Ερίκ Ζεμούρ: ένας Γάλλος «Τραμπ» για την προεδρία

«Δεν είναι πια η στιγμή να μεταρρυθμίσουμε τη Γαλλία, αλλά να τη σώσουμε… Γι’ αυτό ζητώ την ψήφο σας, ώστε τα παιδιά και τα εγγόνια μας να μη γνωρίσουν τη βαρβαρότητα, να μη φέρουν τα κορίτσια μας μαντίλες και να μην είναι υποταγμένα τα αγόρια μας». Ο «σωτήρας» δεν είναι άλλος από τον ακροδεξιό Ερίκ Ζεμούρ, που επέλεξε αυτή τη φοβική αποστροφή για να ανακοινώσει την υποψηφιότητά του στις γαλλικές προεδρικές του 2022.

Ο μισαλλόδοξος και ξενοφοβικός συγγραφέας, δημοσιογράφος και τηλεοπτικός αστέρας επί μήνες προετοίμαζε το έδαφος με την εμπρηστική ρητορική του. Και επέλεξε να επισημοποιήσει την υποψηφιότητά του με ένα βίντεο όπου εμφανίζεται ως ο ύπατος προασπιστής μιας «χαμένης» λευκής Γαλλίας που σήμερα στοιχειώνεται από μαύρους, μουσουλμάνους και μαντιλοφορούσες γυναίκες. «Μιας χώρας που απειλείται να χάσει την ταυτότητά της λόγω της επέλασης των μεταναστών» και μόνο εκείνος μπορεί να τη σώσει, γιατί είναι «ο μόνος που έχω το θάρρος και την αποφασιστικότητα να το κάνω».

Καθισμένος σε ένα γραφείο με βιβλιοθήκες πίσω του, διαβάζει μπροστά σε ένα παλιό μικρόφωνο, ενώ στο δεκάλεπτο βίντεο παρελαύνουν εικόνες που δείχνουν μια βίαιη σύγχρονη Γαλλία, με επεισόδια στους δρόμους, φωτιές και καταστροφές, αλλά και πολιτικούς, συνδικαλιστές, διανοούμενους (σαν τον Μπερνάρ Ανρί Λεβί) που κατ’ αυτόν έχουν συμβάλει στον εκμαυλισμό της Γαλλίας. Και εναλλάσσονται με ειδυλλιακές σκηνές του παρελθόντος και ένδοξα πρόσωπα της Ιστορίας, από τη Ζαν ντ’ Αρκ ώς τον Ναπολέοντα.

Εξαιρετικά επιδέξιος στους συμβολισμούς, το σκηνικό που επέλεξε θυμίζει τη διάσημη ομιλία του στρατηγού Ντε Γκολ τον Ιούνιο του 1940, καλώντας τους Γάλλους να αντισταθούν στη ναζιστική κατοχή. Μια παρωδία που σχολιάστηκε από τον ηγέτη του Γαλλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος, Ολιβιέ Φορ: «Ο Ζεμούρ χρησιμοποίησε το μικρόφωνο του Ντε Γκολ αλλά την ομιλία του Πετέν για να ανακοινώσει την υποψηφιότητά του».

«Διανοούμενος» της λεκτικής αγυρτείας

Γιος Εβραίων της Αλγερίας που επέστρεψαν στη Γαλλία τη δεκαετία του ‘50, ο 63χρονος Ζεμούρ δούλεψε επί χρόνια στο περιοδικό Le Figaro κι έγινε διάσημος με τις καθημερινές εκπομπές του στο CNews, τηλεοπτικό δίκτυο ανάλογο του αμερικανικού Fox News, όπου μεταφέρει τις ακραίες φοβικές του ιδέες σε δεκάδες χιλιάδες θεατές. Οπως κάνει και με τα βιβλία του που -παράλληλα με σχόλια προσβλητικά για τις γυναίκες και τις μειονότητες- έχουν επίκεντρο την παρακμή με την οποία απειλείται η Γαλλία από το Ισλάμ, τους μετανάστες και τις αριστερές πολιτικές της πολυπολιτισμικότητας.

Εχει αναδυθεί σαν ένας άλλος Ντόναλντ Τραμπ, ένας προβοκάτορας που απεχθάνεται την πολιτική ορθότητα, επιτίθεται εναντίον των ελίτ (πολιτικών, δημοσιογράφων, τεχνοκρατών των Βρυξελλών) και φτάνει να διαστρέφει την Ιστορία «ξαναγράφοντας ηρωικά» μερικά από τα πιο σκοτεινά ιστορικά επεισόδια της Γαλλίας: από τον πόλεμο στην Αλγερία ώς τον στρατηγό Φιλίπ Πετέν, εχθρό του Ντε Γκολ, που συνθηκολόγησε με τη ναζιστική Γερμανία.

Η κεντρική θέση του συμπυκνώνεται στη συνωμοσιολογική θεωρία της «μεγάλης αντικατάστασης» που έχει εμπνεύσει πολλούς τρομοκράτες, υπέρμαχους της ανωτερότητας της λευκής φυλής ανά τον κόσμο. Μια θεωρία που υποστηρίζει πως η λευκή ευρωπαϊκή φυλή αρχίζει να αντικαθίσταται από αραβικής και αφρικανικής καταγωγής μετανάστες με τη συνενοχή μιας σκοτεινής πολιτικής ατζέντας των ελίτ. Εξ ου και το μήνυμα που επανέλαβε στο βίντεό του: «Δεν θα τους αφήσουμε να μας κυριεύσουν, να μας κάνουν υποτακτικούς, να μας καταστήσουν αποικία. Δεν θα επιτρέψουμε να μας αντικαταστήσουν».

Ο Ζεμούρ απευθύνεται στους απογοητευμένους· σε αυτούς που αποκαλεί «εξόριστους του εσωτερικού», που δεν αναγνωρίζουν την πατρίδα τους λόγω της «τριτοκοσμοποίησής» της από τους μετανάστες· σε όσους νιώθουν ότι το πολιτικό σύστημα δεν τους εκπροσωπεί· στους πολίτες που «εγκαταλείφθηκαν» από τις Βρυξέλλες που αποφασίζουν για τη ζωή τους. Φλερτάρει με τους πιο ριζοσπάστες εθνικιστές, τους ευρωσκεπτικιστές και πολέμιους της παγκοσμιοποίησης, εκείνους που ανησυχούν με τη μετανάστευση και την ανασφάλεια, τους συνωμοσιολόγους αντιεμβολιαστές, τους συντηρητικούς Καθολικούς.

Οι αναλυτές κάνουν λόγο για έναν «μη τυπικό» υποψήφιο, που διεκδικεί την προεδρία έχοντας καταδικαστεί αρκετές φορές για ρατσιστική ρητορική και υποδαύλιση φυλετικών και θρησκευτικών διακρίσεων. Η πιο πρόσφατη, στις 17 Νοεμβρίου όταν καταδικάστηκε γιατί αποκάλεσε τους ασυνόδευτους ανήλικους μετανάστες «κλέφτες, δολοφόνους, βιαστές». Δεν είναι επαγγελματίας πολιτικός, αλλά παρουσιάζεται σαν ένας ρήτορας διανοούμενος, ικανός να καθηλώνει τους ακροατές του με φιλοσοφικούς αφορισμούς και λογοτεχνικά τσιτάτα, που δεν είναι παρά λεκτική αγυρτεία.

Αναταράσσοντας τα νερά

Χωρίς να διαθέτει καν κόμμα, απειλεί να αλλάξει τα δεδομένα μιας αναμέτρησης που έμοιαζε ότι θα είναι επανάληψη της προηγούμενης προεδρικής με πρωταγωνιστές τον Εμανουέλ Μακρόν και τη Μαρίν Λεπέν. Με όχημα το τελευταίο βιβλίο «Η Γαλλία δεν είπε την τελευταία της λέξη», που κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο και έχει πουλήσει ήδη 250.000 αντίτυπα, ξεκίνησε μια περιοδεία που στην πραγματικότητα ήταν η άτυπη έναρξη της εκστρατείας του. Κι ενώ τότε είχε μόλις το 5% στην πρόθεση ψήφου, σύντομα κάποιες δημοσκοπήσεις, πριν καν να έχει ανακοινώσει επίσημα την υποψηφιότητά του, τον έφεραν με 13-19% να ξεπερνά σε ποσοστά τη Λεπέν και να αναδεικνύεται σε πιθανό βασικό αντίπαλο του Μακρόν για τον δεύτερο γύρο των προεδρικών. Για να πέσει αργότερα στο 12-15%, παραμένοντας ωστόσο «άξιος αντίπαλος».

Ο Ζεμούρ έσπασε το μονοπώλιο της Ακροδεξιάς που ώς τώρα κατείχε η Λεπέν. Το μήνυμά του είναι ακόμη πιο ριζοσπαστικό από εκείνο του Εθνικού Συναγερμού της (RN) και είναι σαφές ότι είναι το κόμμα της κυρίως που ζημιώνεται από την υποψηφιότητά του.

«Διόλου δεν ανησυχώ», δήλωσε ωστόσο η Λεπέν, θεωρώντας ότι οι ακρότητές του τελικά θα μπορούσαν να την ευνοήσουν. «Ο εχθρός μου εξακολουθεί να είναι ο Εμανουέλ Μακρόν. Ο Ζεμούρ είναι τόσο υπερβολικός -σαν καρικατούρα- στον τρόπο που παρουσιάζει τα πράγματα, που είναι προφανές πως όσα εμείς προτείνουμε εμφανίζονται ως κάτι σοβαρό, επεξεργασμένο, λογικό», πρόσθεσε υποστηρίζοντας πως ο Ζεμούρ έχει φτιάξει ένα «απόθεμα ψήφων» για την υποψηφιότητά της, ότι δηλαδή διεύρυνε τη βάση των δυνητικών ψηφοφόρων της Ακροδεξιάς, κάτι που θα την ευνοούσε πολύ στον δεύτερο γύρο, όπου είναι σίγουρη πως θα περάσει.

Αλλά αποτελεί απειλή και για την παραδοσιακή Δεξιά, με δημοσκοπική ανάλυση να δείχνει πως ο Ζεμούρ έχει ήδη προσεταιριστεί το ένα τέταρτο των ψηφοφόρων που στήριξαν τους Ρεπουμπλικανούς (LR) το 2017, οδηγώντας το κόμμα σε ακόμη πιο συντηρητικές θέσεις. Οπως δείχνουν και τα προχθεσινά αποτελέσματα του πρώτου γύρου των προκριματικών: στην τελική ψηφοφορία για τον διεκδικητή της προεδρικής υποψηφιότητας των Ρεπουμπλικανών, που θα γίνει σήμερα, πέρασε πρώτος ο ακραίος Ερίκ Σιοτί με δεύτερη τη Βαλερί Πεκρές.

Κάποιοι λένε ότι ο Ζεμούρ είναι ένας διάττων αστέρας που θα σβήσει όσο γρήγορα αναδύθηκε. Μπορεί, έλεγε στη Le Figaro ο Φρανσουά Κράους του ινστιτούτου Ifop, «αλλά είναι λάθος να απαξιώνουν τις πιθανότητές του, όπως έκανε ο αμερικανικός Τύπος το 2016 με τον Τραμπ». Δεν είναι τυχαίο που πολλοί αποκαλούν το κίνημά του «κομψό τραμπισμό α λα γαλλικά».