Πληθωριστικές εκρήξεις στην αγορά

Σήμα για νέα ανάφλεξη του πληθωρισμού στέλνει η κυβέρνηση ανήμερα της φιέστας με το φτηνό «καλάθι του νοικοκυριού», «ξεθωριάζοντας» την εικόνα του περιβόητου μέτρου με το… καλημέρα. Η ιλιγγιώδης ακρίβεια στην αγορά με εφαλτήριο την ενέργεια υποχρεώνει το οικονομικό επιτελείο να αναθεωρήσει επί τα χείρω για μία ακόμη φορά τις εκτιμήσεις για το τρέχον έτος. Σύμφωνα με τον Χρήστο Σταϊκούρα, στο τελικό κείμενο του προϋπολογισμού θα υπάρξει νέο εφιαλτικό σενάριο που ανεβάζει τον δείκτη στο 10% έναντι πρόβλεψης για 9,1% στο προσχέδιο η οποία αν και επικαιροποιημένη έχει ήδη ξεπεραστεί. Ο μέσος πληθωρισμός στο εννεάμηνο τρέχει ήδη με 10,1% και είναι πρακτικά αδύνατο να ξεφουσκώσει καθώς τα μηνύματα δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά.

Οι προβλέψεις θέλουν ισχυρή διόγκωση του κύματος των ανατιμήσεων, με τα ενεργειακά καύσιμα να μπαίνουν σε περίοδο υψηλής κατανάλωσης και τα τρόφιμα να ακολουθούν το νέο σπιράλ των αυξήσεων. Συνεπώς, όπως είπε στο «OPEN» ο υπουργός Οικονομικών, «δεν είμαστε σε θέση να λέμε πως ο πληθωρισμός πάει για αποκλιμάκωση, εξαιτίας της βουτιάς που ανακοίνωσε η Eurostat για τον εναρμονισμένο στο 9,8% για τον Οκτώβριο από 12,1% τον Σεπτέμβριο».

Από την τοποθέτησή του προκύπτει ότι το ρευστό και με πολλαπλές εστίες κινδύνου σκηνικό καθιστά επισφαλή την πρόβλεψη και για το 2023. Η αρχική εκτίμηση για τιμάριθμο κοντά στην περιοχή του 3% έχει βγει από τον χάρτη καθώς οι ταχύτητες του πληθωρισμού θα παραμείνουν υψηλές τουλάχιστον έως το πρώτο εξάμηνο του 2023 με τάσεις αποκλιμάκωσης προς το τέλος του έτους.

Την ίδια ώρα οι πληθωριστικές εκρήξεις προκαλούν αλυσιδωτές παρενέργειες σε όλο το φάσμα της οικονομίας με τις σημαντικότερες αρνητικές επιπτώσεις να έχουν ως εξής:

• 1. ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΑ: Το κύμα ανατιμήσεων πλήττει τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα με τις μεγαλύτερες απώλειες να υφίστανται τα αδύναμα νοικοκυριά που δεν μπορούν να καλύψουν βασικές καταναλωτικές ανάγκες. Την ίδια ώρα η πληθωριστική κούρσα εξανεμίζει τα οφέλη στα πραγματικά εισοδήματα από τις φορολογικές ελαφρύνσεις με την κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης και τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών καθώς και τη σχεδιαζόμενη αύξηση πάνω από 7% στις συντάξεις. Σημειώνεται ότι ο λογαριασμός του Δημοσίου για τις συντάξεις αυξάνεται κατά 2,3 δισ. ευρώ το 2023 καθώς ανεβαίνει στα 32,7 δισ. ευρώ έναντι αρχικής πρόβλεψης για 31,6 δισ. ευρώ.
• 2. ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ: Η ραγδαία άνοδος του πληθωρισμού φέρνει αυξήσεις στις εισφορές από 1.1.2023 για εκατοντάδες χιλιάδες ελεύθερους επαγγελματίες. Σύμφωνα με τον νόμο, από 1/1/2023 έως 31/12/2024 όλες οι ασφαλιστικές κατηγορίες που είναι πλέον σταθερού ποσού για κύρια και επικουρική ασφάλιση προσαυξάνονται κατά το ποσοστό μεταβολής του μέσου ετήσιου γενικού δείκτη. Το ίδιο ισχύει για τις εισφορές κύριας και επικουρικής ασφάλισης, για ασφαλισμένους σε πρώην ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ και ΟΓΑ καθώς και για τις εισφορές υπέρ υγείας κυρίως των αγροτών.
• 3. ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Η πληθωριστική έξαρση που διογκώνει το κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεων λόγω των αυξημένων δαπανών για την ενέργεια και ταυτόχρονα πλήττει τον τζίρο με τη συρρίκνωση των καταναλωτικών δαπανών από τα νοικοκυριά φρενάρει τη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης και διατηρεί σε υψηλά επίπεδα την ανεργία. Είναι χαρακτηριστικό ότι το προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού προβλέπει οριακό ρυθμό αύξησης της απασχόλησης το 2023 μόλις 0,2% από 4,6% φέτος.
• 4. ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΧΡΕΟΣ: Η άνοδος των επιτοκίων από την ΕΚΤ «κοκκινίζει» το ιδιωτικό χρέος καθώς αυξάνει τις μηνιαίες δόσεις για την αποπληρωμή στεγαστικών, καταναλωτικών δανείων με κυμαινόμενο επιτόκιο συνδεδεμένο με το euribor, ενώ η επιθετική πολιτική από την ΕΚΤ σπρώχνει τους νέους δανειολήπτες σε δανεισμό με σταθερό επιτόκιο που είναι υψηλότερο από το κυμαινόμενο. Την ίδια ώρα φουσκώνει δόσεις και οφειλές χρεών -αρρύθμιστων και ρυθμισμένων- προς την Εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία.
• 5. ΑΕΠ-ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ: Η αύξηση του πληθωρισμού φουσκώνει το ΑΕΠ το οποίο σε ονομαστικούς όρους θα κινηθεί υψηλότερα από το πραγματικό. Αν επιβεβαιωθεί η εκτίμηση για ανάπτυξη 6%, το ονομαστικό ΑΕΠ θα αποκλιμακώσει το χρέος κάτω από το 169,1% του ΑΕΠ που προβλέπει το προσχέδιο του προϋπολογισμού. Το δε πρωτογενές έλλειμμα θα υποχωρήσει στο 1,4% του ΑΕΠ έναντι επικαιροποιημένης πρόβλεψης για 1,7% του ΑΕΠ.