Εμπόδια στο άσυλο και επαναπροωθήσεις

Την ώρα που οι στατιστικές των αφίξεων αποδομούν το προεκλογικό αφήγημα της Νέας Δημοκρατίας για την ευθύνη της προηγούμενης κυβέρνησης ως προς την αύξηση των προσφυγικών ροών, μέρα με τη μέρα ξεδιπλώνεται σε Ελλάδα και Ευρώπη η νέα ξενοφοβική στρατηγική αντιμετώπισης που κινείται στους εξής άξονες: αναπαραγωγή του βολικού μύθου ότι τους πρόσφυγες τους στέλνει στην Ελλάδα η Τουρκία από τη μία, και από την άλλη πλευρά αύξηση των επαναπροωθήσεων στα υδάτινα σύνορα, περισσότερα εμπόδια στη διαδικασία ασύλου, δαιμονοποίηση των προσφύγων με συνεχή φοβικά δημοσιεύματα.

Κατά τη χθεσινή συνέντευξη Τύπου στη ΔΕΘ, όπως και στην πρόσφατη συνάντησή του με την καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ, ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης τόνισε ότι θα γίνουν «περισσότερες επιστροφές στην Τουρκία με ευθύνη της Ελλάδας, καθώς δεν μπορούν να γίνουν ανεκτοί αυτοί οι ρυθμοί αύξησης των αφίξεων».

Ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ έριξε την ευθύνη της αύξησης των ροών στην Τουρκία: «Δεν μπορεί να έρχονται 500 άτομα με 14 βάρκες και να μην έχει πάρει χαμπάρι το τουρκικό Λιμενικό και η τουρκική Στρατοχωροφυλακή και να μην ενημερώνονται. Το ζήτημα δεν είναι να έρχονται ολοένα και περισσότεροι στα νησιά και μετά να τους πηγαίνουμε στην ηπειρωτική Ελλάδα. Αυτό δεν μπορεί να γίνει άλλο ανεκτό ούτε μπορούν οι ρυθμοί αυτοί να συνεχιστούν επ’ άπειρον. [...] Και ο κ. Ερντογάν πρέπει να καταλάβει ότι δεν νοείται να απειλεί την Ελλάδα και την Ευρώπη εκμαιεύοντας ή προσπαθώντας να εξασφαλίσει περισσότερους πόρους για τη διαχείριση του προσφυγικού».

Ο αν. τομεάρχης Μεταναστευτικής Πολιτικής της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ Γιώργος Ψυχογιός κατηγόρησε τη Νέα Δημοκρατία για την καθυστέρηση της αποσυμφόρησης της Μόριας αλλά και για την κατάργηση των δευτεροβάθμιων επιτροπών ασύλου ενώ υπογράμμισε: «Ας πει επιτέλους ξεκάθαρα η Ν.Δ. ποια είναι πραγματικά η άποψή της. Οι επιχειρήσεις του Λιμενικού στη θάλασσα δεν είναι θέμα άποψης ή συμφωνίας μεταξύ κάποιων κρατών της Ε.Ε. αλλά είναι ζήτημα διεθνών συνθηκών. Η έρευνα και η διάσωση αποτελούν υποχρέωση των κρατών, ενώ αντίθετα απαγορεύονται οι επαναπροωθήσεις στη θάλασσα για προφανείς λόγους».

Σύμφωνα με τη νορβηγική MKO Aegean Boat Report, μόλις σε ένα μήνα, περίπου 14.000 άνθρωποι έχουν συλληφθεί στην Τουρκία προσπαθώντας να εισέλθουν στην Ευρώπη. «Μπορεί οι εισροές προσφύγων στα νησιά να έχουν αυξηθεί κατά 152% σε σχέση με τον περσινό Αύγουστο, όμως το ποσοστό των συλλήψεων το αντίστοιχο διάστημα από την τουρκική Ακτοφυλακή υπερβαίνει το 496%. Γιατί άραγε τα μέσα ενημέρωσης επιλεκτικά αναφέρουν μόνο τις αφίξεις και αποσιωπούν τα περιστατικά εκείνων που δεν τα κατάφεραν;» αναρωτιέται σε ανακοίνωσή της η ΜΚΟ, η οποία δημοσιοποίησε μέσα στο καλοκαίρι δύο βίντεο-ντοκουμέντα επαναπροωθήσεων στην Τουρκία δεκάδων προσφύγων με τη συμμετοχή του Ελληνικού Λιμενικού και της τουρκικής Ακτοφυλακής («Εφ.Συν.», 10.8.2019, «Νέα επαναπροώθηση προσφύγων έξω από το Φαρμακονήσι»).

Παράλληλα, τις τελευταίες μέρες στη Γερμανία πληθαίνουν τα δημοσιεύματα για την ανησυχία της γερμανικής κυβέρνησης ως προς την αύξηση των ροών. «Η E.E. πιέζει για περισσότερες επαναπροωθήσεις στην Τουρκία στο πλαίσιο της μεταξύ τους συμφωνίας», γράφει η TAZ σε άρθρο με τίτλο «Το αδιαχώρητο στα νησιά του Αιγαίου».

Για το ίδιο θέμα το περιοδικό Spiegel παρατηρεί: «Η Ε.Ε. αγνόησε για πολύ καιρό τη δυστυχία των προσφύγων στα ελληνικά νησιά. Και τώρα η κατάσταση μπορεί να γυρίσει σε βάρος της, επειδή ο αριθμός των προσφύγων συνεχίζει να αυξάνεται».

Ακροδεξιό ακροατήριο

Οπως αναφέρει το Spiegel «οι Ευρωπαίοι αγνόησαν την καταστροφή που λαμβάνει χώρα στα νοτιοανατολικά άκρα της Μεσογείου, μια καταστροφή για την οποία είναι και αυτοί συνυπεύθυνοι. Πίστεψαν ότι θα μπορέσουν να επωφεληθούν από την κρίση, κάποιοι μάλιστα θεώρησαν ότι οι εικόνες από τα υπερπλήρη προσφυγικά κέντρα θα αποτρέψουν τους πρόσφυγες να κάνουν το ταξίδι αυτό.

Αυτή η στρατηγική απέτυχε. Η Ε.Ε. έμεινε πίσω από τις υποσχέσεις της σε όλα σχεδόν τα υπόλοιπα θέματα που αφορούσε η συμφωνία. Ούτε κατάφερε να διαμοιράσει τους πρόσφυγες ανά την Ευρώπη, όπως είχε υποσχεθεί στην Τουρκία».

Σημειώνεται πως το χαρτί της Τουρκίας στο προσφυγικό παίζει και η Ακροδεξιά τις τελευταίες μέρες. Ενδεικτικό είναι το άρθρο του πρώην νεοδημοκράτη και προέδρου της Νέας (ακρο)Δεξιάς, Φαήλου Κρανιδιώτη, προς τον αν. υπουργό Προστασίας του Πολίτη Γιώργο Κουμουτσάκο, όπου αναφέρει: «Η Τουρκία κλιμακώνει, υλοποιεί βήμα βήμα μια ασύμμετρη απειλή με όπλο τους λαθρομετανάστες [...] όλοι μουσουλμάνοι, που θα ενταχθούν στην κοινωνία μας όταν ρίξει μαύρο χιόνι».

Ο ίδιος κάνει λόγο για «μαζική εισβολή» και προτείνει να... φυλακιστούν οι πρόσφυγες σε ακατοίκητα νησιά: «Οικίσκοι, συρματόπλεγμα, αυστηρή φρούρηση, αξιοπρεπές φαγητό και υγιεινή. Το έχουμε ξανακάνει για άλλους δόλιους εχθρούς. Ετσι, σύντομα θα τους χάσουμε τους μουσαφιραίους».

Η Νέα Δημοκρατία φαίνεται ότι κλείνει το μάτι προς το ακροδεξιό ακροατήριο μιλώντας για την αναγκαία αύξηση των επιστροφών που αποτελεί ευθύνη της Ελλάδας. Είναι όμως τουλάχιστον οξύμωρο να κάνει λόγο για σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου και των αρχών του ανθρωπισμού όταν ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ δεν βρίσκει ούτε μια κουβέντα να πει για το πώς θα βελτιωθούν οι συνθήκες διαβίωσης των εκτοπισμένων αυτών πληθυσμών, ενώ παράλληλα κάνει ό,τι μπορεί, μέσω της κατάργησης των δευτεροβάθμιων επιτροπών ασύλου, για να δυσκολέψει τη ζωή αυτών των ανθρώπων.