«Να έχουμε και πλατεία Χίτλερ;»

«Βρε αδελφέ, είδα τον περασμένο Οκτώβριο που βρέθηκα Θεσσαλονίκη την πινακίδα “προς πλατεία Μουσχουντή” και μου τη βάρεσε, ήταν σαν να διάβαζα “πλατεία 21ης Απριλίου”, είπα πώς είναι δυνατόν να υπάρχει ακόμη πλατεία στο όνομα αυτού που συνδέθηκε με μια από τις τραγωδίες της νεότερης ιστορίας, την καταδίκη του δημοσιογράφου Στακτόπουλου ως δολοφόνου του Αμερικανού δημοσιογράφου Πολκ. Πώς είναι δυνατόν…».

Μιλάει στην «Εφ.Συν.» μια εμβληματική προσωπικότητα της νεότερης ιστορίας του τόπου, ο αντιστράτηγος Δημήτρης Αλευρομάγειρος, ο άνθρωπος που το 1974 σε ηλικία 34 ετών, διοικητής του 336 Τάγματος της Κυπριακής Εθνοφρουράς, κράτησε αυτό που σήμερα όλοι γνωρίζουμε ως «Πράσινη Γραμμή», αποτρέποντας να καταληφθεί η Λευκωσία από τα τουρκικά στρατεύματα. Σήμερα είναι από τα αγκωνάρια του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα (ΕΣΔΟΓΕ).

Ο κ. Αλευρομάγειρος με μία ανάρτηση και δύο γράμματα στον δήμαρχο Θεσσαλονίκης και τη δήμαρχο Καλαμαριάς ζητά να μετονομαστεί η πλατεία Μουσχουντή στον Δήμο Θεσσαλονίκης και η οδός Μουσχουντή στην Καλαμαριά σε πλατεία και οδό Στακτόπουλου. Θυμίζουμε ότι ο Μουσχουντής ήταν αστυνομικός διευθυντής Θεσσαλονίκης και θεωρούνταν από τους συντελεστές της συνωμοσίας κατά του δημοσιογράφου Γρηγόρη Στακτόπουλου ο οποίος κατηγορήθηκε για την δολοφονία του Αμερικανού δημοσιογράφου Τζορτζ Πολκ το 1948.

«Θυμάμαι την υπόθεση Πολκ όπως συζητιόταν στο σπίτι μου στην Καισαριανή, τότε παιδί του Δημοτικού εγώ αλλά με τους ήχους των εκτελεστικών αποσπασμάτων της εποχής στο μυαλό μου», μας λέει ο στρατηγός εξηγώντας ότι «η υπόθεση Πολκ πάντα με ενδιέφερε, έχω διαβάσει ό,τι σχετικό έχει γραφτεί, από το βιβλίο του Φοίβου Οικονομίδη -με τον οποίο δεν συμφωνώ- μέχρι τον Εντμουντ Κίλι και φυσικά την αυτοβιογραφία του Στακτόπουλου, στην εισαγωγή του οποίου ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος καλεί τη Δικαιοσύνη να σεβαστεί τον εαυτό της κάνοντας αναψηλάφηση. Οπως για παράδειγμα έγινε στην υπόθεση με τη «δίκη των 6»».

Οπως μας εξηγεί, «όταν οι Δήμοι Θεσσαλονίκης και Καλαμαριάς άλλαξαν δημάρχους -γιατί από τους προηγούμενους δεν περίμενα τίποτα- είπα να δοκιμάσω να μεταφέρω το αίτημά μου και γι’ αυτό τους έγραψα». Δύο επιστολές εστάλησαν: στις 28 Νοεμβρίου 2023 στον νέο δήμαρχο Θεσσαλονίκης Στέλιο Αγγελούδη και την ίδια μέρα στη νέα δήμαρχο Καλαμαριάς Χρύσα Αράπογλου. Στις επιστολές ο κ. Αλευρομάγειρος αφού τους συγχαίρει για την εκλογή τους προτείνει «τη μετονομασία της πλατείας (και της οδού) σε οδό και πλατεία Γρηγόρη Στακτόπουλου προς τιμήν του αγίου αυτού ανθρώπου που τόσο πολύ βασανίστηκε εκείνη την εποχή». Παραπέμπει επιπλέον στην ανάγνωση «της αυτοβιογραφίας του Γρηγόρη Στακτόπουλου [Υπόθεση Πολκ, η προσωπική μου μαρτυρία/ εκδόσεις Γνώση/1984 (;)], της εισαγωγής από τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο και του επίμετρου από τον Στέλιο Παπαθεμελή καθώς και αν θέλετε της συνημμένης μου ανάρτησης στο fb».

Πέντε μήνες σιωπής

Στην ανάρτηση αυτή ο ίδιος περιγράφει με λίγα λόγια την «υπόθεση Πολκ», παραθέτει χαρακτηριστικά κομμάτια από τα βιβλία που έχουν γραφτεί για την υπόθεση, υπογραμμίζει πικρά ότι «προφανώς, προφανέστατα η ελληνική πολιτική ζωή δεν είναι ακόμα ελεύθερη να αποτινάξει τις εντολές του αγγλοαμερικανικού συστήματος…» και καταλήγει επισημαίνοντας πως «αυτά τα ελάχιστα με έκαναν να τονίσω το διαχρονικό ενδιαφέρον που παρουσιάζει αυτή η υπόθεση, είναι ένα τεράστιο μάθημα για το πώς διαμορφώθηκε η πολιτική εξουσία στην Ελλάδα μετά τη γερμανική κατοχή με κεντρικό άξονα τον βροτολοιγό (σημ.: ολέθριο) εμφύλιο πόλεμο, οι επιπτώσεις αλλά και οι διαστρεβλωτικές εικόνες του οποίου δεν έχουν χαθεί μέχρι σήμερα στην ψυχή των ανθρώπων και δεξιά και αριστερά». Πέντε μήνες έχουν περάσει από τότε που ο κ. Αλευρομάγειρος έστειλε την επιστολή του, αλλά ακόμη δεν έχει πάρει καμία απάντηση.

Η παρέμβαση του στρατηγού Αλευρομάγειρου δεν είναι ένα «τυχαίο» περιστατικό ή μια προσωπική εμμονή. Ερχεται σε συνέχεια του «πολέμου της μνήμης εναντίον της λήθης» που μαίνεται πάνω από εικοσαετία, τουλάχιστον, στη Θεσσαλονίκη, πολέμου που κορυφώθηκε με την υπόθεση της μετονομασίας της οδού Χρυσοχόου (του κατοχικού φρουράρχου) σε Αλμπέρτου Ναρ (επιφανούς Θεσσαλονικιού Εβραίου) και των δικαστικών προσφυγών των απογόνων Χρυσοχόου εναντίον των Αλέκου Γρίμπα, Σπύρου Σακέττα και Τριαντάφυλλου Μηταφίδη (αγωνιστών του αντιδικτατορικού αγώνα). Ηδη οι αγωγές κατά Γρίμπα και Σακέττα έχουν απορριφθεί («Δικαίωση της ιστορικής μνήμης», «Εφ.Συν.», 11.10.23).

Αποδοχή δωσιλόγων

Είναι γνωστό ότι η υπόθεση Χρυσοχόου τάραξε πάρα πολλά φαντάσματα της ματωμένης ιστορίας της πόλης, πολλοί ξεβολεύτηκαν, καλούσαν φανερά ή κρυφά σε «ιστορικούς συμβιβασμούς σιωπής», αποδοχής δηλαδή δωσιλόγων, συνεργατών των Γερμανών επί Κατοχής, ταγματασφαλιτών, καταχραστών περιουσιών Εβραίων της πόλης αλλά και ιστοριών όπως η «υπόθεση Πολκ» που κάνει ακόμη την πόλη να ανταριάζεται με τις αναμνήσεις εκείνης της εποχής.

Ο στρατηγός Αλευρομάγειρος τα έχει υπόψη του όλα αυτά και όταν τον ρωτάμε τι τον σπρώχνει να καταθέσει ξανά μια πρόταση που είχε καταθέσει και πριν από τέσσερα χρόνια στον δημόσιο διάλογο, απαντά κοφτά και αποστομωτικά: «Εγώ δεν θα πω τι θα κάνει κάθε δήμος, ας αποφασίσουν τα δημοτικά συμβούλια, αλλά θα μιλήσω, δεν μπορώ να ανεχθώ κάποια πράγματα τα οποία θεωρώ υβριστικά. Δηλαδή τι μας μένει; Να έχουμε και πλατεία Χίτλερ;… Δηλαδή στον Χολαργό που αντικατέστησαν την οδό 21 Απριλίου σε Ηρώων Πολυτεχνείου έκαναν λάθος;…». Εσχατο: κλείνοντας τη συνομιλία μάς προειδοποίησε: «Μην αρχίσετε και γράφετε τίποτα υπερβολές για μένα». Και πράγματι δεν χρειάζεται, μιλάνε και θα μιλάνε ήδη τόσοι και τόσοι άλλοι γι’ αυτόν…