Τα βλέμματα της διεθνής κοινότητας είναι στραμμένα στο Αζερμπαϊτζάν, καθώς το μικρό κράτος του Νοτίου Καυκάσου φιλοξενεί τη μεγαλύτερη διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα, η οποία θα λάβει χώρα από τις 11 έως τις 22 Νοεμβρίου.
Διπλωμάτες από όλο τον κόσμο θα παρευρεθούν στο Μπακού για την ετήσια σύνοδο κορυφής για το κλίμα, γνωστή ως COP29, για να συζητήσουν τον τρόπο αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, σε μια περιοχή που ήταν μια από τις γενέτειρες της πετρελαϊκής βιομηχανίας.
Ωστόσο, η προτεινόμενη ατζέντα του παραλείπει τις συζητήσεις για τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων και αποκλείει τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών. Αυτό δεν αποτελεί έκπληξη. Το Αζερμπαϊτζάν αύξησε πρόσφατα την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου και στοχεύει να διαφοροποιήσει την οικονομία του επεκτείνοντας την εξόρυξή τους.
Ένα αυταρχικό και πλούσιο από ορυκτά κράτος
Στο Μπακού αναπτύχθηκαν τα πρώτα κοιτάσματα πετρελαίου στον κόσμο το 1846, ενώ 1899 το Αζερμπαϊτζάν κατέκτησε την πρώτη θέση στην παγκόσμια παραγωγή πετρελαίου.
Το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, δύο από τις κύριες πηγές εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που συμβάλουν στην υπερθέρμανση του πλανήτη, αποτελούν το σύνολο σχεδόν των εξαγωγών της χώρας.
Ο πρόεδρος της χώρας, Ιλχάμ Αλίγιεφ, τα χαρακτήρισε τον Απρίλιο ως «δώρο των θεών». Ο Αλίγιεφ, ο οποίος είναι ο αυταρχικός ηγέτης του Αζερμπαϊτζάν, είναι γιος του πρώην προέδρου και βρίσκεται στην εξουσία για περισσότερες από δύο δεκαετίες. Ο Αλίγιεφ χαρακτηρίζεται από τις αντιδημοκρατικές πρακτικές του αλλά και για παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Ο Αλίγιεφ δήλωσε ότι είναι «μεγάλη τιμή» για το Αζερμπαϊτζάν να φιλοξενήσει τη διάσκεψη. Είπε επίσης ότι θέλει η χώρα του να χρησιμοποιεί περισσότερη ανανεώσιμη ενέργεια στο εσωτερικό της, ώστε να μπορεί να εξάγει περισσότερο πετρέλαιο και φυσικό αέριο στο εξωτερικό. Ο Αλίγιεφ δήλωσε ότι αποτελεί «ένδειξη σεβασμού» από τη διεθνή κοινότητα το γεγονός ότι το Αζερμπαϊτζάν φιλοξενεί την COP και μια αναγνώριση του τι κάνει το Αζερμπαϊτζάν γύρω από την πράσινη ενέργεια.
Πράσινο ξέπλυμα
Ο Αζέρος πρόεδρος δήλωσε σε ομιλία του τον Μάρτιο ότι η χώρα του βρίσκεται στην «ενεργό φάση της πράσινης μετάβασης», αλλά πρόσθεσε ότι «κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει το γεγονός ότι χωρίς ορυκτά καύσιμα, ο κόσμος δεν μπορεί να αναπτυχθεί, τουλάχιστον στο ορατό μέλλον».
Ο Μουχτάρ Μπαμπάγιεφ, υπουργός Περιβάλλοντος του Αζερμπαϊτζάν και πρώην αντιπρόεδρος της κρατικής εταιρείας ενέργειας Socar, θα είναι ο πρόεδρος της διάσκεψης των συνομιλιών. Ο Μπαμπάγιεφ δήλωσε τον Απρίλιο ότι θέλει να δείξει πώς αυτή η «χώρα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου του παρελθόντος» μπορεί να δείξει στον κόσμο μια πράσινη πορεία με τις προσπάθειές της να αυξήσει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ιδίως την αιολική ενέργεια.
Είπε ότι πιστεύει ότι η σύνοδος κορυφής της χώρας του πρέπει να βασιστεί στην περσινή συμφωνία για τη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα και να προετοιμάσει το έδαφος για να συναντηθούν οι χώρες το 2025 για ενισχυμένα και χρηματοδοτούμενα σχέδια για την καταπολέμηση των αερίων που παγιδεύουν τη θερμότητα.
Αλλά πολλοί άνθρωποι αμφιβάλλουν για αυτές τις δεσμεύσεις. Πολλές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών υποστηρίζουν ότι η δέσμευση του Αζερμπαϊτζάν για τη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια ισοδυναμεί με «πράσινο ξέπλυμα» - δίνοντας την εντύπωση ότι η χώρα κάνει περισσότερα από όσα κάνει για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Οι ισχυρισμοί για πράσινο ξέπλυμα είναι πολλοί. Η περιβαλλοντική παρακολούθηση στο Αζερμπαϊτζάν είναι επικίνδυνη, δήλωσε η Kate Watters, εκτελεστική διευθύντρια της Crude Accountability, η οποία παρακολουθεί περιβαλλοντικά ζητήματα στην περιοχή της Κασπίας Θάλασσας, αναφερόμενη στην καταστολή που υφίσταται η κοινωνία των πολιτών, η οποία αναδεικνύει τις καταστροφικές για το περιβάλλον πρακτικές της χώρας.
Αυξάνονται οι εκπομπές των αερίων
Ο Μπαμπάγιεφ έχει επισημάνει ότι το Αζερμπαϊτζάν αντιμετωπίζει θερμοκρασίες υψηλότερες από τις κανονικές και δήλωσε ότι θέλει τα κράτη να έρθουν σε επαφή για να βελτιώσουν τα σχέδια τους για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων που συμβάλλουν στην υπερθέρμανση του πλανήτη. Αλλά η χώρα του έχει επικριθεί για την αποτυχία της να πατάξει το πρόβλημα αυτό.
Η ανάλυση της Global Witness, μιας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης, διαπίστωσε ότι ο όγκος των αερίων που προέρχονται από εγκαταστάσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου στο Αζερμπαϊτζάν αυξήθηκε κατά 10,5% από το 2018.
Η καύση αερίου αποτελεί σημαντική πηγή αιθάλης, εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και μεθανίου που συμβάλλουν στην υπερθέρμανση του πλανήτη. Συμβαίνει όταν οι ενεργειακές εταιρείες καίνε το πλεονάζον αέριο αντί να το δεσμεύουν όταν απελευθερώνεται κατά τη διάρκεια της εξόρυξης πετρελαίου.
Η συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα απαιτεί από τις χώρες να υποβάλλουν σχέδια για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, με την τελευταία ενημέρωση του Αζερμπαϊτζάν να έρχεται το 2023. Μια ομάδα επιστημόνων για το κλίμα αξιολόγησε ως «ανεπαρκές» το σχέδιο του Αζερμπαϊτζάν. Αναμένεται ότι η χώρα θα υποβάλει επικαιροποιημένο σχέδιο φέτος.
Η Ευρώπη εξαρτημένη από το φυσικό αέριο των Αζέρων
Το Αζερμπαϊτζάν διαθέτει ένα από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα φυσικού αερίου στον κόσμο, το Σαχ Ντενίζ, ενώ παράλληλα η BP ανακοίνωσε τον Απρίλιο την έναρξη παραγωγής πετρελαίου από μια νέα υπεράκτια πλατφόρμα στην Κασπία Θάλασσα.
Το Μπακού σχεδιάζει να αυξήσει την παραγωγή ορυκτών καυσίμων την επόμενη δεκαετία και οι φυσικοί του πόροι το έχουν μετατρέψει σε γεωπολιτικό παίκτη.
Πριν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, η Μόσχα προμήθευε περίπου το 40% του φυσικού αερίου της Ευρώπης μέσω τεσσάρων αγωγών, αλλά το μεγαλύτερο μέρος αυτού του φυσικού αερίου διακόπηκε αργότερα.
Αυτό σήμαινε ευκαιρία για το Αζερμπαϊτζάν, με την ΕΕ να συνάπτει συμφωνία αργότερα την ίδια χρονιά για τον διπλασιασμό των εισαγωγών αζερικού φυσικού αερίου σε 20 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως έως το 2027. Ωστόσο, υπάρχουν ερωτήματα σχετικά με το κατά πόσον το Αζερμπαϊτζάν μπορεί να ανταποκριθεί στη ζήτηση αυτή.
«Όσο περισσότερες ανανεώσιμες πηγές έχουμε, τόσο περισσότερο φυσικό αέριο θα εξοικονομήσουμε», δήλωσε ο Αλίγιεφ τον Μάρτιο, σημειώνοντας ότι τα καύσιμα που θα εξοικονομηθούν θα είναι “μια πρόσθετη συνεισφορά στον Νότιο Διάδρομο Φυσικού Αερίου”, ο οποίος μεταφέρει φυσικό αέριο από την Κασπία Θάλασσα στην Ευρώπη.
Αξιωματούχοι του Αζερμπαϊτζάν έχουν υποστηρίξει ότι είναι άδικο να επικρίνεται το Μπακού για την παραγωγή περισσότερων ορυκτών καυσίμων, όταν υπάρχει ζήτηση για αυτά σε όλη την Ευρώπη, καθώς οι εθνικές κυβερνήσεις προσπαθούν να διατηρήσουν χαμηλές τις τιμές των καυσίμων για τους πολίτες.
Για πολλούς ειδικούς σε θέματα κλίματος, το ερώτημα για το Αζερμπαϊτζάν είναι αν η χώρα είναι σοβαρή για τη φιλοξενία διαπραγματεύσεων που επικεντρώνονται στην απανθρακοποίηση και την πράσινη μετάβαση.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας