Ρατσιστικές και ξενοφοβικές συμπεριφορές στα σύνορα διαφυγής της Ουκρανίας

Μπορεί η μισαλλοδοξία κυβερνήσεων και πολιτών της Ευρώπης να μπήκε επιλεκτικά και προσωρινά σε λήθαργο μπροστά στο δράμα εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων πολέμου από την Ουκρανία -λες και το δράμα των... άλλων προσφύγων πολέμου από τη Συρία και το Αφγανιστάν, δεν ζυγίζει το ίδιο-, κόντρα όμως στις εκκλήσεις του ΟΗΕ και των αρμόδιων υπηρεσιών του πληθαίνουν καθημερινά οι συνεχιζόμενες καταγγελίες για εκδηλώσεις ξενοφοβίας και ρατσισμού εντός Ουκρανίας αλλά και Πολωνίας.

Θύματα εκτοπισμένοι από τρίτες χώρες - φοιτητές και εργαζόμενοι μετανάστες- που πασχίζουν με τη σειρά τους να διαφύγουν από την εμπόλεμη χώρα, όπως φυσικά έχουν κάθε δικαίωμα ασχέτως καταγωγής, θρησκείας και φυλής. 

«Συνταραγμένοι από τη διακριτική μεταχείριση και έχοντας εγκαταλειφθεί να οργανώσουν οι ίδιοι την εκκένωσή τους από την Ουκρανία, άνθρωποι από αφρικανικά, ασιατικά και λατινοαμερικάνικα κράτη, οι οποίοι κατάφεραν να βγουν έξω από τη χώρα, σχηματίζουν τώρα αυτοσχέδια δίκτυα για να βοηθήσουν χιλιάδες άλλους που ελπίζουν να διαφύγουν», έγραφε εκτενής χθεσινή ανταπόκριση του Associated Press. Να συνδράμει πλέον συμπατριώτες του και άλλους αλλοδαπούς εγκλωβισμένους προσπαθεί ο 25χρονος Αλεξάντερ Σόμτο Ορα, φοιτητής από τη Νιγηρία, που περιέγραψε στο ειδησεογραφικό πρακτορείο την ξενοφοβία και τις απειλές βίας που υπέστη καθώς πλησίαζε τα σύνορα με την Πολωνία. 

Ουκρανοί συνοριοφύλακες «διαχώριζαν τους Αφρικανούς μαζί με τους Ινδούς από τους υπόλοιπους και μας διέταξαν να πάμε στα ρουμανικά σύνορα», πολλά χιλιόμετρα μακριά, κατήγγειλε ο Αλεξάντερ. «Μας είπαν ότι αν προσπαθούσαμε να περάσουμε με το ζόρι, θα μας πυροβολούσαν», συνέχισε την τρομακτική διήγηση ο νεαρός, με το αμερικανικό ειδησεογραφικό πρακτορείο να επισημαίνει πως κατέχει βίντεο που δείχνει την αντιπαράθεση. «Υψώσαμε τα χέρια και τους είπαμε πως είμαστε φοιτητές και απλά θέλουμε να πάμε σπίτια μας», περιέγραψε ο Αλεξάντερ. Τελικά τους άφησαν να περάσουν.

Παρόμοιες μαρτυρίες περιλαμβάνονται και σε ρεπορτάζ του αραβικού Al Jazeera. «Όταν η Αμάνι αλ-Αταρ έφυγε από το Ντνίπρο στη νοτιοανατολική Ουκρανία, τη δεύτερη μέρα της ρωσικής εισβολής, φαντάστηκε ότι θα ήταν θέμα ωρών προτού περάσει στην ασφάλεια της γειτονικής Πολωνίας», έγραφε το δημοσίευμα. 

Αντίθετα την 25χρονη Μαροκινή φοιτήτρια οδοντιατρικής, όπως και τους άλλους εννιά φίλους της -όλοι τους Αραβες φοιτητές στο πανεπιστήμιο του Ντνίπρο, που είχαν πληρώσει 150 ευρώ σε οδηγό λεωφορείου για να τους μεταφέρει στην πολωνική μεθόριο- περίμενε μια πολύ δυσάρεστη έκπληξη. Σαράντα χιλιόμετρα πριν φτάσουν, Ουκρανοί στρατιώτες τους σταμάτησαν και τους αποβίβασαν. «Μας έδειξαν προς μια κατεύθυνση και είπαν: "Εκεί είναι η Πολωνία. Τώρα περπατήστε"», θυμάται η κοπέλα, συμπληρώνοντας πως οι στρατιώτες ισχυρίστηκαν ότι οι αλλοδαποί δεν επιτρεπόταν να πάνε πιο κάτω μέσα σε όχημα. «Φόρτωσαν το λεωφορείο μας με Ουκρανούς και αυτό συνέχισε μέχρι τα σύνορα»...

🧵of videos from Moroccan students on Ukraine-Poland border.

They speak of discrimination by Ukrainian soldiers against African, Asian & Arab nationals - mostly students - as they fled the war.

"Ukrainians are allowed to cross [into Poland]. But we're not," says one student. pic.twitter.com/BS680QlidV

— Arwa Ibrahim (@arwaib) March 5, 2022

Αφού προηγήθηκε νέα κακομεταχείριση, αλλεπάλληλες ρατσιστικές διακρίσεις από καταστηματάρχες και βιαιοπραγίες εναντίον τους από άλλους στρατιώτες, η ομάδα των Αράβων φοιτητών κατάφερε μετά από μέρες μέσα στο ψύχος να προσεγγίσει επιτέλους την πολωνική μεθόριο. Και εκεί ωστόσο τους περίμεναν προσκόμματα. «Ο στρατός διαφοροποιούσε τον κόσμο ανάλογα με το χρώμα του δέρματος και το φύλο», υποστηρίζει η Αμάνι. «Οι γυναίκες επιτρεπόταν εντός ωρών να προχωρήσουν, ενώ οι άντρες μπορεί να περίμεναν ακόμη και μέρες. Επίσης, όσο πιο σκούρο το δέρμα σου, τόσο χειρότερη και μακρύτερη η αναμονή»...

Μαύροι και Ασιάτες ξυλοφορτώνονταν, λέει, και στέλνονταν στο τέλος της ουράς. «Σ' αυτό το σημείο άτομα έπεφταν στο έδαφος με υποθερμία. Άλλοι κατέρρεαν από εξάντληση. Είμασταν όμως μονάχα Άραβες, μαύροι και Ασιάτες. Οι Ουκρανοί είχαν περάσει εντός λεπτών», ανέφερε, θεωρώντας μάλιστα πως αιτία για την φοβερή τους περιπέτεια είναι μια ανεπίσημη ημερήσια ποσόστωση από γειτονικά κράτη της Ουκρανίας, που καθορίζει πόσοι πρόσφυγες επιτρέπεται να περάσουν. Το Al Jazeera διευκρίνιζε πως αδυνατούσε να επιβεβαιώσει τις καταγγελίες. 

"We were rounded up by Ukrainian soldiers & volunteers along with thousands of other Arabs, Indians, and Africans. They drew rectangles on the asphalt and lined us up inside them. Anyone who moved out of line was beaten with a baton or the butt of a rifle." - Amani Al-Attar, 25. pic.twitter.com/sTMDAbsenr

— Arwa Ibrahim (@arwaib) March 5, 2022

Ανάλογο μακροσκελές ρεπορτάζ είχε κάνει τις προάλλες και το CNN, καθώς όλα τα δεδομένα συγκλίνουν πως τέτοια σοκαριστικά γεγονότα είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό αληθινά. Σύμφωνα την πιο πρόσφατη ανακοίνωση του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης την Παρασκευή, σχεδόν 80.000 πολίτες από 138 χώρες είχαν καταφέρει να διαφύγουν από την Ουκρανία. 

«Ορισμένοι», μετέδιδε το Associated Press, «έχουν αναφέρει πως τους αρνήθηκαν την πρόσβαση σε καταφύγια βομβαρδισμών, μέσα μεταφοράς, ακόμα και προξενεία των χωρών καταγωγής τους σε γειτονικά κράτη, δήλωσε την Πέμπτη η ειδική εισηγήτρια του ΟΗΕ για τις σύγχρονες μορφές ρατσισμού, Τεντάγι Ακιούμε, αποκαλώντας την ρατσιστική και ξενοφοβική μεταχείριση "απειλητική για τη ζωή"». Με οργή έχει αντιδράσει εξάλλου η Αφρικανική Ένωση, όπως και επιμέρους κυβερνήσεις. 

«Οι Αφρικανοί που επιδιώκουν να απομακρυνθούν είναι φίλοι μας και χρειάζεται να έχουν ίσες ευκαιρίες να επιστρέψουν με ασφάλεια στις χώρες καταγωγής τους», είχε τουιτάρει την Τετάρτη ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών, Ντμίτρο Κουλέμπα, δημοσιοποιώντας έναν ειδικό τηλεφωνικό αριθμό βοήθειας για τους αλλοδαπούς παγιδευμένους. «Εντός 12 ωρών, ο τηλεφωνικός αριθμός είχε γίνει retweet πάνω από 21.000 φορές», έγραφε το A.P. «Την επόμενη μέρα ωστόσο η γραμμή δεν απαντούσε»...