Κύριε υπουργέ, θα μας πείτε πού είναι οι 19 πρόσφυγες;

Εξακολουθούν να αγνοούνται τα ίχνη των 19 προσφύγων που έφτασαν την Τετάρτη τα ξημερώματα στη Σάμο και έκτοτε φαίνεται να εξαφανίστηκαν, σύμφωνα με όσα διηγήθηκαν πέντε πρόσφυγες από την ίδια βάρκα στη Γερμανίδα ευρωβουλευτή της Αριστεράς Κορνίλια Ερνστ, μέλος της επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών του Ευρωκοινοβουλίου, στην οργάνωση Γιατροί χωρίς Σύνορα και στον Σαμιώτη δικηγόρο Δημήτρη Χούλη, που τους εντόπισαν να κρύβονται φοβισμένοι σε δασική έκταση στο ακρωτήρι Πράσο.

Στη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου στην Αθήνα με τον Xουάν Φερνάντο Λοπέζ Αγκιλάρ, πρόεδρο της επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών του Ευρωκοινοβουλίου, της γνωστής LIBE, ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου δεν έδωσε καμία απάντηση ούτε για την τύχη των υπόλοιπων 19 προσφύγων ούτε για τις καταγγελίες που αναφέρονταν στο χθεσινό δημοσίευμα της «Εφ.Συν.».

Αντί για ουσιαστικές απαντήσεις, ο κ. Μηταράκης επικαλέστηκε τον κ. Αγκιλάρ, ο οποίος διέψευσε κατηγορηματικά ότι η επιτροπή υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας επαναπροώθησης, όπως αναφερόταν στον τίτλο του δημοσιεύματός μας («Κλιμάκιο της LIBE, αυτόπτης μάρτυρας των παράνομων επαναπροωθήσεων»*, 4/11/2021). «Ως προς τη ζωντανή μαρτυρία επαναπροώθησης, η σύντομη απάντηση είναι “όχι”.

Επομένως, δεν υπάρχει έδαφος για λάθος υποθέσεις. Είμαστε εδώ για τρεις ημέρες, θα ήταν λάθος υπόθεση να αφήσουμε να υπάρχει η φήμη ότι υπήρξαμε μάρτυρες παράνομης επαναπροώθησης. Δεν υπήρξαμε», σημείωσε στη συνέντευξη Τύπου ο κ. Αγκιλάρ. Αυτό το απόσπασμα ανάρτησε στο twitter ο υπουργός για να μιλήσει για «σκληρή διάψευση» της «Εφ.Συν.».

Ωστόσο, η «Εφ.Συν.» δεν ισχυρίστηκε ότι η ευρωβουλευτής είδε με τα μάτια της το Λιμενικό να μεταφέρει τους πρόσφυγες προς την Τουρκία. Η δήλωσή της στην εφημερίδα ήταν σαφής: «Εμποδίσαμε την επαναπροώθηση των πέντε, περιμένουμε να δούμε τι έχει συμβεί με τους υπόλοιπους».

Το ρεπορτάζ κατέγραφε επίσης τις καταγγελίες για την παρουσία αστυνομικών χωρίς διακριτικά και με καλυμμένα πρόσωπα, εμφάνιση που παραπέμπει σε πλήθος καταγγελίες επαναπροωθήσεων.

Επισήμαινε επίσης την καταγγελία των προσφύγων ότι ακούστηκαν πυροβολισμοί, τη μαρτυρία της κ. Ερνστ και του κ. Χούλη ότι είδαν στα ανοιχτά σκάφος του Λιμενικού να κατευθύνεται προς την Τουρκία και φυσικά τη μαρτυρία των προσφύγων ότι είχαν χάσει τα ίχνη των υπόλοιπων 19 συνεπιβατών.

Αν πράγματι αποδειχτεί ότι βρίσκονταν στη Σάμο οι 19 πρόσφυγες, θα είναι καλοδεχούμενη η διάψευση. Προς το παρόν, ο υπουργός αποφεύγει τις συγκεκριμένες απαντήσεις, ενώ μοιάζει να προσπαθεί να πετάξει την μπάλα στην εξέδρα για να δημιουργήσει εντυπώσεις.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες της "Εφ.Συν.", κατά τη διάρκεια συνάντησης κλιμακίου της LIBE με οργανώσεις την Τετάρτη στη Σάμο, οι ευρωβουλευτές ενημερώθηκαν από εκπρόσωπο της οργάνωσης Γιατροί Χωρίς Σύνορα για την άφιξη προσφύγων το ίδιο πρωί, τους οποίους θα προσπαθούσε να εντοπίσει η οργάνωση για να τους παράσχει τυχόν πρώτες βοήθειες.

Ο δικηγόρος Δημήτρης Χούλης, που είχε κληθεί στη συνάντηση για να ενημερώσει για καταγγελίες παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κάλεσε τους Ευρωβουλευτές να συνοδεύσουν την οργάνωση για να σχηματίσουν ιδία άποψη. Στην πρόσκληση ανταπορκίθηκε η κ. Ερνστ, εκπροσωπώντας την επιτροπή.

Αναφερόμενος στο γεγονός, ο κ. Μηταράκης έκανε λόγο για «πολύ περίεργο περιστατικό» και σημείωσε ότι θα ζητήσει την διερεύνηση εισαγγελέα, μεταξύ άλλων για την «"εσωτερική πληροφόρηση" τοπικών δικηγόρων», όπως έγραψε. «Υπήρξε κάποιος που προσέγγισε τη LIBE και της είπε ότι ξέρει πού κρύβονται αυτοί οι άνθρωποι […] Είναι εξαιρετικά περίεργο πώς αυτό το άτομο γνώριζε πού είχαν πάει αυτοί οι άνθρωποι», είπε. Το μόνο περίεργο είναι βέβαια ότι ο ίδιος αναφέρεται σε δικηγόρους και όχι στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, που έσπευσαν για τις πρώτες βοήθειες, ως όφειλαν.

Εχει επίσης ενδιαφέρον η επισήμανσή του ότι κάποιες αφίξεις περνούν απαρατήρητες από τις αρχές, καθώς προτιμούν να κρύβονται οι πρόσφυγες για να συνεχίζουν κρυφά το ταξίδι προς την Κεντρική Ευρώπη μέσω της οδού των δυτικών Βαλκανίων. Γιατί όμως εξαφανίστηκαν μόνο οι 19; Πώς εξαφανίστηκαν; Πώς θα συνεχίσουν το ταξίδι από τη Σάμο μέσω της βαλκανικής οδού στη στεριά; Πώς δεν τους εντόπισαν οι αρχές που υποτίθεται ότι χτενίζουν την περιοχή; Αυτά δεν τα διευκρίνισε.

Κατά τα άλλα, σημείωσε ότι δεν θα προχωρήσει στη θέσπιση ανεξάρτητου μηχανισμού επιτήρησης παραβιάσεων στα σύνορα, καθώς, όπως είπε, η Ελλάδα έχει τρεις: την Εθνική Αρχή Διαφάνειας, τη Δικαιοσύνη και τον εσωτερικό ελεγκτικό μηχανισμό της Αστυνομίας, που εποπτεύεται από Γενικό Εiσαγγελέα.

Σύμφωνα πάντως με πληροφορίες, η Ελλάδα έχει ζητήσει νέα χρηματοδότηση για το προσφυγικό από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και βρίσκονται σε εξέλιξη συζητήσεις μεταξύ των δύο πλευρών. «Σε αυτό το πλαίσιο, η Επιτροπή έθεσε ερωτήσεις σχετικά με τον ανεξάρτητο μηχανισμό επιτήρησης», όπως διαβεβαίωσε την «Εφ.Συν.» πηγή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οσοι γνωρίζουν τις διαδικασίες εκτιμούν πως η δήλωση σημαίνει ότι η σύνδεση μεταξύ των ευρωπαϊκών κονδυλίων και της δημιουργίας του μηχανισμού είναι άμεση.

Από την πλευρά του, ο κ. Αγκιλάρ σημείωσε την ανάγκη για ένα ευρωπαϊκό σύμφωνο μετανάστευσης με επίκεντρο την αλληλεγγύη των κρατών-μελών, προκειμένου να ελαφρυνθεί το τεράστιο βάρος των χωρών πρώτης υποδοχής, όπως η Ελλάδα, εξήγησε ότι η χώρα μας έχει κάνει μεγάλη πρόοδο σε σχέση με το πολύ αυξημένο κύμα το 2015, επισήμανε εκκρεμότητες, όπως η κατάσταση στα κρατητήρια του Αλλοδαπών στην Πέτρου Ράλλη ή η εξέταση ασύλου με βάση την ασφαλή τρίτη χώρα Τουρκία. Επισήμανε, τέλος, ότι το 95% της ροής των προσφύγων επιλέγει την εκμετάλλευση των διακινητών, καθώς δεν υπάρχουν νόμιμες δίοδοι προς την Ευρώπη.

* O τίτλος του ρεπορτάζ στις 3 Νοεμβρίου 2021 έχει επαναδιατυπωθεί. Η διάψευση του προέδρου της Επιτροπής LIBE Χουάν Φερνάντο Λοπέζ Αγκιλάρ  και του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου Νότη Μηταράκη αφορά τους τύπους. Τα ερωτήματα ωστόσο παραμένουν. Οι ελληνικές αρχές και ο υπουργός οφείλουν να απαντήσουν στις καταγγελίες και κυρίως να διερευνήσουν τη μαρτυρία για την αποβίβαση των 19 επιβατών και την καταγγελλόμενη εξαφάνισή τους.