Πολωνία: εκλογικό θρίλερ σε ομιχλώδες πολιτικό τοπίο

Κρίσιμη η τελική αναμέτρηση που καθυστέρησε λόγω κορονοϊού. Οι ανοιχτοί «λογαριασμοί» είναι πάντως μεγάλοι και παλιοί. Οχι μόνο στην πολωμένη Πολωνία, που αυτήν την Κυριακή καλείται να εκλέξει στον β' γύρο τον νέο πρόεδρό της. Αυτές οι κάλπες θεωρούνται σημαντικό τεστ για τον καλπάζοντα λαϊκισμό, σε όλη την Ευρώπη...

Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις, πάντως, προδικάζουν εκλογικό θρίλερ. Για την ακρίβεια, δείχνουν ότι ο μέχρι πρότινος διαφαινόμενος εκλογικός περίπατος για τον νυν πρόεδρο -και εκλεκτό του εθνικολαϊκιστικού, με σαφείς ακροδεξιές τάσεις, κυβερνώντος κόμματος Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS)- Αντρέι Ντούντα αποτελεί πια παρελθόν μπροστά στην πολιτική προέλαση του φιλοευρωπαίου αντιπάλου του, φιλελεύθερου δημάρχου Βαρσοβίας, Ραφάλ Τρζασκόφσκι.

Σύμφωνα με την εταιρεία Kantar, ο Τρζασκόφσκι κυμαίνεται στο 50,6% των ψήφων, έναντι 49,4% του Ντούντα. Η προβλεπόμενη διαφορά είναι οριακή, εντός στατιστικού λάθους. Το τελικό αποτέλεσμα της Κυριακής εκτιμάται ότι θα κρίνουν τελικά το ποσοστό συμμετοχής, οι αναποφάσιστοι και οι ψηφοφόροι άλλων προεδρικών υποψηφίων του α' γύρου, κυρίως δε οι νέοι.

Οχι τυχαία, ο εθνικιστής Ντούντα έσταζε όλες τις προηγούμενες ημέρες δηλητήριο, επιχειρώντας να συσπειρώσει την εκλογική βάση του και να κερδίσει τις ψήφους τής... αυθεντικής πολωνικής Ακροδεξιάς και των υπερσυντηρητικών Καθολικών με τη μισαλλόδοξη ρητορική του. Πόνταρε στον αντισημιτισμό. Κατήγγειλε γερμανικό «δάκτυλο» στην προεκλογική εκστρατεία, αναμοχλεύοντας τις μνήμες από τη ναζιστική κατοχή της Πολωνίας. Εχοντας ήδη χαρακτηρίσει το κίνημα υπέρ των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ «ιδεολογία πιο επικίνδυνη από τον κομμουνισμό», την περασμένη Δευτέρα πρότεινε συνταγματική τροποποίηση, ώστε να απαγορεύονται οι υιοθεσίες από ζευγάρια του ίδιου φύλου.

Το ακροδεξιό του μήνυμα βρίσκει ευήκοα ώτα κυρίως στους ηλικιωμένους και στους ψηφοφόρους των αγροτικών περιοχών, κυρίως στα ανατολικά, που έχουν εγκαταλείψει εδώ και καιρό το Πολωνικό Λαϊκό Κόμμα, σαγηνευμένοι από τα κυβερνητικά προγράμματα πρόνοιας. Η δημόσια τηλεόραση, εν τω μεταξύ, λειτουργεί απροκάλυπτα ως εργαλείο κυβερνητικής προπαγάνδας, παίζοντας τα... ρέστα της στην επανεκλογή του Ντούντα στην προεδρία.

Αξίωμα ουδόλως διακοσμητικό, εάν αναλογιστεί κανείς ότι ο πρόεδρος έχει λόγο στην εξωτερική πολιτική της Πολωνίας και δικαίωμα βέτο σε νόμους που έχει εγκρίνει η Βουλή. Στον αντίποδα, ο Ντούντα έχει ήδη –κατά την πενταετή θητεία του– βάλει την υπογραφή του στους πιο επαίσχυντους νόμους του PiS. Πρώτος και πιο επίμαχος, αυτός για την ποδηγέτηση της Δικαιοσύνης, που έχει εύλογα φέρει τη Βαρσοβία σε τροχιά μετωπικής σύγκρουσης με τις Βρυξέλλες.

«Παρά τις επικρίσεις τους προς την Ε.Ε, ούτε ο Ντούντα ούτε το PiS θα τολμούσαν να διανοηθούν να την εγκαταλείψουν», γράφει σε ανάλυσή της για το ινστιτούτο Carnegie Europe η Τζούντι Ντέμπσεϊ. Πρώτον», εξηγεί, «γιατί η Ε.Ε. είναι εξαιρετικά δημοφιλής στην πλειονότητα των Πολωνών. Δεύτερον, επειδή το 2018 έδωσε –μέσω διαφόρων διαρθρωτικών και αναπτυξιακών προγραμμάτων– περισσότερα από 16,3 δισ. ευρώ στην Πολωνία, όσο το 3,4% της εθνικής οικονομίας».

«Δεδομένης της απροθυμίας των κρατών-μελών της Ε.Ε. να επιβάλουν κυρώσεις, η ροή αυτών των κεφαλαίων προς τη Βαρσοβία θα συνεχιστεί», επισημαίνει. «Ακόμη κι αν –ένα μεγάλο «αν»– ο Τρζασκόφσκι καταφέρει να κερδίσει τον δεύτερο γύρο στις 12 Ιουλίου, θα κληρονομήσει ένα βαθιά πολωμένο κράτος, εξαιρετικά πολωμένα ΜΜΕ και ένα διχασμένο δικαστικό σώμα. Η ενότητα που έφερε την Πολωνία στην Ε.Ε., το 2004, αποτελεί πια λήθη».