«Στην τελευταία μας ετήσια αναφορά για τη βία ενάντια στους περιβαλλοντικούς ακτιβιστές και όσους υπερασπίζονται τα δικαιώματα της γης τους, καταγράφεται αύξηση του αριθμού των γυναικών και αντρών που σκοτώθηκαν τον τελευταίο χρόνο, ο υψηλότερος αριθμός που έχει ποτέ καταγραφεί. Επιπλέον τα αποτελέσματα της έρευνάς μας “αναδεικνύουν” πως αυτές οι επιθέσεις συνδέονται σε μεγάλο βαθμό με την αγροβιομηχανία και ειδικότερα με την καλλιέργεια φυτειών καφέ, φοινικέλαιου και μπανάνας. Οι εξορύξεις, η παράνομη υλοτομία και λαθροθηρία έχουν κι αυτές το μερίδιό τους στους θανάτους των ακτιβιστών».
Αυτό είναι το πόρισμα έρευνας που διεξήγαγε η ΜΚΟ Global Witness για το 2017, έτος που διεκδικεί το ρεκόρ δολοφονιών περιβαλλοντικών ακτιβιστών.
Στην έρευνα της ΜΚΟ που τιτλοφορείται «Με τι κόστος;» και δημοσιοποιήθηκε τον Ιούλιο του 2018, αναδεικνύεται μια πραγματικότητα που τρομάζει γιατί αφορά τη δολοφονία διακοσίων επτά ακτιβιστών.
Οι μισοί και πλέον από αυτούς έχασαν τη ζωή τους σε μόλις τρεις χώρες, Βραζιλία (23%), Κολομβία (18%) και Φιλιππίνες (14%), ενώ το 10% αυτών των δολοφονιών αφορά γυναίκες, κυρίως αυτόχθονες.
Ολες τους και όλοι έχασαν τη ζωή τους υπερασπιζόμενοι τη γη των κοινοτήτων τους ή τους φυσικούς πόρους της περιοχής τους.
Πολύ κατατοπιστικό το άρθρο της Jamison Ervin, υπεύθυνης του Παγκόσμιου Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για την Φύση και την Ανάπτυξη, όπου απαριθμώνται τα γεγονότα:
Τα περιστατικά βίας κατά γυναικών που υπερασπίζονται το δίκιο τους είναι μια τραγωδία για τις ίδιες, τις οικογένειές τους και τις κοινότητές τους
«Οι γυναίκες, και ειδικότερα οι αυτόχθονες, είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στα περιστατικά βίας που σχετίζονται με την προστασία του περιβάλλοντος. Περίπου οι μισές από όλες τις γυναίκες ακτιβίστριες δολοφονήθηκαν γιατί υπερασπίστηκαν την κοινοτική γη τους και τα περιβαλλοντικά δικαιώματά τους.
Το 2016 υπήρξε παγκόσμια κατακραυγή για τη δολοφονία της Berta Cáceres, που έχασε τη ζωή της υπερασπιζόμενη τα δικαιώματα της κοινότητάς της ενάντια στην κατασκευή υδροηλεκτρικού φράγματος στην Ονδούρα. Ομως η βία ενάντια σε πολλές ακόμη γυναίκες, κατά κανόνα, περνάει απαρατήρητη ως γεγονός.
Παράδειγμα, γυναίκες όπως η Emilsen Manyoma στην Κολομβία, η οποία αγωνίστηκε για τα δικαιώματα της κοινοτικής γης της φυλής της απέναντι στις ασύδοτες εξορύξεις και στα σχέδια αγροβιομηχανίας. Δολοφονήθηκε μαζί με το συζυγό της, την Τρίτη 17 Ιανουαρίου 2017. Η Leonela Tapdasan Pesadilla από τις Φιλιππίνες που υπερασπίστηκε τη γης της απέναντι σε μεγάλης κλίμακας σχέδια εξορύξεων, η Laura Leonor Vasquez Pineda από τη Γουατεμάλα, που και αυτή εναντιώθηκε κατά των συμφερόντων ορυχείων, όλες τους δολοφονήθηκαν την προηγούμενη χρονιά.
Ενας ακόμη μεγαλύτερος αριθμός γυναικών –περιβαλλοντικών ακτιβιστριών– αντιμετωπίζει απειλές, εκφοβισμό, βιασμούς, βασανιστήρια και φυλάκιση κάθε χρόνο, όπως η Patricia Gualinga Montalvo, ιθαγενής ακτιβίστρια της φυλής Kichwa, η οποία δέχεται καθημερινά απειλές για τη ζωή της, επειδή υπερασπίζεται τα δικαιώματα της κοινότητάς της στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου.
Αυτά τα περιστατικά βίας κατά γυναικών που υπερασπίζονται το δίκιο τους, συμπεριλαμβανομένων φυσικά και των αυτόχθονων γυναικών, είναι μια τραγωδία για τις ίδιες, τις οικογένειές τους και τις κοινότητές τους. Και εμάς τους υπόλοιπους πρέπει να μας κάνουν να συνειδητοποιήσουμε και να αντιληφθούμε πως αυτές οι τάσεις προς τη βία μας επηρεάζουν όλους.
Γιατί το λέω αυτό;
● Περισσότερα από τα μισά περιστατικά βίας που κατέγραψε η Global Witness εκτελέστηκαν από προσωπικό της αστυνομίας, της ασφάλειας ή από στρατιωτικούς. Σε πολλές από τις περιβαλλοντικές ακτιβίστριες “απονέμεται” η ετικέτα του τρομοκράτη, για τον απλούστατο λόγο ότι υπερασπίζονται ειρηνικά τη γη τους, την περιοχή τους, τους φυσικούς πόρους της. Αυτή η τάση όμως δείχνει μια παγκόσμια στροφή προς τον αυταρχισμό και δυστυχώς οι γυναίκες και ιδιαίτερα οι αυτόχθονες, πλήττονται περισσότερο.
● Η βία που ασκούν οι μεγάλες εταιρείες ενάντια στους πιο αδύναμους, είναι ένας από τους δέκα κινδύνους παγκόσμια, όπως καθορίσθηκαν το 2016 στην έκθεση του World Economic Forum, όπου επισημάνθηκε ότι όταν εκλείπει μια ισχυρή εθνική κυβερνητική πολιτική, διπλασιάζεται η ολοένα και αυξανόμενη δύναμη των πολυεθνικών εταιρειών, που πλέον αποτελούν παγκόσμια απειλή για την ειρήνη και τη σταθερότητα.
● Οι γυναίκες, ιδιαίτερα όσες διαβιούν σε φτωχές αστικές και αγροτικές περιοχές, αντιμετωπίζουν μια σχετικά νέα μορφή βίας, βία που σχετίζεται με περιβαλλοντικά θέματα ή με δραστηριότητες που μολύνουν τους φυσικούς πόρους, ειδικά το έδαφος και το νερό, διαμέσου της παραγωγής, της διαρροής ή της απόρριψης τοξικών ουσιών. Η βία που σχετίζεται με περιβαλλοντικά θέματα επηρεάζει δυσανάλογα τις γυναίκες καθώς οι τοξίνες εισέρχονται και βιοσυσσωρεύονται στο μητρικό γάλα και έτσι επηρεάζεται αρνητικά όχι μόνο η υγεία των μητέρων αλλά και των μωρών τους.
● Τα φαινόμενα βίας όλο και αυξάνονται και πλέον “ακουμπούν” και όσους στέκονται στο πλευρό των ακτιβιστών ή όσων υπερασπίζονται τα δίκαια των κοινοτήτων τους. Γυναίκες δημοσιογράφοι, όπως η Κολομβιανή Efigenia Vásquez Astudillo, η οποία σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια ρεπορτάζ που έκανε για τις αντιπαραθέσεις που είχαν ξεσπάσει γύρω από τα δικαιώματα γης στην Κολομβία και η δικηγόρος Maria de Lurdes Fernandes Silva, η οποία κατήγγειλε παράνομες δραστηριότητες στην περιοχή Para της Βραζιλίας, φαίνεται να “απολαμβάνουν” ολοένα και περισσότερες απειλές για τον περιβαλλοντικό τους ακτιβισμό. Κι αυτό το γεγονός ρίχνει βαριά σκιά στο μέλλον για το πόσο ελεύθερα μπορεί να λειτουργήσει ο Τύπος αλλά και κατά πόσο έχουμε δομήσει ένα ισχυρό νομικό καθεστώς που να μας προστατεύει όλους.
Παρ’ όλες τις αντιξοότητες, όμως, η ελπίδα δεν χάνεται ποτέ. Μέσα στη χρονιά, κυρίως εξαιτίας του θανάτου της Berta Cáceres, 24 χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής υπέγραψαν ένα νομικό δεσμευτικό σύμφωνο, καθαρά για την προστασία των δικαιωμάτων των περιβαλλοντικών ακτιβιστών».
Η έρευνα της «Global Witness» και η προσπάθεια της ΜΚΟ να γίνουν γνωστά τα γεγονότα βρήκαν υποστήριξη από πολλούς γνωστούς ακτιβιστές ανά τον κόσμο.
Μια από αυτούς, η συγγραφέας Margaret Atwood, σχολίασε ως εξής τα ευρήματα:
«Οι ντόπιες κοινότητες που προστατεύουν και ζουν στην ίδια γη για γενιές, τώρα στοχοποιούνται από εταιρείες και κυβερνήσεις που το μόνο που επιθυμούν διακαώς είναι το κέρδος αντί να διασφαλίσουν το μέλλον των ανθρώπων. Αυτές οι αποκρουστικές ιστορίες γυναικών που απειλούνται με βιασμό, των οποίων τα σπίτια παραδίδονται στη φωτιά και οι οικογένειές τους δέχονται επιθέσεις με ματσέτες (μαχαίρια), σε προσωπικό επίπεδο, είναι σοκαριστικές. Σε συλλογικό επίπεδο, δείχνουν ότι οι περιβαλλοντικοί ακτιβιστές βιώνουμε μια “επιδημία” βίας. Αυτή η κατάφωρη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων απαιτεί δυναμική διαμαρτυρία. Το 2017 είχαμε 207 απώλειες. Του χρόνου πόσοι θα χάσουν τη ζωή τους; Ολοι όσοι σηκώσουν το χέρι τους για να βάλουν φρένο στη λεηλασία της γης για βραχυπρόθεσμο κέρδος;»
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας