Το άρθρο-ρουσφέτι της Μαρέβας άνοιξε την όρεξη της ΚΕΔΕ

Εναν μήνα μετά τον σάλο που προκάλεσε στη Βουλή το πολεοδομικό ρουσφέτι του μεγάρου Μαξίμου προς τη Μαρέβα Μητσοτάκη, για να διατηρηθούν τα χαμηλά ύψη των οικιών σε Ψυχικό και Φιλοθέη, οι δήμαρχοι της χώρας, μεταξύ των οποίων κυριαρχεί ξεκάθαρα το γαλάζιο χρώμα, αποφάσισαν, διαμαρτυρόμενοι ομοφώνως, να ζητήσουν αντίστοιχους περιορισμούς και σε άλλες περιοχές «αποκλειστικής κατοικίας».

Το θέμα είχε ξεσπάσει μέσα στη Μεγάλη Εβδομάδα, με τροπολογία που συνέταξαν οι υπουργοί Επικρατείας, Σκέρτσος και Γεραπετρίτης, και κατέθεσαν συνολικά 13 πρωτοκλασάτα στελέχη της κυβέρνησης στο τελευταίο νομοσχέδιο πριν κλείσει η Βουλή. Συγκεκριμένο άρθρο της τροπολογίας εκείνης είχε τίτλο «Εξορθολογισμός της πολεοδομικής και περιβαλλοντικής προστασίας ειδικότερων περιοχών» και παρέπεμπε σε Βασιλικό Διάταγμα της 20ής Ιουλίου 1968, που φέρει την υπογραφή του αντιβασιλέα της χούντας, Γ. Ζωιτάκη.

Η «Εφ.Συν.» ασχολήθηκε τότε αναλυτικά με το θέμα («Ψυχικό... κάνανε με τις πολυτελείς κατοικίες στα Β.Π. για εξαίρεση από τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό», 12/04/2023) μιλώντας ευθέως για καβγά εντός της «γαλάζιας πολυκατοικίας» για τα... μάτια των πολυτελών κατοικιών στα βόρεια προάστια. Με τη ρύθμιση που ψηφίστηκε τότε, παρά τις αντιδράσεις, τρεις συγκεκριμένες περιοχές (Ψυχικό, Φιλοθέη, Εκάλη) εξαιρούνται από τα κίνητρα που δίνει ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός (ΝΟΚ) του 2012 «προς ενίσχυση των τοπικών κοινωνιών».

Υπενθυμίζεται ότι στην υπόλοιπη Ελλάδα ο ΝΟΚ επιτρέπει στα κτίρια να κερδίζουν ύψος, εφόσον μειώσουν την κάλυψη των οικοπέδων, και εφαρμόζουν κάποια μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας. Με βάση αυτή την πρόβλεψη, άρχισαν να ψηλώνουν οι οικοδομές και στις συγκεκριμένες περιοχές και αυτό προκάλεσε την αντίδραση κατοίκων που δεν ήθελαν να εμφανιστούν πολυκατοικίες δίπλα στις επαύλεις.

Ο Δήμος Φιλοθέης-Ψυχικού κινήθηκε δραστήρια, απευθυνόμενος αρχικά στο υπουργείο Περιβάλλοντος, χωρίς όμως να εξασφαλίσει άπλετη στήριξη από τον αρμόδιο υφυπουργό, Ν. Ταγαρά, και τον γενικό γραμματέα, Θ. Μπακογιάννη. Δεν δυσκολεύτηκε καθόλου, όμως, να παρακάμψει τις αντιδράσεις, καθώς διέθετε το «χρυσό κλειδί»: τη στήριξη της συζύγου του πρωθυπουργού, η οποία ήταν πλήρως ενήμερη για το «δίκαιο αίτημα», καθώς στο Δημοτικό Συμβούλιο Φιλοθέης-Ψυχικού είναι πρόεδρος η Κλαίρη Σινανιώτη, παντρεμένη από το 2020 με τον ετεροθαλή αδελφό της Μαρέβας Μητσοτάκη, τον Τζώρτζη Παπαζήση.

Ετσι, μέσω της «Μητσοτάκης Α.Ε.», η «οικογένεια έγραψε... Ιστορία», η τροπολογία υπεγράφη ακόμη και από τον υπουργό Περιβάλλοντος Κ. Σκρέκα και, σαν να μην έφτανε αυτό, «κόπηκε» από το Μαξίμου τελικά και η ρύθμιση που υποσχόταν ο υφυπουργός Ταγαράς για τα εκατοντάδες χιλιάδες «εκτός σχεδίου» οικόπεδα που έχασαν την αρτιότητά τους έπειτα από απόφαση του ΣτΕ, τον περασμένο Φεβρουάριο.

Η ρύθμιση ψηφίστηκε με τον νόμο 5043/2023 και ο «αγώνας δικαιώθηκε» για Φιλοθέη-Ψυχικό αλλά και για την Εκάλη, που επωφελήθηκε από το γεγονός ότι το άρθρο παραπέμπει μόνο στην περίπτωση β’ του Βασιλικού Διατάγματος, όπου αναφέρονται ονομαστικά «αι περιοχαί των Κοινοτήτων Ψυχικού, Φιλοθέης και Εκάλης». Σημειώνεται ότι το ίδιο Διάταγμα εξαιρεί και άλλες περιοχές από την τότε προσαύξηση του ύψους των οικοδομών, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται τμήματα των πόλεων Αθηνών, Πειραιώς, Κηφισιάς, Νέας Ερυθραίας, Σταμάτας, Δροσιάς, Πεντέλης, Χαϊδαρίου, Ηλιουπόλεως, Βουλιαγμένης, Βάρης και Βούλας.

Σχεδόν έναν μήνα αργότερα, το θέμα έφτασε προς συζήτηση στο διοικητικό συμβούλιο της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), στις 10 Μαΐου 2023. Εισήγηση στο θέμα με τίτλο «Αμεση ανάγκη προστασίας των πόλεων με ιδιαίτερα πολεοδομικά χαρακτηριστικά από την υπέρβαση ύψους και συντελεστή δόμησης κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (πολεοδομικά κίνητρα ΝΟΚ) και των ακόλουθων νομοθετικών πρωτοβουλιών» κατέθεσε ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ και δήμαρχος Τρικκαίων, Δημήτρης Παπαστεργίου. Ο κ. Παπαστεργίου δεν είναι μόνον ο επικεφαλής της απόλυτα κυρίαρχης γαλάζιας παράταξης των αιρετών, αλλά θεωρείται ξεκάθαρα και υποστηρικτής της «μητσοτακικής» πτέρυγας, ενώ άλλοι δήμαρχοι και δημοτικοί σύμβουλοι έχουν «καραμανλικές», «σαμαρικές» και άλλες κατευθύνσεις. Σημειωτέον, επίσης, ότι ανάμεσα στα 22 μέλη του Δ.Σ. της ΚΕΔΕ που ψήφισαν, ο μόνος προσκείμενος στον ΣΥΡΙΖΑ είναι ο τέως δήμαρχος Αιγάλεω, Δ. Μπίρμπας. Στην εισήγηση Παπαστεργίου ξεχωρίζουν, μεταξύ άλλων, οι παρακάτω επισημάνσεις:

● Νομοθετικές ρυθμίσεις, όπως ο ΝΟΚ του 2012 και ο 4819/2021, επιτρέπουν την υπέρβαση του ύψους αλλά και του συντελεστή δόμησης, επιβαρύνοντας τις πόλεις της χώρας και καταργώντας όλες τις πρόνοιες που έχουν διαχρονικά προβλεφθεί για βιώσιμες και ανθρώπινες πόλεις. Στις διατάξεις αυτές και το 2012 αλλά κυρίως το 2021, η ΚΕΔΕ με ομόφωνες αποφάσεις της έχει αντιταχθεί, ζητώντας τη διατήρηση των ισχυόντων κατά περίπτωση πολεοδομικών διαταγμάτων και των γενικών αλλά και των ειδικών – τοπικών.

● Με τον τελευταίο νόμο 5043, οι διατάξεις του ΝΟΚ «καταργήθηκαν μόνο για τις Δημοτικές Ενότητες της Φιλοθέης, Παλαιού Ψυχικού και Εκάλης». Η ρύθμιση αυτή μπορεί να είναι «άκρως θετική» για τις συγκεκριμένες πόλεις, αλλά, επειδή περιορίζεται μόνο σε αυτές, «έρχεται σε ευθεία αντίθεση τόσο με την αρχή της ισότητας όσο και την υποχρέωση του κράτους να λαμβάνει όλα τα αναγκαία μέτρα για την προστασία του φυσικού και οικιστικού περιβάλλοντος και να προβαίνει και να διασφαλίζει την ορθολογική πολεοδομική οργάνωση των οικισμών και τους βέλτιστους όρους διαβίωσης των κατοίκων τους, κατά παράβαση των άρθρων 4 και 24 του Συντάγματος».

● Η ρύθμιση θεσπίστηκε «χωρίς την τήρηση των αρχών της καλής νομοθέτησης, όπως αυτές ορίζονται στον νόμο 4622/2019 (Α’ 133) περί επιτελικού κράτους», καθώς ήρθε ως τροπολογία σε άσχετο νομοσχέδιο «την τελευταία κυριολεκτικά στιγμή, χωρίς να έχει τεθεί σε προηγούμενη διαβούλευση ούτε με το ενδιαφερόμενο κοινό αλλά ούτε και με τους αρμόδιους φορείς, όπως είναι οι δήμοι μας και η Κεντρική Ενωση Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ), με αποτέλεσμα να δημιουργεί σκέψεις μεροληπτικής αντιμετώπισης».

● Ερχεται σε ευθεία αντίθεση με την αρχή της ισότητας, καθόσον υπάρχουν και άλλες περιοχές χαρακτηρισμένες ως «αποκλειστικής κατοικίας», δηλαδή κηπουπόλεις. Επίσης, υπάρχουν και «άλλες περιοχές της Αθήνας και της επικράτειας, οι οποίες φέρουν ιδιαίτερα και άξια προστασίας πολεοδομικά χαρακτηριστικά», όπως «χαμηλά κτίρια και συγχρόνως σύστημα πανταχόθεν ελεύθερης δόμησης, δηλαδή μεγάλα προκήπια και πρασιές που εξασφαλίζουν πλήρη ηλιασμό, φωτισμό, αερισμό των κτιρίων και κατά συνέπεια αυξημένο επίπεδο ζωτικών χώρων και βιοτικής προστασίας των κατοίκων τους».

● Αυτή η παράλειψη του νομοθέτη παραβιάζει την ορθολογική πολεοδομική οργάνωση και την υποχρέωση του κράτους να προστατεύει το φυσικό και οικιστικό περιβάλλον και να διαφυλάττει τους όρους διαβίωσης των κατοίκων.

● Οι διατάξεις του ΝΟΚ που δίδουν τη δυνατότητα χορήγησης πολεοδομικών κινήτρων για την υπέρβαση του ύψους των κτιρίων και του συντελεστή δόμησης «έρχονται επίσης σε αντίθεση με τις διατάξεις του άρθρου 24 του Συντάγματος, καθώς επιτρέπουν όλως αδιακρίτως και χωρίς προηγούμενη μελέτη την απόκλιση από τους ισχύοντες όρους δόμησης σε κάθε περιοχή».

Με βάση τα παραπάνω, η ομόφωνη απόφαση της ΚΕΔΕ ζητά «τη δέσμευση όλων των κομμάτων» για: 1) Αμεση νομοθετική ρύθμιση, με την οποία να συμπεριληφθούν στο άρθρο 120 του ν. 5043/2023 όλες οι περιοχές με χρήσεις γης «αποκλειστικής κατοικίας» αλλά και το σύνολο των περιοχών που διαθέτουν τα κατά τα ανωτέρω πολεοδομικά χαρακτηριστικά, 2) άμεση αναστολή εφαρμογής συνολικά των πολεοδομικών κινήτρων του ΝΟΚ.