Προκαταβολικά διόδια στην Κρήτη για τον ΒΟΑΚ

Σε τροχιά… διοδίων μπαίνει άμεσα η Κρήτη με βάση τη σύμβαση μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της ΤΕΡΝΑ για την κατασκευή του ΒΟΑΚ (Βόρειου Οδικού Αξονα Κρήτης), που υπέγραψε σε πανηγυρική φιέστα ο Κυριάκος Μητσοτάκης πριν από λίγες μέρες στο Ηράκλειο. Η σύμβαση κατατέθηκε τα ξημερώματα της Τρίτης στη Βουλή και επιφύλασσε μια δυσάρεστη έκπληξη για τους Κρητικούς, που ανακάλυψαν ότι θα πληρώνουν για τις μετακινήσεις τους όχι όταν κατασκευαστεί ο δρόμος, αλλά σχεδόν μόλις αρχίσουν τα έργα και από εκεί και πέρα… εσαεί.

Μάλιστα, όπως αναφέρεται στη σύμβαση, η πρόβλεψη αυτή γίνεται… «για λόγους εξοικείωσης των χρηστών με τα διόδια» με την εγκατάσταση προσωρινών Μετωπικών Σταθμών Διοδίων (ΜΣΔ) όταν θα ξεκινήσει η κατασκευή των τμημάτων «Γεωργιούπολη - Ατσιπόπουλο», «Φόδελε - Λινοπεράματα» και «Σούδα - Βάμος/Βρύσες». Συνεπώς η ΤΕΡΝΑ θα ξεκινήσει να εισπράττει περίπου από την πρώτη μέρα κατασκευής του έργου, χωρίς ακόμα να έχει προσδιοριστεί πού ακριβώς θα τοποθετηθούν αυτοί οι μετωπικοί σταθμοί διοδίων.

Πάντα με βάση τη σύμβαση οι σταθμοί αυτοί θα λειτουργούν για όσο κρατήσει η κατασκευή του έργου (το λιγότερο πέντε χρόνια) και θα καταργηθούν όταν τεθεί σε πλήρη λειτουργία ο δρόμος, οπότε θα ξεκινήσει η πλήρης λειτουργία του αναλογικού ηλεκτρονικού συστήματος. Ως πρώτη τάξη μεγέθους για το κόστος των διοδίων στη σύμβαση προβλέπεται η χρέωση 0,053 ευρώ/χιλιόμετρο σε όλους τους χρήστες (ντόπιους και επισκέπτες). Με βάση τις χιλιομετρικές αποστάσεις μια διαδρομή από το Ηράκλειο στο Ρέθυμνο θα στοιχίζει 4 ευρώ, από το Ηράκλειο στα Χανιά 7 ευρώ και από το Ηράκλειο στην Κίσσαμο (όταν ενεργοποιηθεί η προαίρεση για την επέκταση του ΒΟΑΚ) στα 9 ευρώ. Αυτές βέβαια είναι οι τιμές για τον πρώτο χρόνο λειτουργίας, καθώς από την ίδια τη σύμβαση προβλέπεται η δυνατότητα στον παραχωρησιούχο να αναπροσαρμόζει ετησίως τα τέλη με βάση τον τιμάριθμο και να επιβάλλει νέες τιμές κάθε 1η Ιανουαρίου.

Το colpo grosso όμως της σύμβασης δεν είναι τα «φυσικά» (μετωπικά ή αναλογικά) διόδια όπου οι πολίτες καταβάλλουν απευθείας τον οβολό τους, αλλά τα λεγόμενα «σκιώδη» που θα αποφέρουν πακτωλό δημόσιου χρήματος στα ταμεία της ΤΕΡΝΑ.

Χρυσοφόροι... κόμβοι

Μέχρι σήμερα «αγκάθι» για τους μεγάλους δήμους του βόρειου μετώπου της Κρήτης αποτελεί η διχοτόμηση των πόλεων από τον ΒΟΑΚ και η χρήση του ως περιαστικού δρόμου για τις καθημερινές μετακινήσεις των πολιτών. Στη συνθήκη αυτή υπάγονται οι βασικές πόλεις τις οποίες διατρέχει ο ΒΟΑΚ (Ηράκλειο, Χανιά, Ρέθυμνο αλλά και ο Δήμος Μαλεβιζίου με τον αστικό ιστό του Γαζίου στα δυτικά του Ηρακλείου).

Για να αποσοβήσει τις αντιδράσεις η κυβέρνηση επιλέγει να μη στηθούν φυσικά διόδια στα συγκεκριμένα σημεία εισόδου - εξόδου από τον ΒΟΑΚ αλλά έναν έμμεσο τρόπο για να χρηματοδοτήσει την ΤΕΡΝΑ. Πάντα με βάση τη σύμβαση οι μετακινήσεις των οχημάτων σε αυτές τις περιπτώσεις θα καταγράφονται ηλεκτρονικά (σ.σ. με κάμερες ή με άλλο τρόπο ελεγχόμενης εισόδου). Οι πολίτες δεν θα καταβάλλουν αντίτιμο, αλλά κάθε εξάμηνο το Δημόσιο θα καταβάλλει στον παραχωρησιούχο τα αντίστοιχα τέλη από τον κρατικό προϋπολογισμό. Αυτά τα σκιώδη διόδια θα εφαρμοστούν σε συνολικά 13… χρυσοφόρους κόμβους όπου καταγράφονται καθημερινά χιλιάδες διελεύσεις αυτοκινήτων.

Αναλυτικά στο Ηράκλειο πρόκειται για τους κόμβους: Γαζίου, Πανεπιστημίου (νέος), Μεσσαράς - Τυμπακίου, Φοινικιάς (νέος), Παπαναστασίου - Κνωσού και ΒΙΠΕ - Βιάνου. Στα Χανιά τα σκιώδη διόδια θα εφαρμοστούν στου κόμβους Βαμβακόπουλου, Μουρνιών, Σούδας (Νέος Προαίρεση) και Σούδας (υπάρχουσας) και στο Ρέθυμνο στους κόμβους Ατσιπόπουλου, Αγ. Γαλήνης και Αμαρίου.

Με αυτά τα δεδομένα η Κρήτη γίνεται το πρώτο νησί στην Ευρώπη (και πιθανώς και στον κόσμο) που οι κάτοικοι θα πληρώνουν διόδια για τις μετακινήσεις τους εντός του νησιού. Η Ευρωπαϊκή Ενωση, κατανοώντας τον αποκλεισμό που υφίστανται οι κάτοικοι των νησιών, έχει θεσπίσει εξαιρέσεις π.χ. για τη Σικελία, τη Μαγιόρκα, τη Μάλτα, την Κύπρο κτλ.

Στην ευρωπαϊκή ήπειρο τα μόνα καταγεγραμμένα διόδια σε νησί είναι στο Amager της Δανίας, το οποίο όμως συνδέεται οδικώς με τη Σουηδία και οι πολίτες πληρώνουν για το τούνελ και τη γέφυρα αντί για μετακίνηση με πλοίο. Ομοίως διόδια σε νησί βρίσκουμε μόνο σε περιπτώσεις νησιών που συνδέονται οδικώς με γέφυρες, π.χ. στις ΗΠΑ (Staten Island στη Νέα Υόρκη, Sanibel Island στη Φλόριντα, Mackinac Island στο Μίσιγκαν κτλ).

Αν μη τι άλλο, για το χατίρι των εργολάβων η Κρήτη βρίσκεται και πάλι στην πρωτοπορία…