την καταθέσει στον νόμο 4938/2022 που αφορά τον Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων. Εκεί, λοιπόν, προέβλεπε ότι λόγω της ενεργειακής κρίσης προκαλούνται καθυστερήσεις στα δημόσια έργα και επέτρεπε στους κατασκευαστές εξάμηνη παράταση. Ομως, για όσους δηλώνουν ότι δεν θα κάνουν χρήση αυτού του προνομίου, το πριμ θα αντιστοιχεί στο 5% του συμβατικού ανταλλάγματος.

Η κατάθεση της συγκεκριμένης τροπολογίας προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις στην αντιπολίτευση. «Εχθές έφερε ο κ. Καραμανλής με τον κ. Καραγιάννη μια τροπολογία με κάτι εκατομμύρια δώρο. Είναι εκατομμύρια δώρο, κύριε υπουργέ. Σε ποιους τα δίνει η κυβέρνηση; Μετά τους ηλεκτροπαραγωγούς, τα δίνει στους μεγαλοεργολάβους. Μα πώς τα δίνει η κυβέρνηση;» ανέβασε τους τόνους ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ και Ε’ αντιπρόεδρος της Βουλής, Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος.

«Αυτό δεν μπορεί να περάσει» είπε ο Θεόφιλος Ξανθόπουλος (ΣΥΡΙΖΑ), τονίζοντας ότι η τροπολογία «δημιουργεί δικαιώματα εκεί που δεν υπάρχουν». «Επειδή ανταποκρίνεται στις συμβατικές του υποχρεώσεις, θα του δώσετε ένα πριμ 5%; Εχει μια συμβατική υποχρέωση, να το παραδώσει στη συγκεκριμένη ημερομηνία, κι εσείς του δίνετε πριμ 5% επί του υπολειπομένου επειδή εκτελεί τη συμβατική του υποχρέωση;» αναρωτήθηκε.

Ο παριστάμενος υφυπουργός Υποδομών Γιώργος Καραγιάννης ανέλαβε να υπερασπιστεί την τροπολογία και να απαντήσει στις καταγγελίες για «δωράκια» στους μεγαλοεργολάβους: «Οι μεγαλοεργολάβοι κάνουν συνήθως παραχωρήσεις, συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) και πολύ μεγάλα έργα υποδομής (σ.σ. όπως τη γραμμή 4 του μετρό), τα οποία δεν έχουν τόσο μεγάλο πρόβλημα αυτή τη στιγμή. Το πρόβλημα που υπάρχει είναι στα μικρά έργα, σε αυτά που γίνονται στους δήμους, που γίνονται στις κοινότητες, στις περιφέρειες, στις μικρές αναθέτουσες αρχές, τα οποία είναι έργα καθημερινότητας».

Μετά το παραπάνω επιχείρημα που εμφανώς διαψεύδεται από το πριμ στην κατασκευαστική κοινοπραξία της γραμμής 4 (ΑΒΑΞ-GHELLA-ALSTOM), ο κ. Καραγιάννης ρώτησε τους βουλευτές αν θέλουν να κλείσουν τα εργοτάξια και να γίνουν απολύσεις καταλήγοντας: «Προσπαθούμε αυτή τη στιγμή σε ένα δύσκολο περιβάλλον να μη σταματήσουν τα έργα σε όλη τη χώρα και να είστε σίγουροι ότι η δική μας κυβέρνηση θα το καταφέρει και λελογισμένα και με τρόπους οι οποίοι δεν θα επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό»...

Μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου, το υπόλοιπο 2022 κύλησε με την ενεργειακή κρίση να χτυπά αλύπητα τα νοικοκυριά αλλά, σύμφωνα με την κυβέρνηση, και τους εργολάβους. Ετσι, σύμφωνα με πληροφορίες, η κοινοπραξία της γραμμής 4 ξεκίνησε από τον περασμένο Οκτώβριο να υποβάλλει αιτήματα για να εισπράξει το πριμ. Κατά τις ίδιες πληροφορίες, η διοίκηση της Αττικό Μετρό ενέκρινε το αίτημα λίγο πριν τελειώσει το 2022 με την έγκριση του υπουργείου Υποδομών, αφού προηγουμένως είχε γνωμοδοτήσει θετικά το Τεχνικό Συμβούλιο της Γενικής Γραμματείας Υποδομών.

Το πρόβλημα είναι ότι η κατασκευαστική κοινοπραξία θα εισπράξει αυτό το παχυλότατο μπόνους, καπέλο στη σύμβαση που ξεπερνά το 1,3 δισ. ευρώ, για την «έγκαιρη παράδοση» ενός έργου στο οποίο ήδη σημειώνονται σοβαρές καθυστερήσεις. Οπως αποκάλυψε η «Εφ.Συν.» στις 10/12/2022 («Το κοντέρ γράφει ήδη έναν χρόνο παράταση»), χωρίς ουδέποτε να διαψευσθεί, για το έργο της γραμμής 4 έχουν ήδη εγκριθεί πολύμηνες παρατάσεις και ζητούνται νέες που φτάνουν τις 327 μέρες.

Η σοβαρότερη παράταση αφορά τα φρέατα από τα οποία θα μπουν στο έδαφος προκειμένου να συναρμολογηθούν επιτόπου οι δύο μετροπόντικες (ΤΒΜ) και κυρίως το φρέαρ στην πλευρά της Βεΐκου, στο Γαλάτσι. Βάσει της σύμβασης που υπεγράφη τον Ιούνιο του 2021, θα έπρεπε πριν από το τέλος Νοεμβρίου 2022 να έχει ξεκινήσει η συναρμολόγηση των ΤΒΜ και τον Ιανουάριο να είχε ξεκινήσει η διάνοιξη των σηράγγων. Λόγω της καθυστέρησης, η κοινοπραξία ζήτησε παράταση 327 ημερών έως τον Δεκέμβριο του 2023 προκειμένου να ξεκινήσει η διάνοιξη σε όλο το μήκος των σηράγγων. Η καθυστέρηση αυτή αποδίδεται σε μελετητικές και εργολαβικές αστοχίες που το πιθανότερο είναι να οδηγήσουν σε αύξηση του κόστους (λόγω μη υπαιτιότητας του εργολάβου) – πέραν του πριμ 5% που προαναφέραμε.

Καθυστερήσεις «χωρίς αποκλειστική υπαιτιότητα του εργολάβου» έχουν ήδη εγκριθεί για μια σειρά άλλων λόγων σε άλλα σημεία του έργου. Οι πρόδρομες εργασίες στην πλατεία Κολωνακίου που έπρεπε να τελειώσουν τον Μάιο του 2022 μετατίθενται για τον ερχόμενο Μάρτιο, καθώς μεταξύ άλλων ο Δήμος Αθηναίων ζήτησε διακοπή των εργασιών τις μέρες των εορτών. Αλλού δίνονται παρατάσεις λόγω αρχαιολογικών ευρημάτων αλλά και λόγω της απεργίας που πραγματοποίησαν εργαζόμενοι ζητώντας βελτίωση των αποδοχών τους, αλλά η μεγαλύτερη καθυστέρηση προκύπτει στο φρέαρ εισόδου του μετροπόντικα από το Αλσος Βεΐκου.

Σύμφωνα με πληροφορίες, μαζί με το πριμ των 60 εκατομμυρίων η κατασκευάστρια έχει εισπράξει και σημαντικές προκαταβολές. Το συνολικό ποσό εκτιμάται σε πάνω από 200 εκατομμύρια ευρώ, δηλαδή πάνω από το 15% του συμβατικού τιμήματος του 1,3 δισ. - την ώρα που έχει εκτελεστεί κάτω από 1,5% του πραγματικού έργου μέσα σε 19 μήνες (σε σύνολο 96 μηνών της σύμβασης).