Η «καυτή πατάτα» της διαγραφής χρεών

Για τον κίνδυνο μιας δεύτερης ύφεσης, έπειτα από αυτήν που αναμένεται να προκαλέσει η πανδημία του κορονοϊού στην παγκόσμια οικονομία φέτος, προειδοποιεί η Economist Intelligence Unit (EIU). To περιβόητο τμήμα αναλύσεων και ερευνών του ομίλου Economist χτύπησε χθες καμπανάκι για το κίνδυνο μιας δεύτερης, χειρότερης ύφεσης από αυτήν που περιέγραψε το ΔΝΤ την περασμένη Τρίτη στην έκθεση του World Economic Outlook ως πιθανότατα τη χειρότερη από τη Μεγάλη Υφεση του 1930.

Οι οικονομολόγοι του EIU –που με τις μηνιαίες κατά χώρα εκθέσεις, προβλέψεις, αναλύσεις και συμβουλευτικές υπηρεσίες επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τις αποφάσεις των κυβερνήσεων σε όλον τον κόσμο– εκτιμούν ότι πηγή αυτής της δεύτερης ύφεσης θα είναι μια κρίση χρέους η οποία θα πρoέλθει από την εκτόξευση των κρατικών χρεών. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, οι κυβερνήσεις έχουν ήδη δαπανήσει ή δεσμεύσει στη μάχη κατά του κορονοϊού μέχρι στιγμής (άμεσα ή έμμεσα) πάνω από 8 τρισ. δολάρια.

Η EIU λέει ότι μια κρίση χρέους από κράτη που έχουν αδύναμα δημοσιονομικά μεγέθη είναι πλέον πολύ πιθανή και θα τροφοδοτήσει παγκόσμια ύφεση. «Αρκετές από τις ευρωπαϊκές χώρες οι οποίες βρίσκονται μεταξύ αυτών που έχουν πληγεί περισσότερο από την πανδημία, όπως η Ιταλία και η Ισπανία, είχαν ήδη εξασθενημένη δημοσιονομική θέση.

Πιθανή κρίση χρέους σε κάποια από αυτές θα εξαπλωθεί γρήγορα σε άλλες αναπτυγμένες οικονομίες και τις αναδυόμενες αγορές, οδηγώντας την παγκόσμια οικονομία σε μια ακόμη συρρίκνωση, πιθανότατα χειρότερη από αυτήν που προβλέπεται για το 2020», τονίζει η επικεφαλής παγκόσμιων προβλέψεων της EIU Αγκάθα Ντεμαρέ.

Μια τέτοια εξέλιξη δεν αποτελεί βέβαια το βασικό σενάριο της EIU, αφού οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των υψηλότερων δημοσίων ελλειμμάτων στις χώρες της Δύσης είναι ακόμη άγνωστες. Ωστόσο, ένα δεύτερο ή και τρίτο κύμα της πανδημίας θα καταστήσει μια τέτοια εξέλιξη περισσότερο ρεαλιστική, προειδοποιεί η EIU.

Σεισάχθεια

Το μεγάλο ερώτημα που δημιουργείται είναι μήπως οι κυβερνήσεις και οι διεθνείς οργανισμοί θα έπρεπε ήδη να ετοιμάζονται για λύσεις απέναντι σε ένα τέτοιο σενάριο. Η βασική επιλογή που προβάλλει είναι βέβαια η σεισάχθεια, δηλαδή η διαγραφή χρεών και η επανεκκίνηση των οικονομιών. Μια τέτοια λύση, όμως, προκαλεί... αναγούλα σε κεφαλαιοκράτες και λοιπές δυνάμεις που αβγατίζουν τα κέρδη τους μέσα από τις αποδόσεις του συσσωρευμένου πλούτου τους και, όπως φαίνεται, ουδόλως απασχολεί για την ώρα τις κυρίαρχες οικονομικές δυνάμεις του πλανήτη.

H ομάδα των πιο ισχυρών οικονομιών του πλανήτη (G20) επέλεξε έτσι την προηγούμενη Τετάρτη να αναστείλει τις πληρωμές των χρεών που τους οφείλονται από τις 77 φτωχότερες χώρες του κόσμου αντί διαγραφής που προτείνουν αρκετές ΜΚΟ. Η συμφωνία στην οποία κατέληξαν έπειτα από πρόταση της Γαλλίας προβλέπει μετάθεση πληρωμών συνολικού χρέους 12 δισ. δολαρίων, οι οποίες έπρεπε να γινουν ώς το τέλος του 2020, στην περίοδο 2022-2024.

Η μετάθεση των πληρωμών του χρέους από το G20 ισοδυναμεί με σταγόνα στον ωκεανό, όταν ο ΟΗΕ εκτιμά ότι για τη διάσωση των οικονομιών του αναπτυσσόμενου κόσμου θα χρειαστεί ένα πακέτο ελάφρυνσης χρέους, χορήγησης ρευστότητας και παροχής οικονομικής βοήθειας για την υποστήριξη των εθνικών συστημάτων υγείας συνολικού ύψους 2,5 τρισ. δολαρίων.