Το Ευρωκοινοβούλιο καταδίκασε τη Frontex για παραβιάσεις του κράτους δικαίου

Με συντριπτικό ποσοστό, το Ευρωκοινοβούλιο καταδίκασε τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (Frontex). Αρνήθηκε να δώσει «πράσινο φως» για τον οικονομικό απολογισμό της Frontex (χορήγηση απαλλαγής) για το 2020. 

Πιο συγκεκριμένα, 345 ευρωβουλευτές ψήφισαν υπέρ της σύστασης της αρμόδιας επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να αρνηθεί τη χορήγηση απαλλαγής στη Frontex, ενώ 284 ψήφισαν κατά της πρότασης (δηλ. υπέρ της χορήγησης απαλλαγής) και 8 απείχαν. 

Στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου συζητήθηκε εκτάκτως το πόρισμα-κόλαφος της OLAF για τις ευθύνες της Frontex στις επαναπροωθήσεις και τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τι λέει το ψήφισμα για την Ελλάδα

Όσον αφορά την Ελλάδα, το Κοινοβούλιο εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία για τις πρόσφατες αποκαλύψεις των ΜΜΕ που είχαν πρόσβαση στην έκθεση της OLAF, σύμφωνα με την οποία η πρώην εκτελεστική ηγεσία του Οργανισμού ήταν ενήμερη για παράνομες επαναπροωθήσεις και στήριζε και συμμετείχε στη χρηματοδότησή τους, και παροτρύνει την Επιτροπή να αναλάβει σοβαρή ευθύνη και να λάβει σαφή μέτρα για να διασφαλίσει ότι δεν θα επαναληφθούν τέτοιες καταστάσεις και να καταστήσει τους οργανισμούς και τους φορείς της Ε.Ε. υπόλογους για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Εκφράζει επίσης περαιτέρω ανησυχία για το γεγονός ότι (σύμφωνα με αναφορές) διερμηνέας που απασχολείται από τον Οργανισμό δέχθηκε επίθεση από Έλληνες συνοριοφύλακες, μαζί με τουλάχιστον 100 υπηκόους τρίτων χωρών, και στη συνέχεια εξαναγκάστηκε να διασχίσει τα σύνορα προς την Τουρκία και καλεί τον Οργανισμό και τις ελληνικές αρχές να επιταχύνουν την έρευνα και να επιβάλουν κυρώσεις για κάθε πιθανό παράπτωμα.

Επίσης, οι ευρωβουλευτές ζήτησαν την αναστολή των δραστηριοτήτων στήριξης του Frontex στην Ουγγαρία (επιστροφές), δεδομένης της κατάστασης του κράτους δικαίου στη χώρα.

Και σεξουαλικό σκάνδαλο

Οι ευρωβουλευτές εξέφρασαν επίσης τον αποτροπιασμό τους σχετικά με την αυτοκτονία μέλους του προσωπικού, η οποία «σχετίζεται με εικαζόμενες πρακτικές σεξουαλικής παρενόχλησης» και σημειώνουν ότι το 2020 αναφέρθηκαν 17 περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης, εκ των οποίων οι 15 έκλεισαν χωρίς περαιτέρω διερεύνηση.

Η έκθεση της OLAF

Η έκθεση της OLAF δόθηκε στη δημοσιότητα από το περιοδικό Spiegel, σε συνεργασία με άλλα μέσα ενημέρωσης, προκαλώντας σοβαρούς τριγμούς εντός της Frontex και έφερε την παραίτηση του επικεφαλής της υπηρεσίας Φράνσις Λετζέρι. Η έκθεση της OLAF θεμελιώνει χωρίς αμφιβολίες ή αστερίσκους τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και το γεγονός ότι η Frontex παρότι γνώριζε πολύ καλά την ύπαρξή τους, «δεν διασφάλισε την απαραίτητη συνέχιση της διερεύνησης» και αντίθετα επισήμως επιμένει μέχρι και σήμερα να ισχυρίζεται ότι «οι ενέργειές της στο Αιγαίο ήταν σύμφωνες με το νομικό πλαίσιο και τις ευθύνες της που πηγάζουν από τα θεμελιώδη δικαιώματα».

Είκοσι μαρτυρίες, μήνες ερευνών, περισσότερες από 120 σελίδες συμπληρώνουν το παζλ του πορίσματος – φωτιά της OLAF, με το Spiegel να επισημαίνει ότι, παρά την παραίτηση Λετζέρι, η έρευνα της ευρωπαϊκής υπηρεσίας κατά της διαφθοράς έφερε αποκαλύψεις που δημιουργούν ακόμη μεγαλύτερα ερωτήματα.

Να σημειωθεί ότι παρότι δεν ήταν μέρος της έρευνας, το πόρισμα αποκαλύπτει με ωμό τρόπο πώς η ελληνικές αρχές στο Αιγαίο παράτησαν πρόσφυγες σε φουσκωτές σχεδίες μέσα στη θάλασσα, προκειμένου να μην μπορέσουν να ασκήσουν το δικαίωμά τους να ζητήσουν άσυλο στην Ε.Ε. Παρά τα αναρίθμητα ρεπορτάζ που αποδεικνύουν τις παράνομες επαναπροωθήσεις, η ελληνική κυβέρνηση επιμένει να απορρίπτει τις κατηγορίες και να κάνει λόγο για «fake news».

Την ίδια στιγμή η έκθεση της OLAF δείχνει πως η Frontex έγινε συνεργός σε αυτές τις πρωτοφανείς παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. 

Ικανοποίηση για εξαγγελίες νέας διευθύντριας

Πάντως, το Κοινοβούλιο εξέφρασε την ικανοποίησή του για τον διορισμό της νέας προσωρινής διευθύντριας του Frontex τον Ιούλιο του 2022, για τα διορθωτικά μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί ή προγραμματιστεί και για τις θετικές αλλαγές όσον αφορά τα θεμελιώδη δικαιώματα.

Οι ευρωβουλευτές χαιρέτισαν τον νέο τρόπο διαχείρισης εντός του οργανισμού, ο οποίος προσπαθεί να τον καταστήσει ασφαλή χώρο εργασίας που ενθαρρύνει τους ανθρώπους να μιλήσουν δημόσια, επισημαίνοντας παράλληλα ότι τα προβλήματα στον οργανισμό ενδέχεται να είναι βαθύτερης «διαρθρωτικής» φύσης και να ξεπερνούν την αμέλεια και τα λάθη μεμονωμένων ατόμων, όπως διατείνεται το διοικητικό συμβούλιο του οργανισμού.

Το σημείο αυτό τονίστηκε από πολλούς ευρωβουλευτές κατά τη διάρκεια της συζήτησης περί ευθύνης του Frontex για παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων στα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε., ενώ άλλοι ομιλητές τάχθηκαν υπέρ της χορήγησης απαλλαγής, αναφερόμενοι στις τρέχουσες μεταρρυθμίσεις στον Frontex και την πρόοδο που έχει σημειωθεί για τις προϋποθέσεις που έθεσε το Κοινοβούλιο στην προηγούμενη έκθεση απαλλαγής του.