Κοινωνικό θέατρο για τις «άλλες» ζωές

Το κοινωνικό θέατρο είναι μια ομπρέλα κάτω από την οποία μπαίνουν πολλά διαφορετικά είδη θεάτρου, από το θέατρο δρόμου ώς το θέατρο του καταπιεσμένου. Είναι οποιαδήποτε παρέμβαση αξιοποιεί την τέχνη για να πραγματευτεί ένα κοινωνικό ζήτημα σε παρόντα χρόνο. Δίνει φωνή σε ανθρώπους που κάτω από άλλες συνθήκες δεν θα είχαν την ευκαιρία να αφηγηθούν τις ιστορίες τους και αναρωτιέται πάνω στα προνόμια και τα κοινωνικά δεδομένα.

Σε αυτήν την κατηγορία συμπεριλαμβάνεται και η παράσταση «A new era (?)», που θα παίζεται στο six d.o.g.s., στο Μοναστηράκι (Αβραμιώτου 6-8), από τις 27 μέχρι και τις 30 Ιουνίου. Η παράσταση είναι sold-out, αλλά υπάρχει πιθανότητα παράτασής της.

«Η δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου ήταν η χειρότερη έκφραση αυτής της ζωής που είναι αναλώσιμη. Δεν έχει σημασία ως τι δολοφονήθηκε -ως γκέι ή ως “επίδοξος ληστής”, όπως μετέδωσαν πολλά μίντια. Δολοφονήθηκε ως μια ζωή που δεν είχε το δικαίωμα να υπάρχει όσο του διπλανού. Αυτό είναι ανατριχιαστικό», αναφέρει χαρακτηριστικά η Αλεξάνδρα Βασιλείου στη συζήτησή μας για την παράσταση.

«Ηταν σαν ένα απόστημα να άνοιξε. Ξέραμε ότι είναι εκεί, αλλά επειδή ήταν σκεπασμένο με ένα μανίκι, δεν το βλέπαμε ή ξέραμε ότι ήταν εκεί, αλλά δεν χρειαζόταν να ασχοληθούμε και με τη δολοφονία του Ζακ. Αυτό το απόστημα όχι μόνο άνοιξε... βρόμισε ο τόπος!».

Γκέι, λεσβίες και τρανς

Η Βέρα Λάρδη ασχολείται με το κοινωνικό θέατρο. Προσπαθεί να συνδέσει την τέχνη -το θέατρο κυρίως- με την κοινωνική παρέμβαση, τη θεραπεία και την εκπαίδευση. Η Αλεξάνδρα Βασιλείου είναι κοινωνική ψυχολόγος, εργάζεται ως ψυχοθεραπεύτρια και ως εκπαιδεύτρια ενηλίκων.

Η Βέρα Λάρδη και η Αλεξάνδρα Βασιλείου είχαν τη σύλληψη της παράστασης «Α new era(?)» και τη συν-σκηνοθέτησαν με τη Μαργαρίτα Καστρινού. Την επιστημονική επιμέλεια είχαν οι Νάνσυ Παπαθανασίου, Ελενα-Ολγα Χρηστίδη (Orlando lgbt+), Λένα Ασλανίδου και Λίλη Βασιλείου (Processwork Hub).

Γι’ αυτό που ακόμα και σήμερα για κάποιους αποτελεί «απόστημα» γεννήθηκε η ιδέα της συγκεκριμένης παράστασης, η οποία πραγματεύεται τις εμπειρίες queer ατόμων της Αθήνας του 2019. Γκέι, λεσβίες και τρανς μεταφέρουν στη σκηνή τα βιώματά τους, σε ένα έργο που διαδραματίζεται μέσα σε ένα μπαρ.

Για να χτιστεί αυτή η παράσταση, οι τρεις δημιουργοί μάζεψαν αφηγήσεις από νέους ανθρώπους της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας -από 20 έως 30 ετών κυρίως- κι αυτές αναβιώνουν πάνω στη σκηνή. «Σαν μια μικρή κοινότητα μαζευτήκαμε, κουβεντιάσαμε μαζί τους, τους ζητήσαμε να μας μιλήσουν για τη ζωή τους, τα βιώματά τους. Μετά, με βάση αυτές τις αφηγήσεις, φτιάξαμε ένα σπονδυλωτό έργο. Στο τέλος, έχουμε κι έναν διάλογο με το κοινό», εξηγεί η Βέρα.

Οπως μας λένε οι δύο γυναίκες, επέλεξαν επαγγελματίες, γιατί θέλησαν να ανοίξουν τον προβληματισμό και στην ομάδα των ηθοποιών.

«Μέσα στην ίδια την ομάδα υπάρχει μια διεργασία για το πώς ακούω, πώς πραγματεύομαι, πώς αναβιώνω, πώς συναισθάνομαι αυτό το οποίο ένας άνθρωπος δίπλα μου βιώνει -συνομήλικός μου, γιατί είναι και παιδιά αυτής της ηλικίας, 20 με 30, οι περισσότεροι ηθοποιοί μας. Υπάρχει επίσης η ομάδα των επιστημονικών συμβούλων με τους οποίους δουλεύουμε για το περιεχόμενο, για τους θεματικούς άξονες. Και μια διεργασία είναι με τους δημοσιογράφους (γελάνε), γιατί αυτό που ανακαλύψαμε είναι ότι πράγματα που για εμάς είναι αυτονόητα δεν είναι για όλο τον κόσμο. Οι δημοσιογράφοι δεν θέτουν ερωτήσεις ανεξάρτητες από τις στερεότυπες αντιλήψεις τους για το θέμα της ομοφοβίας και της τρανσοφοβίας. Ετσι, με έναν τρόπο, έχουμε κάνει και στους δημοσιογράφους ένα σεμιναριάκι, όπου έχει χρειαστεί».

Ο δρόμος για την κόλαση...

Το πρότζεκτ ξεκίνησε πριν από πέντε χρόνια από την «Αυθεντική αντίδραση», ένα πρόγραμμα επιμόρφωσης εκπαιδευτικών. Φέτος, για πρώτη φορά ανοίγεται στο Φεστιβάλ Αθηνών. Αυτό η Αλεξάνδρα και η Βέρα το θεωρούν επίτευγμα: «Υπάρχει κόσμος ήδη ευαισθητοποιημένος που θα έρθει να το δει, αλλά δεν είναι μέσα στο πλαίσιο της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. Είναι βήμα το ότι ένας άνθρωπος θεατρόφιλος θα έρθει να μας δει, όπως και το ότι η καλλιτεχνική κοινότητα ανοίγει».

Η Αλεξάνδρα υπογραμμίζει και μια άλλη παράμετρο: «Οι άνθρωποι που θα έρθουν στην παράσταση, έχουν μια συμπεριληπτική πρόθεση, θέλουν μια κοινωνία η οποία χωράει την πραγματικότητα πολλών διαφορετικών ανθρώπων. Ωστόσο, ο δρόμος για την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις, γιατί ακόμα και σε αυτή την κατηγορία ή ομάδα ανθρώπων υπάρχουν πολλές στερεότυπες αντιλήψεις, οι οποίες μπορεί να μην είναι με πρόθεση να ζημιώσουν ή να πληγώσουν, αλλά υπάρχουν. Ετσι, ακόμα κι αυτός ο κόσμος, ακόμα και η ίδια η ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα έχει νόημα να πραγματεύεται συνεχώς αυτά τα θέματα».

Τι γέννησε αυτήν την παράσταση; Οι θεσμικές αλλαγές που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια (το σύμφωνο συμβίωσης, το νομοσχέδιο για την αναδοχή που συμπεριλαμβάνει και ομόφυλα ζευγάρια, το νομοσχέδιο για την ταυτότητα φύλου), μας λένε η Αλεξάνδρα και η Βέρα.

«Από τη μια αποτελούν κατάκτηση για τα δικαιώματα των ανθρώπων, ώστε να ζουν με αξιοπρέπεια, αλλά, ταυτόχρονα, πυροδότησαν έναν κοινωνικό διάλογο που γίνεται με έναν πάρα πολύ πολωμένο τρόπο. Η δική μας πρόθεση είναι να δημιουργήσουμε έναν όσο γίνεται ασφαλή χώρο, όπου να μπορεί να γίνει ένας δημόσιος διάλογος πέρα από την αντιπαράθεση πολωμένων απόψεων».